CRP. Co oznacza wysoki poziom białka C-reaktywnego?

Do grupy białek ostrej fazy należy białko CRP i kilkanaście protein syntetyzowanych w wątrobie pod wpływem cytokin prozapalnych. Są one produkowane w infekcjach bakteryjnych, martwicy tkanek po urazach lub zawale, a także w przewlekle toczącym się stanie zapalnym w przebiegu chorób reumatycznych i nowotworów. 

Białka ostrej fazy pełnią wiele ważnych funkcji w procesie zapalnym:

• Niektóre z nich chronią zdrowe tkanki przed niszczącym działaniem enzymów trawiących białka, proteinaz. 
• Są również takie, które lokalnie ograniczają dostępność żelaza, który jest niezbędny bakteriom do namnażania się. 
• Opsoniny, do których należy białko C-reaktywne, przyłączają się do antygenów bakteryjnych i ułatwiają sfagocytowanie, czyli pochłanianie bakterii przez makrofagi. 

CRP, czyli białko C-reaktywne, należy do grupy silnie reagujących białek ostrej fazy. Jego stężenie w przebiegu najcięższych martwic i zakażeń może wzrosnąć ponad 1000-krotnie powyżej normy. Swoją nazwę zawdzięcza zdolności wiązania się z wielocukrowcem C obecnym na otoczce pneumokoków. Może się także łączyć z innymi antygenami bakteryjnymi, dzięki czemu ułatwia rozpoznanie bakterii i ich fagocytozę.

U zdrowych osób produkcja białka C-reaktywnego utrzymuje się na względnie stałym, niskim poziomie. Jego stężenie waha się w granicach około 0,8 - 3 mg/l. 

Kiedy wzrasta poziom CRP? Najsilniejszy jego wzrost obserwuje się w przebiegu zakażeń bakteryjnych - może tutaj wzrastać ponad 100-krotnie. Przyjmuje się, że poziom CRP powyżej 10 mg/l świadczy o toczącym się procesie zapalnym w organizmie. W przypadku bakteryjnego podłoża zapalenia wartości te są w 80-85% przypadków wyższe od 100 mg/l. 

Jak już wcześniej wspomniano, CRP wzrasta najczęściej w przebiegu infekcji bakteryjnych, na przykład w zapaleniach płuc czy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. W przypadku typowych infekcji wirusowych, odpowiedzialnych za objawy przeziębienia i grypy nie dochodzi do wzrostu białka C-reaktywnego. 

Najwyższe jego wartości oznacza się w przypadku ostrego zapalenia trzustki powikłanego martwicą, rozległych oparzeń, martwicy tkanek i w uszkodzeniach wielonarządowych. W przebiegu ostrego zapalenia trzustki CRP może wzrosnąć nawet do wartości sięgających kilkuset mg/l. Jeżeli wynosi ono powyżej 150 mg/dL rozpoznaje się ciężką postać choroby. 

Wzrost białka C-reaktywnego notuje się także w przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego czy w chorobie Crohna. Jest to również dobry parametr do monitorowania skuteczności leczenia tych chorób i jest czułym wskaźnikiem wykrywającym zaostrzenie procesu zapalnego. 

Stężenie CRP może wzrastać również w przebiegu chorób reumatycznych. Najczęściej jego podwyższony poziom jest obserwowany w reumatoidalnym zapaleniu stawów, jednak może towarzyszyć także toczniowi rumieniowatemu układowemu czy twardzinie układowej. Należy jednak pamiętać, że stężenie białka C-reaktywnego w przebiegu chorób reumatycznych, w szczególności w początkowych stadiach może być w normie, co nie znaczy o braku toczącego się procesu zapalnego. 

Wartości białka C-reaktywnego mogą być w przebiegu nowotworów bardzo różnorodne i zależą od typu nowotworu. Najsilniejszy wzrost obserwuje się w przypadku raka płuc, żołądka i trzustki - tutaj wartości mogą przekraczać 150 mg/l, średnio wynoszą 50 mg/l. Mniejszy wzrost, maksymalnie do około 40-50 mg/l obserwuje się w przypadku raka piersi, nerek i jajnika. Wartości CRP mogą być także w normie, co nie oznacza braku choroby nowotworowej. 

Martwica mięśnia sercowego, wynikająca z niedokrwienia w przebiegu zawału serca również aktywuje proces zapalny i prowadzi do wzrostu białka C-reaktywnego. Poziom CRP podczas ostrej fazy zawału dobrze koreluje z rozległością martwicy tkanek - wysokie wartości są związane z większą śmiertelnością.   

Czytaj także:

Te badania wykonuj raz w roku!

Co oznacza wysoki poziom kreatyniny w organizmie?