Jakie badania wykonywać raz w roku?

Jeśli nie ma wskazań do częstszego sprawdzania poniższych parametrów (np. ze względu na wiek, niepokojące objawy, chorobę), badania te zaleca się wykonywać przynajmniej raz w roku.  

1. Morfologia

Morfologię umieściliśmy na pierwszym miejscu, gdyż już samo badanie krwi może nam wiele powiedzieć o stanie naszego zdrowia. Morfologia pozwala wykryć infekcje, anemię, niedobory witamin, zaburzenia odporności, choroby autoimmunologiczne czy choroby nowotworowe (np. białaczkę). Krew jest nam pobierana z żyły łokciowej.

2. OB

OB to także badanie krwi. Rozwijając skrót, którym najczęściej posługują się lekarze, otrzymamy pełną nazwę badania, czyli odczyn Biernackiego lub czasem opad Biernackiego (ciekawostka - badanie to opracował polski lekarz, Edmund Biernacki). OB polega na pomiarze drogi opadania czerwonych krwinek w niekrzepnącej krwi w ciągu jednej godziny. Wskaźnik ten jest pomocny w diagnostyce procesów zapalnych w organizmie, procesów reumatycznych, chorób zakaźnych, chorób nerek czy chorób układu krwionośnego oraz nowotworów.

3.CRP 

CRP to badanie poziomu stężenia białka C-reaktywnego (jednego z białek tzw. ostrej fazy) w krwi. Jest to sposób na wykrycie stanu zapalnego oraz różnych infekcji. Badanie CRP pozwala ujawnić zawczasu choroby sercowo-naczyniowe, do których zaliczamy np. miażdżycę czy zapalenie mięśnia sercowego. 

4. Badanie moczu

Obok badań krwi badanie moczu jest najczęściej zalecanym badaniem przez lekarzy. Mocz oddaje się bezpośrednio do czystego pojemnika jednorazowego (można go dostać w każdej aptece), a następnie zanosi do analizy. Badanie moczu pozwala stwierdzić choroby nerek i dróg moczowych (pozwala m.in. ocenić, jakie jest ryzyko tworzenia się kamieni w nerkach). Co więcej, wynik badania moczu może wskazywać na problemy z wątrobą lub na rozwijającą się (bądź źle kontrolowaną) cukrzycę.

5. Poziom cukru

Poziom cukru we krwi osoby zdrowe powinny sprawdzać raz w roku. Nieprawidłowy poziom glikemii może wskazywać na: cukrzycę (typu 1 i 2), insulinooporność, przewlekłą niewydolność nerek oraz np. zespół Cushinga.

6. Badanie tarczycy

Hormony TSH, fT3 i fT4 powinny być badane profilaktyczne raz do roku. Ich poziom sprawdza się w wyniku pobrania krwi od pacjenta (najczulszym wskaźnikiem z wymienionych jest TSH). W ten sposób można wykryć niedoczynność lub nadczynność tarczycy czy gruczolaka przysadki mózgowej. Więcej na ten temat znajdziesz TUTAJ.

7. EKG

EKG, czyli elektrokardiografia, to badanie, w którym za pomocą elektrokardiografu sprawdza się elektryczną czynność mięśnia sercowego. To metoda nieinwazyjna i bezbolesna, dlatego nie ma powodów, by się jej obawiać. Na ciele badanej osoby umieszczane są elektrody, za pomocą których zbiera się potrzebne informacje na temat pracy narządu. Wynik powinien zinterpretować specjalista w dziecinie schorzeń i wad układu sercowo-naczyniowego, czyli kardiolog. W badaniu EKG mogą wyjść: arytmia, upośledzenia napływu krwi do serca, wady wrodzone, a także symptomy świadczące o zawale (również tym przebytym w przeszłości).

8. Próby wątrobowe

Również raz do roku, profilaktycznie, powinno wykonywać się badanie prób wątrobowych. Stan naszej wątroby pozwalają ocenić enzymy ASPAT i ALAT. Ich poziom można określić na podstawie badania krwi - nie jest to więc nic skomplikowanego. Dlaczego jest to tak ważne badanie? Podwyższone parametry ASPAT i ALAT mogą świadczyć np. o zapaleniu wątroby, niewydolności wątroby lub jej uszkodzeniu, nowotworze wątroby, chorobie alkoholowej czy nawet niedoczynności tarczycy, hemolizie (rozpadzie czerwonych krwinek) lub miopatii (miopatia to zespół objawów, które wynikają z uszkodzenia mięśni). Sprawdź więcej TUTAJ. 

9. Profil trzustkowy

Choroby trzustki (i nie tylko, bo również chociażby schorzeń nerek czy wątroby) pozwala wykryć zestaw badań - krwi i moczu - określanych mianem profilu trzustkowego. Pakiet obejmuje ocenę stężenia amylazy, glukozy oraz lipazy.

10. Lipidogram 

Lipidogram, inaczej profil lipidowy, to badanie, które obejmuje sprawdzenie: całkowitego cholesterolu (CHOL), HDL - poziomu dobrego cholesterolu, LDL - poziomu złego cholesterolu, oraz stężenie trójglicerydów. W ten sposób ocenia się ryzyko wystąpienia i rozwoju miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca czy udaru mózgu. 

11. USG piersi

Kobiety po ukończeniu 20. roku życia USG piersi powinny wykonywać profilaktycznie przynajmniej raz na dwa lata, natomiast po 30. roku życia już raz w roku (w obu przypadkach w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego). Samobadanie piersi warto robić jeszcze częściej! USG piersi pozwala wykryć nawet kilkumilimetrowe zmiany w piersiach - guzy czy torbiele i to w ok. 15 minut. Więcej na temat USG piersi przeczytasz TUTAJ.

12. Badanie ginekologiczne i cytologia

To kolejne niezmiernie ważne badania dla kobiet, które gabinet ginekologa powinny odwiedzać raz w roku. W badaniu ginekologicznym ocenia się stan narządów płciowych zewnętrznych (np. warg sromowych i łechtaczki), a także bada się narządy wewnętrzne (macicę, pochwę, jajniki, jajowody). Takie badanie może obejmować też cytologię. Podczas cytologii lekarz wprowadza do pochwy swojej pacjentki specjalny wziernik ze szczoteczką, za pomocą którego pobiera wydzielinę do badania. Badanie jest bezbolesne, ale niektóre kobiety mogą odczuwać podczas niego dyskomfort czy lekkie szczypanie. Te badania w gabinecie ginekologa pozwalają m.in. wykryć raka szyjki macicy we wczesnym stadium. 

Izabela Rzepecka

Zobacz także: 

Mocne i zdrowe serce. Dziewięć sposobów na uniknięcie zawału

Przeprowadzanie badań profilaktycznych w czasie epidemii

Program "Profilaktyka 40 plus". Jakie badania ci przysługują?