Miał 29 lat, gdy zdiagnozowano u niego parkinsona. Zdradził, jaki był pierwszy objaw

Michael J. Fox ma 62 lata. Karierę aktorską rozpoczął w latach 70. W latach 80. był już jednym z najbardziej rozpoznawalnych aktorów. Zasłyną rolą Marty'ego McFlya w filmowej trylogii "Powrót do przyszłości". W latach 90. wciąż był na fali. Ale u szczytu sławy usłyszał przerażającą diagnozę: choroba Parkinsona. Był rok 1991, miał wtedy zaledwie 29 lat. "Jak 29-latek może cierpieć na chorobę starych ludzi?" - pytał sam siebie.

Choroba zaczęła się niewinnie, a zasygnalizował ją najmniejszy palec lewej ręki. Któregoś ranka obudził się na kacu i zauważył, że palec mu drży, a on nie jest w stanie tego drżenia powstrzymać. "Pomyślałem wtedy: 'Na miłość boską, to tylko twój palec'. Ale problem w tym, że nie był wcale mój. Czułem, jakby należał do kogoś innego. Wspomnienia poprzedniej nocy były, mówiąc oględnie, dość mgliste. Pamiętam, że w barze piłem z Woodym Harrelsonem (także aktorem - red.). Może wdaliśmy się w pijacką bójkę? Nic takiego nie pamiętałem. Nie. To drganie było wiadomością. Z przyszłości" - mówił w dokumencie "Nieustannie: Historia Michaela J. Foxa", który obrazuje jego zmagania z chorobą. Aktor zdradził, że odczuwał też ból w ramieniu. Od lekarza usłyszał, że z chorobą Parkinsona nie można wygrać i że wkrótce uniemożliwi mu ona wykonywanie zawodu.

Diagnozą podzielił się z bliskimi. Przez następne lata utrzymywał swoją chorobę w tajemnicy i wciąż grał, ukrywając przed osobami na planie objawy, które przybrały na sile - np. widoczne drżenie lewej dłoni. W pewnym momencie zdał sobie sprawę, że nie jest w stanie już dłużej "udawać zdrowego". Po siedmiu latach oznajmił światu, że cierpi na chorobę Parkinsona. Jesienią 2000 roku założył fundację, która jest zaangażowana w znalezienie lekarstwa.

Choroba Parkinsona to przewlekła, postępująca choroba ośrodkowego układu nerwowego spowodowana stopniowym zanikiem komórek nerwowych w niektórych regionach mózgu. Powodem tego zaniku jest proces zwany zwyrodnieniem, którego przyczyna pozostaje nieznana. Obecnie uważa się, że choroba Parkinsona rozwija się u osób z predyspozycją genetyczną do zachorowania na skutek działania pewnych czynników środowiskowych.

"Badania wykazały, że objawy choroby Parkinsona rozwijają się u pacjentów z 80-procentową lub większą utratą komórek wytwarzających dopaminę w istocie czarnej. Zwykle dopamina działa w delikatnej równowadze z innymi neuroprzekaźnikami, pomagając koordynować miliony komórek nerwowych i mięśniowych zaangażowanych w ruch. Bez wystarczającej ilości dopaminy równowaga ta zostaje zakłócona, co powoduje drżenie (drżenie rąk, ramion, nóg i szczęki), sztywność (sztywność kończyn), powolność ruchu oraz zaburzenia równowagi i koordynacji - charakterystyczne objawy choroby Parkinsona" - wskazują eksperci Amerykańskiego Stowarzyszenia Chirurgów Neurologicznych.

Choroba Parkinsona jest drugą, po chorobie Alzheimera, pod względem częstości występowania, chorobą zwyrodnieniową układu nerwowego. Dotyka zwykle ludzi starszych, po 50., 60. roku życia, ale diagnozowana jest również u osób młodszych. Choroba Parkinsona, której objawy pojawiają się pomiędzy 21. a 40. rokiem życia, jest określana jako choroba Parkinsona o początku w młodym wieku (young onset Parkinson's disease, YOPD). Szacuje się, że u ok. 2 proc. z miliona osób chorych chorobę zdiagnozowano przed 40. rokiem życia.

Wczesne objawy choroby Parkinsona zazwyczaj są bardzo subtelne. Choroba zwykle postępuje powoli. Na początku dotyka zazwyczaj jednej strony ciała.

Główne objawy choroby Parkinsona to:

• spowolnienie ruchowe - zwolnione wykonywanie wszystkich czynności dnia codziennego, np. wolniejsze ubieranie się, mycie, mówienie, poruszanie. Chory nie jest w stanie przyspieszyć swoich ruchów;
• drżenia spoczynkowe - ręka lub noga drżą, kiedy chory nie wykonuje żadnej czynności. Na początku choroby drżenie ustępuje w momencie sięgania po przedmioty albo wykonywania jakiejś czynności (w ten sposób Michael J. Fox w pierwszych latach pracy na planie był w stanie maskować chorobę);
• sztywność mięśniowa - opisywana jest jako ucisk odczuwany w kończynach. Sztywność może dotyczyć też mięśni tułowia i szyi, może być widoczna na twarzy chorego. Przyczynia się do zmniejszenia zakresu ruchu;
• zaburzenia stabilności i postawy ciała - pochylenie sylwetki do przodu, a niekiedy także do boku, trudności z utrzymaniem równowagi. W późniejszym okresie choroby często dochodzi do upadków, jak i złamań (Michael J. Fox przyznał się do licznych upadków i złamań, m.in. kości twarzy i rąk).

Inne objawy choroby Parkinsona to:

• zubożenie mimiki twarzy,
• zaburzenia węchu (osłabienie węchu),
• zmiana charakteru pisma (pismo staje się drobne, wielkość liter zmniejsza się w miarę pisania, wyrazy są stłoczone),
• obniżenie nastroju i depresja,
• zaburzenia pamięci,
• zaburzenia snu,
• zaparcia,
• problemy z połykaniem i mową,
• nadmierne wydzielanie śliny.

Ponad 30 lat temu Michael J. Fox usłyszał od lekarza, że nie ma lekarstwa na chorobę Parkinsona. 30 lat później leku wciąż nie ma, ale nie ustają prace nad nowymi i ulepszonymi metodami terapii.

Leki stosowane w chorobie Parkinsona mają przede wszystkim działanie objawowe - redukują nasilenie objawów. Jednym z najczęściej używanych leków jest lewodopa. Inną grupę leków stanowią agoniści dopaminy (to jednak nie wszystkie opcje farmakologiczne dla pacjentów). Podkreśla się także rolę aktywności fizycznej i rehabilitacji - działają jak dodatkowy lek, m.in. zmniejszając sztywność i ból. Wskazania do leczenia operacyjnego ma od 10 do kilkunastu procent chorych.

"Minęło ponad 30 lat. Niewielu z nas cierpiało na tę chorobę przez 30 lat" - stwierdził w jednym z wywiadów Michael J. Fox. Dzięki postępowi w medycynie średnia długość życia chorych na parkinsona w ostatnich dekadach znacznie się wydłużyła.

CZYTAJ TAKŻE: 

Putin ma parkinsona? Oto objawy, które na to wskazują

Drżenie rąk jako objaw choroby. To nie musi być parkinson

Ma 35 lat i od dwóch lat choruje na alzheimera. Takich jak on jest więcej