PIMS - zespół pocovidowy u dzieci. Objawy, diagnostyka i leczenie

Wieloukładowy zespół zapalny u dzieci jest nową jednostką chorobową, której pierwsze przypadki odnotowano w Polsce w maju 2020 roku, przy czym zapadalność na nią ciągle rośnie. 

Choroba powoduje wystąpienie:

• wysokiej gorączki,
• wysypki (zwykle manifestującej się w postaci różowych plam),
• przekrwienia białek oczu,
• bólu głowy, a także bólu mięśni karku,
• bólu gardła i osłabienia,
• spierzchnięcia ust,
• biegunki i wymiotów,
• powiększenia węzłów chłonnych,
• obrzęku stóp i dłoni,
• czerwonego zabarwienia języka.

Wieloukładowy zespół zapalny u dzieci, jak sama nazwa wskazuje, dotyka wielu układów. Poza wyżej wymienionymi objawami może dochodzić również do: zmniejszenia ilości wydalanego moczu, duszności i kaszlu. Ze strony układu krążenia obserwuje się: podwyższenie albo obniżenie tętna oraz krwawienia niezwiązane z urazem. Do objawów neurologicznych należą z kolei: senność, otępienie, niechęć do jedzenia i niecodzienne zachowania.

Trudno jednoznacznie określić, jaki przebieg przyjmie choroba - to, czy będzie przebiegać łagodnie, czy ciężko, jest kwestią indywidualną. 

Dotychczas nie wynaleziono testu, który byłby w stanie wykryć wieloukładowy zespół zapalny u dzieci. Dodatkowych trudności diagnostycznych nastręcza fakt, że objawy choroby nie muszą występować jednocześnie. W badaniach laboratoryjnych widać podwyższenie parametrów stanu zapalnego, obniżenie stężenia limfocytów, zwiększenie markerów uszkodzenia serca oraz zaburzenia jonowo-białkowe. 

Obecnie prowadzony jest rejestr pacjentów z wieloukładowym zespołem zapalnym powiązanym z COVID-19. Lekarz może postawić rozpoznanie PIMS, jeśli spełnionych jest pięć z sześciu kryteriów przedstawionych przez Polskie Towarzystwo Pediatryczne i Konsultanta Krajowego w dziedzinie pediatrii, z czego ostatnie z nich może być spełnione, ale nie musi. 

Oto kryteria:

1. Dzieci (0-18 lat) - najczęściej chorują dzieci w wieku szkolnym (mediana wieku to ok. dziewięć lat);

2. Gorączka - kryterium obowiązkowe. Brak zdefiniowanych wartości progowych, ale zazwyczaj temperatura ciała wynosi powyżej 38,5 st., utrzymuje się co najmniej trzy dni;

3. Uszkodzenie wielonarządowe - objawy ze strony co najmniej dwóch narządów lub układów;

4. Wykluczenie innych przyczyn - lekarze przed rozpoznaniem PIMS muszą wykluczyć: ostrą chorobę wirusową, zapalenie otrzewnej, zapalenie wyrostka robaczkowego, sepsę, zespół wstrząsu toksycznego, nieswoiste zapalenie jelit, choroby rozrostowe, choroby tkanki łącznej;

5. Wysokie wskaźniki stanu zapalnego;

6. Powiązanie z COVID-19 - obecne przynajmniej jedno z wymienionych (aktualnie lub w przeszłości): dodatni wynik RT-PCR w kierunku SARS-CoV-2, dodatni wynik testu antygenowego w kierunku SARS-CoV-2, dodatnie przeciwciała w kierunku SARS-CoV-2, udokumentowana istotna ekspozycja na COVID-19 w okresie minionych 4-8 tygodni.

Dzieci, u których podejrzewa się wystąpienie wieloukładowego zespołu zapalnego, powinny być hospitalizowane. Jest to wskazane, ponieważ istnieje ryzyko gwałtownego pogorszenia się stanu zdrowia małego pacjenta. Należy nadmienić, że PIMS może powodować poważne powikłania, jak np. tętniaka zlokalizowanego w naczyniach wieńcowych, zmniejszenie frakcji wyrzutowej lewej komory czy zapalenie mięśnia sercowego. 

Powikłania mogą pojawić się od razu lub po kilku tygodniach od zachorowania. Leczenie powinno zostać podjęte jak najszybciej, w warunkach szpitalnych. 

W terapii zwykle stosuje się glikokortykosteroidy, immunoglobuliny i leki biologiczne.

Czytaj także: 

Zaobserwowali niepokojącą zależność. Szczególnie groźna ma być Delta

Szczepienia dzieci w wieku 5-11 lat. Prof. Marczyńska o korzyściach i ryzyku

Dwa leki bez recepty skuteczne w walce z COVID-19