Hipotrofia - gdy płód nie wzrasta prawidłowo

Hipotrofia to schorzenie, które polega na nieprawidłowym, bo zbyt małym, wzroście płodu. Uważa się, że dotyczy to sytuacji, w której masa ciała płodu jest mniejsza niż 10 percentyla odpowiednich siatek centylowych. Szacuje się, że problem ten dotyczyć może od 3 do nawet 10 proc. wszystkich ciąż. Wyróżnić można dwa rodzaje hipotrofii - hipotrofia symetryczna i hipotrofia asymetryczna.

Hipotrofia symetryczna stanowi około 20. proc. wszystkich hipotrofii. Występuje do 20. tygodnia ciąży. Przebiega symetrycznie, co oznacza, że wymiary ciała zmniejszają się proporcjonalnie. Zdecydowana większość, bo aż 80 proc. wszystkich hipotrofii, to hipotrofia asymetryczna, która występuje po 20. tygodniu ciąży. Cechuje się ona nieproporcjonalnym zmniejszeniem rozmiaru ciała dziecka. Brzuszek dziecka jest zbyt mały w stosunku do prawidłowej wielkości głowy i kończyn. U dziecka wystąpić mogą również inne problemy rozwojowe, m.in. serca, mózgu i nadnerczy.

Pojęcie hipotrofii używane jest czasami również w stosunku do zbyt małych niemowląt. Przyjmuje się, że to dzieci lżejsze niż 2500 g.

Hipotrofia bardzo często związana jest z czynnikami łożyskowymi. Chodzi przede wszystkim o przedwczesne oddzielenie łożyska, nieprawidłowe położenie łożyska, krwiaka pozałożyskowego oraz zapalenie kosmków łożyskowych.

Inne możliwe przyczyny hipotrofii to:

•    ciąża mnoga;
•    wady macicy;
•    choroby matki, m.in. cukrzyca, ospa wietrzna, choroby nerek, nadciśnienie tętnicze;
•    spożywanie alkoholu w ciąży;
•    palenie papierosów w ciąży.

Hipotrofię powodować mogą również niektóre leki. Schorzenie to często związane jest także z niskim statusem ekonomicznym, co łączy się z nieprawidłową dietą, wykonywaniem prac fizycznych w trakcie ciąży, czy słabą opieką medyczną. Hipotrofia wynikać może także z wad rozwojowych płodu. Chodzi przede wszystkim o wady serca oraz układu pokarmowego.

Rozpoznanie hipotrofii następuje zazwyczaj podczas badania USG, które zaliczane jest do obowiązkowej diagnostyki w trakcie każdej ciąży. Szybkie rozpoznanie problemu i włączenie odpowiedniego leczenia znacząco zwiększa szanse na prawidłowy rozwój dziecka. W zdecydowanej większości przypadków (aż 85 proc.) udaje się unormować wzrost do 3.-4. roku życia.

Hipotrofia bardzo często łączy się z koniecznością cesarskiego cięcia. Dodatkowo czasami, chociaż stosunkowo rzadko, zdarza się również, że nieprawidłowa waga płodu niesie za sobą poważne powikłania. Wystąpić może m.in. niedotlenienie okołoporodowe, obniżony lub podwyższony poziom glukozy, obniżony poziom wapnia, zaburzenia hematologiczne, zapalenie jelit, krwawienie do płuc i problemy w utrzymaniu prawidłowej ciepłoty ciała. Wystąpienie hipotrofii zwiększa także ryzyko śmierci okołoporodowej.

W przypadku wystąpienia hipotrofii zaleca się, aby ciężarna stosowała wysokokaloryczną dietę bogatą w minerały i witaminy - zwłaszcza w kwas foliowy, magnez i witaminę C. W wielu przypadkach konieczne jest również leżenie spoczynkowe - przede wszystkim na lewym boku. Ma to na celu poprawienie dotlenienia płodu. W szczególnych przypadkach konieczne może być wcześniejsze zakończenie ciąży.

Zobacz także:

Zespół Downa - które cechy charakterystyczne widać od razu po porodzie?

Wszystko, co trzeba wiedzieć o wcześniactwie - prosto i przystępnie