Wysoki poziom groźny dla zdrowia. Taki wynik trójglicerydów oznacza większe ryzyko zawału i udaru

Choroby sercowo-naczyniowe to grupa chorób, które stanowią główną przyczynę zgonów na świecie. Umieralność na choroby z tej grupy wyprzedza zdecydowanie umieralność na nowotwory. Zalicza się do nich m.in.:

• chorobę niedokrwienną serca,
• niewydolność serca,
• miażdżycę naczyń krwionośnych,
• żylną chorobę zakrzepowo-zatorową,
• nadciśnienie tętnicze,
• udar mózgu.

Wysokie ryzyko zgonów w tej grupie chorób związane jest z faktem, iż atakują one najważniejsze narządy, odpowiadające bezpośrednio za życie człowieka - serce i mózg. W kluczowych momentach może to zaważyć na naszym życiu i śmierci. Mimo tego nadal bagatelizujemy potencjalne zagrożenia związane z ryzykiem chorób układu krążenia.

Ryzyko sercowo-naczyniowe to prawdopodobieństwo wystąpienia ChSN (choroby sercowo-naczyniowej) lub zgonu z jej powodu w określonym czasie. Może zostać ono oszacowane według znanego algorytmu o akronimie SCORE - Systemic Coronary Risk Estimation. Oszacowanie ryzyka opiera się na czynnikach podzielonych na dwie grupy: podlegających i niepodlegających modyfikacji. 

Do czynników niepodlegających modyfikacji należą:

• wiek,
• płeć,
• wczesne występowanie chorób układu krążenia w rodzinie (choroba niedokrwienna serca i choroby na podłożu miażdżycy).

Do czynników podlegających modyfikacji należą:

• dieta,
• palenie tytoniu,
• aktywność fizyczna,
• sen,
• nadwaga/otyłość,
• ciśnienie tętnicze,
• stężenie cholesterolu LDL w osoczu,
• stężenie trójglicerydów w osoczu.

Z chemicznego punktu widzenia trójglicerydy są estrami glicerolu i trzech kwasów tłuszczowych. Są one głównym źródłem energii i magazynem energetycznym (w postaci tkanki tłuszczowej) u ludzi i innych kręgowców, tuż obok wolnych kwasów tłuszczowych. Ich oznaczenie w osoczu zwykle stanowi część badania - lipidogramu, który opiera się na ilościowej ocenie różnych frakcji lipidów krążących w osoczu. Poziom trójglicerydów jest bezpośrednio związany z dietą i wydatkami kalorycznymi - im więcej mamy niezużytych kalorii, tym większy poziom trójglicerydów. 

Oprócz tego hipertriglicerydemia, czyli za wysoki poziom trójglicerydów osocza, może być powodowana:

• cukrzycą,
• niedoczynnością tarczycy,
• zespołem metabolicznym,
• obciążeniami genetycznymi,
• alkoholizmem,
• przyjmowaniem leków - diuretyków, estrogenów, progesteronu, retinoidów, sterydów, beta-blokerów, immunosupresji i leków anty-HIV.

Oprócz zwiększania ryzyka ChSN wysoki poziom trójglicerydów, co zostało udowodnione naukowo, powoduje także rozwój stanu zapalnego w organizmie.

Wartości referencyjne trójglicerydów związane są bezpośrednio z oceną ryzyka sercowo-naczyniowego i kształtują się następująco (na czczo!):

• poniżej 150 mg/dl - wynik prawidłowy,
• powyżej 150 mg/dl - wynik nieprawidłowy.

Każdy wynik powyżej 150 mg/dl wiąże się ze zwiększonym ryzykiem ChSN i upoważnia do rozpoznania hipertriglicerydemii. Jeśli wynik mieści się w granicach 150-885 mg/dl, mówimy o hipertriglicerydemii łagodnej, jeśli powyżej 885 mg/dl - o ciężkiej. Hipertriglicerydemia wymaga leczenia bądź postępowania dietetycznego w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa zapadnięcia na ChSN.

Możemy zapobiegać pojawieniu się i dalszemu rozwojowi wysokiego stężenia trójglicerydów. Do najważniejszych działań w tym kierunku zaliczają się:

• utrzymywanie odpowiedniej diety - zmniejszenie spożycia cukrów prostych i tłuszczów nasyconych;
• odstawienie alkoholu - a w przypadku stwierdzonej hipertriglicerydemii całkowita abstynencja;
• regularna aktywność fizyczna - umożliwia "spalanie" nadmiaru spożytych kalorii i poprawia krążenie;
• przyjmowanie zapisanych leków, jeśli jest to konieczne.

Badanie trójglicerydów zwykle przeprowadza się na czczo, najlepiej po co najmniej 12 godzinach od ostatniego posiłku. Należy powstrzymywać się od tłustych i bogatych w cukry proste posiłków dzień, dwa dni przed badaniem, aby sztucznie nie zawyżać wyniku. Krew do badania pobierana jest z żyły łokciowej, poziom trójglicerydów oznacza się w osoczu lub w surowicy. Co istotne, utrzymywanie pozycji stojącej >30 min przed pobraniem może przyczynić się do zagęszczenia krwi, tym samym sztucznie zawyżając poziom trójglicerydów.

Źródła:

Dembińska - Kieć A., Naskalski J. W., Solnica B. (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Edra Urban & Partner, Wrocław 2022.

Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.

https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.3.

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/in-depth/triglycerides/art-20048186.

https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/286815,choroby-ukladu-krazenia.

CZYTAJ TAKŻE: 

Co to właściwie znaczy "na czczo"? Te badania należy wykonywać przed posiłkiem

Wykrywa choroby, niedobory i zaburzenia wydzielania. Profilaktyczny przegląd zdrowia rób co roku

Podniesiony poziom kortyzolu odbija się na zdrowiu. Badanie zdemaskuje problem