Zespół PANS atakuje najmłodszych. Przyczyny, objawy i leczenie zespołu PANS

Zespół PANS, z ang. Pediatric Acute-onset Neuropsychiatric Syndrome, tłumaczy się jako zespół ostrych dziecięcych zaburzeń neuropsychiatrycznych. U chorych nagle, czasem z dnia na dzień, pojawiają się zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD), którym towarzyszą również np. podwyższony poziom lęku, regresja behawioralna czy wzmożona motoryka.

Na www.pandasppn.org czytamy, iż "podczas gdy zespół PANS jest diagnozowany klinicznie, uważa się, że objawy stanowią wynik odpowiedzi immunologicznej na jedną lub kilka infekcji bakteryjnych lub wirusowych, które wytwarzają autoimmunologiczne przeciwciała atakujące mózg. Infekcje bakteryjne lub wirusowe obejmują zwłaszcza anginę, atypowe zapalenie płuc (Mycoplasma pneumoniae), grypę, zapalenia górnych dróg oddechowych oraz zapalenie zatok". Do nasilenia objawów może przyczynić się stres. W większości przypadków przyczyna zespołu PANS jest nieznana. 

W literaturze medycznej obok zespołu PANS pojawia się zespół PANDAS. PANDAS to skrót od Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal infections, co tłumaczy się jako dziecięce autoimmunologiczne neuropyschiatryczne zaburzenia związane z infekcjami streptokokowymi. U cierpiących na zespół PANDAS - dzieci i nastolatków (pierwsze objawy pojawiają się między 3. rokiem życia a okresem dojrzewania) - w następstwie infekcji paciorkowców z grupy A (tutaj mamy na myśli np. anginę paciorkowcową, której najczęstszą przyczyną są paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A) nagle pojawiają się ostre zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne oraz i/lub tiki. 

Zespół PANDAS wymaga uprzedniego przejścia infekcji paciorkowcowej, zespół PANS nie. 

Nie przeprowadzono dużego badania populacyjnego dotyczącego występowania zespołu PANS czy zespołu PANDAS, więc nie wiemy, jak często występują.

Lekarze i specjaliści ustalili listę objawów, których stwierdzenie służy diagnozie zespołu PANS. Są to:

• nagłe pojawienie się lub nagły nawrót zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD) - to zaburzenie psychiczne zwane potocznie nerwicą natręctw. Dana osoba ma potrzebę wielokrotnego wykonywania pewnych czynności (to np. kilkukrotne sprawdzanie, czy aby na pewno wyłączyliśmy żelazko) lub zmaga się z nawracającymi myślami (np. dotyczącymi obaw zakażenia się jakąś chorobą);
• w PANS mogą występować również zaburzenia odżywania - unikanie lub ograniczanie przyjmowania pokarmów.
  

Z poniższych objawów chorobowych do stwierdzenia zespołu PANS wymagane są jeszcze co najmniej dwa. Chodzi o:  

• regresję behawioralną, czyli cofanie się do zachowań typowych dla poprzedniej fazy rozwoju;
• podwyższony poziom lęku i/lub lęk związany z oddzieleniem od rodziców;
• wzmożoną motorykę lub zaburzenia motoryczne (pojawiają się tiki - mimowolne skurcze mięśni, czy dysgrafia - częściowa lub zupełna utrata zdolności poprawnego graficznie pisma. Uwagę powinna zwrócić zmiana charakteru pisma dziecka);
• pogorszenie wyników w nauce;
• zaburzenia nastroju (osoba z zespołem PANS może być podrażniona, wykazywać agresję, a także, jak wskazują lekarze, ostre zachowania buntownicze);
• trudności, dyskomfort podczas oddawania moczu;
• objawy somatyczne (np. bóle kończyn i stawów, bóle i zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej, bóle brzucha i nudności, zmęczenie, zaburzenia snu).  

Rodzice, których dziecko ma dramatyczny początek zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, nagle ogranicza przyjmowanie pokarmu, wykazuje tiki i/lub doświadcza nagłych, ciężkich stanów neuropsychiatrycznych - lęku, drażliwości, niekontrolowanych emocji i/lub depresji, powinni tak szybko jak to możliwe udać się z dzieckiem do lekarza. 

Postawienie trafnej diagnozy, właściwe leczenie i wsparcie rodziny ma ogromny wpływ zarówno na zdrowie dziecka, jak i kondycję jego bliskich. 

W leczeniu zespołu PANS, jak i zespołu PANDAS stosuje się immunoterapię w postaci podawanych dożylnie preparatów immunoglobulin ludzkich (IVIG). Zawierają one oczyszczone przeciwciała uzyskane z surowicy ponad tysiąca dawców krwi. Udowodniono, że pojedynczy cykl IVIG wystarcza do uzyskania znacznej poprawy stanu zdrowia, a w niektórych przypadkach do całkowitej remisji objawów. Złagodzenie objawów może nastąpić już w pierwszym lub dwóch dniach po leczeniu, ale częściej występuje w ciągu trzech do czterech tygodni, ale u niektórych dzieci pożądana odpowiedź organizmu występuje od ośmiu do 12 tygodni po zastosowaniu tego rodzaju terapii. 

Obok immunoterapii stosowana jest z reguły terapia antybiotykowa. Koszty leczenia są ogromne. 

W leczeniu objawów zespołu PANS i zespołu PANDAS zastosowanie znajdują również leki psychotropowe czy terapia poznawczo-behawioralna (CBT). 

Mózg małego Roberta został zaatakowany przez autoimmunologiczne zapalenie mózgu będące skutkiem zespołu PANS. Zaczęło się jesienią 2020 roku. Rodziców zaniepokoił znaczny regres w funkcjonowaniu synka. Robert, który urodził się w maju 2015 roku, jak opisywali jeszcze niedawno, miał m.in. problemy z pamięcią, bóle głowy i ataki szału, których nie był w stanie powstrzymać. 

Rodzice Roberta, od momentu, w którym uzyskali diagnozę, szukają ratunku dla swojej pociechy. Potrzebują środków na leczenie, rehabilitację czy sprzęt medyczny dla swojego dziecka. 

Możesz pomóc Robertowi, wpłacając dowolną kwotę na subkonto Fundacji Polsat. Możesz również przekazać 1,5% podatku. Numer KRS: 0000135921, cel szczegółowy: ROBERT KUJAWA 7811. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Autyzm u dzieci objawia się dyskretnie. Wypatruj tych sygnałów ostrzegawczych

PIMS - zespół pocovidowy u dzieci. Objawy, diagnostyka i leczenie

Dystrofia mięśniowa Duchenne’a - rzadka choroba genetyczna, z którą walczy mały Orfeusz