Laseroterapia siatkówki – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Laseroterapia jest wykonywana wyłącznie po dokładnej kwalifikacji przez lekarza okulistę.
O tym, czy i kiedy wykonać zabieg, decyduje specjalista na podstawie badania okulistycznego, wyników badań obrazowych dna oka i ogólnego stanu zdrowia Pacjenta. Wczesna interwencja często zwiększa szansę na zahamowanie postępu choroby.

Laseroterapia siatkówki dzieli się na fotokoagulację laserową i laseroterapię mikropulsową, a wybór metody jest dostosowywany do stanu Pacjenta.

Procedura polega na precyzyjnym zastosowaniu wiązki lasera, która powoduje miejscowe koagulowanie tkanek siatkówki lub miejscowe pobudzanie komórek siatkówki. Celem zabiegu jest zatrzymanie lub spowolnienie postępu choroby oraz ochrona przed dalszą utratą wzroku.

Laseroterapia stosowana jest m.in. w takich schorzeniach jak retinopatia cukrzycowa, obrzęk plamki, powikłania po zakrzepie żył siatkówki czy CSR (centralna surowicza chorioretinopatia) i inne. Zabieg ten jest stosowany również profilaktycznie w celu zabezpieczenia zwyrodnień siatkówki, przedarć siatkówki oraz rozwarstwień siatkówki znacznie zmniejszając ryzyko odwarstwienia siatkówki. Decyzja o wskazaniach do laseroterapii podejmowana jest po szczegółowym badaniu kwalifikacyjnym Pacjenta przez lekarza specjalistę.

Zabieg laseroterapii siatkówki jest procedurą małoinwazyjną, wykonywaną najczęściej ambulatoryjnie, bez potrzeby pobytu w szpitalu. Jego celem jest precyzyjne usunięcie uszkodzonych lub zagrożonych części siatkówki lub jej pobudzenie przy użyciu wiązki lasera. Dzięki temu możliwe jest zatrzymanie dalszych zmian chorobowych i ochrona centralnego pola widzenia. Choć zabieg nie zawsze poprawia ostrości wzroku, w wielu przypadkach pozwala ją zachować lub ustabilizować. Przy odpowiednim przygotowaniu i kwalifikacji ryzyko powikłań jest minimalne.

Przebieg zabiegu laseroterapii krok po kroku:

• kwalifikacja z omówieniem wskazań z Pacjentem i podpisanie zgody na zabieg,
• podanie kropli znieczulających i rozszerzających źrenice - zapewniają komfort podczas procedury oraz umożliwiają lepszy dostęp do tylnego odcinka oka,
• założenie specjalnej soczewki kontaktowej - stabilizuje ona gałkę oczną i pomaga lekarzowi w precyzyjnym nakierowaniu wiązki lasera,
• emisja wiązki lasera na określone części siatkówki wykonując serię punktowych impulsów,
• ocena końcowa i krótkie zalecenia pozabiegowe - po usunięciu soczewki Pacjent otrzymuje instrukcje dotyczące postępowania w domu, np. krople do oczu i zalecenie wizyty kontrolnej.

Zabieg laseroterapii w ramach NFZ trwa zazwyczaj kilkanaście minut, a Pacjent może wrócić do domu tego samego dnia. Niekiedy przez kilka godzin po laseroterapii możliwe jest niewyraźne widzenie, które ustępuje samoistnie, dlatego też po zabiegu nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych.

Warto dodać, że zabiegi laseroterapii również wykonuje się u Pacjentek w ciąży już od 4. miesiąca.

Laser YAG to jedno z narzędzi wykorzystywanych w okulistyce, które znajduje zastosowanie miedzy innymi w leczeniu zaćmy wtórnej , jaskry otwartego kąta, jaskry zamkniętego kąta, mętów w ciele szklistym.

YAG - kapsulotomia jest zabiegiem laserowym wykonywanym u Pacjentów u których rozpoznano zaćmę wtórną. W tym przypadku laseroterapia pozwala na usunięcie przymglenia obrazu, które pojawia się u części Pacjentów nawet wiele lat po operacji zaćmy. Procedura z użyciem lasera YAG jest krótka, bezbolesna i nieinwazyjna. Efekt poprawy widzenia najczęściej pojawia się natychmiast po zabiegu lub w ciągu najbliższych dni.

Irydotomia laserowa - stosowana m.in. w profilaktyce i leczeniu jaskry zamykającego się kąta przesączania. Zabieg polega na wykonaniu niewielkiego otworu w tęczówce w celu usprawnienia przepływu cieczy wodnistej i zapewnienia dodatkowej drogi odpływu.

Selektywna trabekuloplastyka laserowa (SLT) - nowoczesna, bezpieczna metoda obniżania ciśnienia wewnątrzgałkowego u Pacjentów z jaskrą otwartego kąta. Zabieg polega na pobudzeniu komórek w obrębie kąta przesączania wiązką laserową. Obie procedury są małoinwazyjne, wykonywane w trybie ambulatoryjnym i mogą znacząco poprawić komfort oraz bezpieczeństwo Pacjentów z jaskrą.

Obie te procedury mogą doprowadzić do redukcji ciśnienia wewnątrzgałkowego i zniesienia konieczności leczenia operacyjnego lub farmakologicznego.

Witreoliza laserowa- zabieg polegąjący na rozbiciu mętów w obrębie ciała szklistego, co prowadzi do zmniejszenia ich widoczności i redukcji przepływających przymgleń w polu widzenia.

Czas oczekiwania na zabieg laserowy może się różnić w zależności od kilku czynników, z których najistotniejszy to pilność przypadku. W sytuacjach zagrożenia utratą wzroku - np. przy przedarciach siatkówki - lekarz może zadecydować o szybkim przeprowadzeniu zabiegu. Ostateczny czas oczekiwania zależy jednak zawsze od wyniku kwalifikacji okulistycznej oraz decyzji lekarza prowadzącego.

  Autorka tekstu: lek. Adela Justyńska, specjalista okulistyki, FEBO, ekspertka w dziedzinie chorób siatkówki, Ośrodek Chirurgii Oka prof. Zagórskiego w Krakowie. Na głównym zdjęciu z prof. Zbigniewem Zagórskim przy urządzeniu wykorzystywanym do laseroterapii siatkówki.