Jak przygotować się do szczepienia przeciw COVID-19? 12 rad od ekspertów

"Nauka przeciw pandemii" to inicjatywa zrzeszająca ekspertów ze środowiska naukowego, która działa pod przewodnictwem prof. Andrzeja Fala, prezesa Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego. Jej celem jest szerzenie rzetelnych informacji na temat szczepień przeciw COVID-19. W skład rady programowej inicjatywy wchodzą m.in. prof. Robert Flisiak (Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku), prof. Krzysztof Simon (Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu), prof. Krzysztof Pyrć (Uniwersytet Jagielloński) czy dr hab. n. med. Piotr Rzymski (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu).

W marcu tego roku specjaliści opublikowali zbiór kluczowych rad i wskazówek dla osób, które wkrótce zaszczepią się przeciw COVID-19. Jak zaznaczają, "zastosowanie się do nich zapewni większy poziom bezpieczeństwa i może korzystnie wpłynąć na odpowiedź układu odpornościowego na szczepionkę".

1. Wyśpij się na dwie doby przed szczepieniem - O tym, jak ważny dla naszego zdrowia jest sen, nie trzeba nikogo przekonywać. Okazuje się, że może mieć on także wpływ na to, jak będziemy czuli się po szczepieniu. Eksperci inicjatywy "Nauka przeciw pandemii" powołują się na doświadczenia osób zaszczepionych przeciw grypie i wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B. Ich zdaniem odpowiedź immunologiczna jest korzystniejsza u tych, którzy wyspali się przez dwie noce poprzedzające otrzymanie szczepionki.

2. Ogranicz spożycie alkoholu - "Alkohol, zwłaszcza spożywany w nadmiarze, ma niekorzystny wpływ na funkcjonowanie układu odporności, a ponadto może potęgować działania niepożądane występujące po szczepieniu" - podkreślają lekarze i sugerują, żeby na kilka dni przed szczepieniem i po otrzymaniu szczepionki przeciw COVID-19 nie spożywać go lub znacząco ograniczyć.

Dodajmy, że brytyjski Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych i Wyrobów Medycznych (MHRA) informuje, iż nie ma żadnych dowodów wskazujących na to, by picie alkoholu wpływało w jakikolwiek sposób na skuteczność szczepionki przeciw COVID-19.

3. Dbaj o regularną aktywność fizyczną przed szczepieniem - Odpowiedź odporności u osób, które regularnie ćwiczą i dbają o aktywność fizyczną, może być lepsza niż u osób, które nie uwzględniają ćwiczeń w swoim planie dnia. Szczególnie dotyczy to osób starszych. W dniu szczepienia należy jednak unikać intensywnego wysiłku fizycznego.

4. Zjedz posiłek przed szczepieniem - Wybierając się na badanie krwi, owszem, trzeba być na czczo. Idąc na szczepienie, już nie. A nawet lepiej będzie, jeśli coś zjemy. Zaleca się spożycie posiłków normalnie, ze śniadaniem. Dlaczego? "Pozwala to w momencie szczepienia na uniknięcie ewentualnej hipoglikemii (niedocukrzenia), która sprzyja zasłabnięciu i może potęgować działania niepożądane po podaniu szczepionki" - zwracają uwagę eksperci.

5. Nie modyfikuj samodzielnie przyjmowanych przewlekle leków - nie odstawiaj na własną rękę leków, które na co dzień przyjmujesz, nie zmieniaj dawek (pod żadnym pozorem!). Jeśli masz co do tego wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem prowadzącym przed szczepieniem.

6. Ustabilizuj stan choroby przewlekłej - osoby cierpiące na chorobę przewlekłą, której stan jest niestabilny, powinny skontaktować się ze swoim lekarzem "w celu ustabilizowania stanu klinicznego".

7. Nie stosuj leków profilaktycznych przed szczepieniem - to kolejna ważna zasada dotycząca przyjmowania leków przed szczepieniem. Przed przyjęciem preparatu przeciw COVID-19, jak podkreślają eksperci, nie należy zażywać zapobiegawczo, w obawie przed wystąpieniem działań niepożądanych po szczepieniu, np. paracetamolu czy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

8. Na szczepienie zgłoś się w wygodnej koszulce - Najlepszym wyborem na szczepienie będzie koszulka z krótkim rękawem lub luźna bluzka, której rękaw będzie można łatwo podwinąć. Założenie obcisłej bluzki czy koszuli najpewniej będzie wiązało się z koniecznością rozebrania od pasa w górę.

9. Nie zatajaj żadnych informacji w trakcie kwalifikacji do szczepienia - O czym poinformować lekarza kwalifikującego do szczepienia? Powiedz koniecznie o swoich chorobach, o lekach, jakie przewlekle przyjmujesz, koniecznie poinformuj, jeśli wystąpiła u ciebie kiedyś ostra reakcja alergiczna na szczepionkę bądź inny składnik. Kobieta będąca w ciąży lub w okresie laktacji również powinna przekazać te informacje lekarzowi.

10. Przygotuj się na działania niepożądane - Przechodzimy do tego, co po szczepieniu. Mogą się pojawić działania niepożądane i mogą one ograniczyć twoją aktywność, np. zawodową. Informację o szczepieniu warto więc przekazać pracodawcy, a także bliskim. Niedyspozycja po szczepieniu trwa na ogół od jednego do trzech dni. 

11. Na gorączkę po szczepieniu możesz zastosować lek - Do najczęstszych działań niepożądanych zalicza się ból ramienia, uczucie zmęczenia, ból mięśni, stawów, głowy, a także gorączkę. Mają one charakter przejściowy, nie wymagają przyjmowania leków. Eksperci z inicjatywy "Nauka przeciw pandemii" wskazują jednak: jeżeli dolegliwości są dla ciebie niekomfortowe, możesz przyjąć lek zawierający np. paracetamol.

12. Nie lekceważ odczekania 15 minut po szczepieniu - po szczepieniu zostaniesz poproszony w punkcie szczepień o pozostanie na miejscu przez kwadrans. Jeśli w przeszłości wystąpiła u ciebie ostra reakcja alergiczna, będzie to pół godziny. To ważne, by stosować się do tego zalecenia, nie tylko przy szczepieniu przeciw COVID-19, ale także przy przyjmowaniu innych preparatów. Powód jest jeden - personel medyczny, w razie wystąpienia "silnego, gwałtownego, niepożądanego zdarzenia" będzie mógł udzielić ci pomocy. 

IRz