Samoistna plamica małopłytkowa. Krwawienia zagrażające życiu
Częste siniaki na ciele, krwawienia z nosa czy krwawienia po zabiegach stomatologicznych są sygnałem, że krzepnięcie krwi w naszym organizmie nie przebiega prawidłowo. Samoistna plamica małopłytkowa to choroba, która może mieć bardzo ostry przebieg z poważnymi konsekwencjami. Czym jest plamica małopłytkowa, jak ją rozpoznać i w jaki sposób leczyć tą chorobę?
Samoistna plamica małopłytkowa (idiopathic thrombocytopenic purpura, ITP) to nabyta choroba autoimmunologiczna. Występująca małopłytkowość wynika z obecności przeciwciał, które niszczą płytki krwi. Płytki krwi, czyli trombocyty, powstają w szpiku kostnym i są odpowiedzialne za proces krzepnięcia krwi. Jeśli ich brakuje, proces krzepnięcia jest zaburzony i częściej występują krwotoki lub krwawienia trudne do zahamowania.
O małopłytkowości mówimy wówczas, kiedy ich wartość we krwi spada poniżej 100 000/ul. Podłoże tej choroby nie jest do końca znane, dlatego mówi się o samoistnej plamicy.
Prawidłowa wartość płytek krwi u dzieci wynosi 150 000-300 000/ul a u osób dorosłych 150 000-400 000/ul.
Za czynniki, które mogą przyczyniać się do powstania samoistnej plamicy małopłytkowej uznaje się przedłużające się infekcje, zwłaszcza u dzieci. Małopłytkowość może pojawić się na skutek długotrwałego przyjmowania leków, szczepionek, przewlekłej białaczki limfocytowej lub na skutek zarażenia bakterią Helicobacter pylori. Niska liczba płytek jest również wykrywana u osób chorujących na pierwotne niedobory odporności.
Samoistna plamica małopłytkowa może mieć przebieg ostry, z nagłym wystąpieniem objawów, lub przewlekły, kiedy płytki krwi utrzymują się na niskim poziomie, nie dając objawów zagrażających życiu. W przypadku przewlekłej choroby, objawy mogą pojawić się dopiero przy spadku płytek do 30 000/ul. Do typowych objawów samoistnej plamicy małopłytkowej zalicza się:
- częste krwawienia z nosa,
- krwawienia z dziąseł,
- przedłużające się krwawienia po zabiegach stomatologicznych,
- przedłużone krwawienia miesiączkowe u kobiet,
- wybroczyny na skórze,
- wybroczyny na błonach śluzowych jamy ustnej.
W przypadku ostrego przebiegu choroby stan pacjenta ulega nagłemu pogorszeniu. Mogą wystąpić krwawienia z nosa, jamy ustnej, dróg rodnych czy odbytu. W krótkim czasie skóra pacjenta pokrywa się krwawymi, sinymi wybroczynami. Oznacza to, że poziom płytek krwi drastycznie spada. Taki stan jest zagrożeniem życia, ponieważ może dojść do krwawień w narządach wewnętrznych, w tym do krwawień wewnątrzczaszkowych. Stan ten wymaga pilnej interwencji lekarskiej i wdrożenia natychmiastowego leczenia małopłytkowości.
Leczenie plamicy małopłytkowej uzależnione jest od przebiegu choroby oraz objawów. Jeśli plamicy nie towarzyszą objawy w postaci wybroczyn czy krwawień, a liczba płytek jest większa niż 30 000/ul, wówczas nie ma konieczności wdrożenia leczenia, ponieważ choroba ma tendencję to samoistnego ustania. Można w tym przypadku przyjąć postępowanie wyczekujące, przy stałym kontrolowaniu morfologii krwi.
W przypadku objawów plamicy małopłytkowej, lekami pierwszego rzutu są glikortykosteroidy (deksametazon lub prednizon), które pozwalają utrzymać poziom płytek krwi na poziomie zapewniającym prawidłową hemostazę (zapobieganie wypływowi krwi z naczyń).
W przypadku ostrego przebiegu choroby, pacjenci leczeni są za pomocą dożylnego podania immunoglobulin. To białkowe cząsteczki układu odpornościowego, które mają za zadanie wyregulować procesy w układzie immunologicznym i krzepnięcia.
W szczególnych sytuacjach wymagane jest również przetoczenie KKP (koncentratu krwinek płytkowych), by w krótkim czasie uzupełnić duże niedobory płytek krwi.
Jeśli leczenie nie przynosi efektu, by zapobiec krwawieniom wewnętrznym, lekarz może rozważyć wykonanie ratunkowego wycięcia śledziony, w której dochodzi do niszczenia płytek krwi.
Usunięcie śledziony, inaczej splenektomia, wykonywana jest w sytuacji, kiedy organizm nie reaguje na żadne z podanych leków. To właśnie w śledzionie dochodzi do niszczenia płytek krwi, jeśli zatem żadne inne metody leczenia nie przynoszą efektu, należy rozważyć usunięcie śledziony u pacjenta.
Zabieg nie daje stuprocentowej gwarancji na wyleczenie, ponieważ zdarza się, że małopłytkowość u takich pacjentów nawraca i konieczne jest dalsze leczenie farmakologiczne.
CZYTAJ TAKŻE:
Przyczyny powiększenia śledziony
