Oddawanie szpiku. Kto i jak może zostać dawcą? Podstawowe informacje

Dawcą szpiku może zostać osoba w wieku od 18. do 50. roku życia, która nie jest obciążona chorobami genetycznymi i która nie cierpi na przewlekłe schorzenia. 

Dawcą szpiku nie może być ktoś chorujący na: 

• choroby serca, w tym nadciśnienie,
• hemofilię i inne choroby krwi,
• schorzenia o podłożu autoimmunologicznym,
• choroby nerek i układu moczowego,
• kiłę i gruźlicę,
• nowotwory,
• chorobę Creutzfeldta-Jakoba,
• cukrzycę,
• WZW B lub C,
• aktywną astmę,
• łuszczycę.

Z bycia dawcą wyklucza też ciąża oraz karmienie piersią i niska masa ciała (poniżej 50 kg). 

Nie każdy zdaje sobie sprawę, że przeciwwskazanie do pobrania szpiku przez okres sześciu miesięcy stanowią również: operacje, przekłucia ciała, tatuaże oraz endoskopia.

Żeby zostać dawcą szpiku, należy zgłosić się do ośrodka dawców szpiku. Wszystkie potrzebne informacje znajdziesz na stronie fundacji DKMS. 

Zgłoszenie jest dwuetapowe. Należy wypełnić ankietę o stanie zdrowia i dostarczyć próbkę materiału do badania antygenów zgodności tkankowej. Tę próbkę może stanowić krew albo wymaz z policzków. Po tej procedurze zostajesz zapisany do światowego rejestru dawców i pozostaje ci czekać na kontakt. Możesz zostać poproszony o oddanie szpiku nawet po wielu latach od zgłoszenia.

Wyróżnia się dwie główne metody pobierania szpiku. 

Pierwsza z nich polega na pobieraniu krwi obwodowej. Podczas tej procedury do jednej z żył dawcy podłącza się igłę z drenem, którym krew dociera do separatora. Po oddzieleniu komórek krwiotwórczych w separatorze krew wraca do drugiej żyły dawcy. Trwa to zwykle od dwóch do czterech godzin. 

Druga metoda zakłada pobieranie komórek krwiotwórczych z talerza kości biodrowej. Zabieg trwa ok. godziny i jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym.

Każdemu dawcy przysługuje legitymacja i odznaka "Dawcy Przeszczepu". Dzięki niej możesz korzystać z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej poza kolejką. 

Na czas badań wstępnych, a także samego pobrania, przysługują ci pełnopłatne dni wolne. Lekarz z ośrodka pobierającego, na twoją prośbę, wystawia zwolnienie, które musi respektować twój pracodawca. 

"Zasłużony Dawca Przeszczepu" to osoba, która oddała szpik lub inne regenerujące się komórki i tkanki co najmniej dwa razy. "Zasłużony Dawca Przeszczepu", poza prawem do korzystania poza kolejnością z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, może bezpłatnie (do wysokości limitu finansowania zapisanego w ustawie) pobierać leki refundowane oraz preparaty zalecane do stosowania osobom oddającym krew, czyli witaminy, żelazo i kwas foliowy. Dokumentem uprawniającym do korzystania z tych przywilejów jest recepta i legitymacja "Zasłużonego Dawcy Przeszczepu". 

Wiele miast pozwala dawcom na korzystanie z darmowej komunikacji publicznej.

Powikłania po oddawaniu szpiku nie są groźne. Dawca po pobraniu krwi obwodowej może czuć się przez jakiś czas tak, jakby przechodził grypę. Wynika to z podania czynnika wzrostu uwalniającego komórki macierzyste do krwi obwodowej. 

W trakcie pobierania niektórzy odczuwają mrowienie rąk, języka oraz palców. 

Dolegliwości, jakie możliwe są po pobraniu szpiku z talerza kości biodrowej, związane są przede wszystkim z przeprowadzeniem znieczulenia ogólnego. Najczęściej zgłaszanymi problemami są: bóle głowy, nudności i wymioty. 

Czytaj także: 

Przewlekła białaczka szpikowa. Przez dłuższy czas nie daje objawów

Tatuaże a oddawanie krwi. Wszystko, co musisz wiedzieć

Jak zostać dawcą krwi?