To badanie wykryje najmniejszą zmianę nowotworową. Czym jest PET?

Badanie PET polega na analizie emisji promieniowania pozytonów. Powstają one po rozpadzie cząsteczek znakowanych izotopem radioaktywnym. Obraz uzyskuje się za pomocą skanowania przez gamma-kamerę. Substancja podawana pacjentowi jest źródłem pozytonów. Zderzają się one z elektronami obecnymi w tkankach ludzkiego ciała. Z par elektron-pozyton powstaje promieniowanie elektromagnetyczne, które rejestrowane jest przez detektory ustawione pod różnymi kątami do ciała pacjenta. Dane z detektorów są rejestrowane na komputerze, a następnie przekształcane na obrazy, które są przekrojami ciała pacjenta.

Krótkotrwały izotop jest wbudowany do substancji, która ma zdolność wnikania do organizmu, np. glukozy, amoniaku lub wody. Wykorzystuje się izotopy: fluoru, tlenu, węgla lub azotu.  Najczęściej stosuje się cząsteczkę glukozy znakowaną fluorem. Zapotrzebowanie komórek nowotworowych na glukozę jest wielokrotnie większe, niż komórek prawidłowych i właśnie ta właściwość jest wykorzystywana w badaniu. W przypadku raka prostaty, raka nerki i raka wątroby zamiast glukozy stosuje się cholinę, na którą są wrażliwe te komórki nowotworowe.

Współcześnie najczęściej stosowaną metodą jest PET-CT, czyli nałożenie obrazu uzyskanego w badaniu PET na poszczególne struktury organizmu uzyskane ze skanu tomografii komputerowej. Badanie określi lokalizację zmienionego obszaru, jego rozległość i zaawansowanie procesu chorobowego. PET-CT pozwala różnicować zmiany złośliwe i łagodne. Zmiany w PET-CT są wykrywane wcześniej, niż w innych badaniach obrazowych. W czasie badania PET-CT pacjent otrzymuje niewielką dawkę promieniowania. Jest ona zbliżona do tej, która występuje w czasie naświetlania RTG.

Obecnie tylko kilka ośrodków w Polsce dysponuje skanerem PET-CT. Nie każdy typ nowotworu znajduje się na liście refundowanej przez NFZ, co związane jest z czułością metody w diagnostyce określonego typu nowotworu.

Przeciwwskazaniem do badania jest ciąża.  U kobiet karmiących dziecko jest odstawianie od piersi na dobę przed badaniem.

Ze względu na zwiększone gromadzenie glukozy również w komórkach zapalnych, konieczne jest zachowanie odstępów czasowych pomiędzy wykonanymi procedurami medycznymi, a badaniem PET. 

Badanie wolno wykonać:

• po upływie minimum dwóch miesięcy od zabiegu chirurgicznego;
• co najmniej trzy miesiące od zakończenia radioterapii;
• przy ocenie skuteczności chemioterapii - badanie wykonywane jest po pierwszym lub drugim kursie chemioterapii, co najmniej 10-14 dni po ostatnim kursie lub tuż przed kolejnym kursem;
• jako ocena po zakończeniu chemioterapii - przynajmniej 3 tygodnie, najlepiej 2 miesiące od zakończenia leczenia.

Na dobę przed badaniem nie należy wykonywać ćwiczeń fizycznych, nie pić alkoholu i napojów zawierających kofeinę (np. kawy, coli, herbaty itp.). W dniu poprzedzającym należy unikać jedzenia i picia produktów zawierających duże ilości cukrów. Czynniki te mają znaczny wpływ na dokładność wyników badania.

Przed badaniem pacjent powinien pozostać na czczo przez minimum 4 godziny. Przed badaniem należy zdjąć biżuterię oraz garderobę z metalowymi elementami np. suwakami, zapinkami, pasek z klamrą, biustonosz z fiszbiną, itp. Pacjenci z cukrzycą leczeni insuliną powinni w dniu badania zjeść śniadanie oraz przyjąć insulinę zachowując odstęp od badania 4 - 6 godz. W przypadku leków przyjmowanych na stałe należy je zażyć na 4 - 6 godz. przed badaniem, a leki przeciwcukrzycowe przyjąć po badaniu.

U pacjentów, którzy nie przestrzegają przygotowania do badania (wysiłek fizyczny, przyjęcie pokarmu), obserwuje się zwiększony wychwyt ¹⁸FDG przez mięśnie. 

Środek radioaktywny jest podawany dożylnie. Badanie zaczyna się około godzinę po iniekcji. Jest to czas potrzebny na dotarcie substancji do wszystkich komórek ciała. Aby wspomóc ten proces, pacjent przechodzi do specjalnego pomieszczenia, przeznaczonego na odpoczynek. Badany powinien spokojnie leżeć, a po kwadransie zaleca się by przed badaniem spożył litr wody.

W trakcie badania pacjent powinien leżeć nieruchomo, z rękoma położonymi nad głową. Ubiór powinien być bez żadnych metalowych elementów, które mogą zakłócać obraz. Leżanka z pacjentem wsuwana jest w środek skanera, a badanie trwa około 30 minut.  

Przez 12 godzin po badaniu należy unikać kontaktu z kobietami w ciąży oraz dziećmi poniżej 16 rż. Zaleca się picie dużej ilości płynów, aby przyspieszyć proces usuwania substancji radioaktywnej z organizmu. Konieczne jest zachowanie higieny osobistej, szczególnie dokładnego mycia rąk. Zaleca się też staranne, kilkukrotne płukanie muszli klozetowej.  Należy unikać długiego przebywania w miejscach publicznych.

Pozytonowa Emisyjna Tomografia Komputerowa jest dziś jedną z najbardziej nowoczesnych i najbardziej dokładnych metod w rozpoznawaniu i diagnozowaniu wielu schorzeń. Ta metoda diagnostyczna jest mało inwazyjna dla organizmu, a może pomóc w jak najszybszej diagnozie oraz wprowadzeniu odpowiedniego leczenia.

CZYTAJ TAKŻE:

Unikaj na kilka godzin przed badaniem USG. Wynik będzie wypaczony

Wykryje stan zapalny, a nawet nowotwór. Kosztuje kilkanaście złotych

Badanie na krew utajoną pomoże wykryć wiele chorób. Na liście także ciężki rak