12 powodów dla których warto wykonać morfologię. Im częściej się badasz, tym więcej wiesz

Morfologia dostarcza informacji na temat liczby i rodzaju komórek krwi, a także na temat niektórych ich cech, co pozwala na ogólną ocenę stanu zdrowia pacjenta. W rzeczywistości morfologia jest jednym z pierwszych badań, które lekarze zlecają pacjentom w swoich gabinetach, gdy ci przychodzą do nich z dolegliwościami. Lekarz na podstawie liczby i proporcji komórek krwi (erytrocytów, leukocytów i płytek) może ocenić, czy organizm funkcjonuje prawidłowo, czy dzieje się z nim coś niepokojącego.

Morfologia krwi dostarcza szczegółowych informacji na temat układu czerwonych krwinek, w tym pozwala na ocenę takich parametrów jak liczba erytrocytów, hematokryt i ilość hemoglobiny. To z kolei przekłada się na wykrywanie anemii, czyli niedokrwistości, która jest jednym z najczęstszych zaburzeń układu krwionośnego. Anemia może się objawiać osłabieniem, zawrotami głowy, bladością skóry i zmęczeniem. Morfologia krwi pozwala często wykryć anemię jeszcze przed pojawieniem się tych objawów.

Zaburzenia w liczbie leukocytów mogą świadczyć o toczącej się infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Dzięki morfologii krwi możliwe jest wykrywanie infekcji i monitorowanie ich rozwoju. Umożliwia to włączenie odpowiedniego leczenia, dzięki czemu możliwe jest zatrzymanie postępu choroby i skrócenie czasu jej trwania. 

Podobnie jak w przypadku infekcji, morfologia krwi może pomóc określić, czy mamy do czynienia z alergią bądź infestacją pasożytniczą. Dzieje się tak, gdyż w ramach morfologii oceniane są takie parametry jak eozynofile, bazofile i neutrofile, biorące udział w reakcjach obronnych przeciwko pasożytom i w reakcjach alergicznych.

Morfologia pełni pomocniczą rolę w wykrywaniu stanu zapalnego w organizmie. Jest to możliwe dzięki ocenie ilości leukocytów, czyli białych krwinek, których liczba zmienia się wraz z rozwojem reakcji zapalnej. Bardziej precyzyjne w ocenie stanu zapalnego są takie badania jak OB i CRP, w stosunku do których morfologia pełni rolę pomocniczą. 

Pacjenci, którzy poddawani są długotrwałemu i/lub specjalistycznemu leczeniu regularnie powinni wykonywać morfologię krwi, aby upewnić się, że leki (np. antybiotyki, chemioterapia) nie wpływają negatywnie na liczbę i stan komórek krwi. Jest to istotne, ponieważ niektóre leki i procedury, takie jak chemioterapia, mogą osłabiać zdolność szpiku kostnego do tworzenia nowych, dojrzałych komórek krwi.

Niektóre nowotwory, zwłaszcza białaczki wywodzące się ze szpiku kostnego, objawiają się nieprawidłowościami w morfologii, np. drastycznie podwyższonym odsetkiem białych krwinek, obecnością niedojrzałych komórek czy zmniejszoną liczbą płytek krwi. Wczesne wykrycie takich zmian dzięki tak podstawowemu badaniu jak morfologia krwi jest możliwe i może uratować życie.

Morfologia krwi pozwala poznać poziom leukocytów - białych krwinek, odpowiedzialnych za reakcje odpornościowe organizmu. Jest to szczególnie ważne dla osób starszych, przewlekle chorych i po przeszczepach, u których niejednokrotnie trudno o utrzymanie właściwej odporności. 

Osoby cierpiące na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, nadciśnienie czy choroby nerek powinny regularnie kontrolować swój stan zdrowia, w tym parametry krwi, aby w porę wychwycić zmiany, które mogą zachodzić zarówno pod wpływem choroby jak i zastosowanego leczenia. 

Niedobór takich substancji jak witamina B12, żelazo czy kwas foliowy ujawnia się pośrednio w morfologii krwi np. obniżeniem liczby erytrocytów czy zmianą ich objętości, dlatego badanie to może pomóc w diagnostyce niedoborów. Wczesne wykrycie zmian w ramach morfologii umożliwia szybką interwencję dietetyczną lub suplementacyjną.

Choć morfologia nie służy bezpośrednio do oceny ryzyka sercowo naczyniowego, może w niej pomóc, przez wskazywanie liczby płytek krwi, co bezpośrednio powiązane jest z ryzykiem zatorów i udarów.

Dzięki regularnym badaniom uzyskujemy spokój ducha. Morfologia krwi to podstawowe badanie, które pozwala na wczesne wychwycenie nieprawidłowości i - gdy jest regularnie wykonywana - daje poczucie kontroli nad własnym zdrowiem.

Morfologia krwi to proste, niedrogie i dostępne badanie, które niesie ze sobą szeroką wartość diagnostyczną. Pozwala na wykrycie wielu różnych chorób i stanów we wczesnym etapie, na ocenę ogólnego stanu zdrowia i kontrolę efektów leczenia. W dobie szybkiego tempa życia i narastającej liczby chorób cywilizacyjnych warto poświęcić chwilę raz - dwa razy do roku, aby wykonać morfologię krwi. Ten niewielki wysiłek może przynieść rozliczne korzyści dla zdrowia, a czasem - nawet uratować życie.

Źródła:

Solnica B. (red.), Diagnostyka laboratoryjna, PZWL, Warszawa 2023.

Dembińska-Kieć A., Naskalski J. W. (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2002.

CZYTAJ TEŻ:

Wykonaj te badania, jeśli przyjmujesz leki na stałe. Kluczowe, by ocenić ich wpływ na organizm

Istnieje ryzyko związane z tomografią komputerową. Badanie bywa jednak konieczne

Witamina D latem niepotrzebna? W tych przypadkach słońce nie wystarczy