Co jeść przy anemii i niedoborze żelaza?

Aleksandra Bujas

Diety

Czwartek, 21 października 2021 (12:53)

Podejrzewasz, że możesz mieć anemię, albo badania krwi już ją u ciebie potwierdziły? Taki stan wymaga nie tylko suplementowania preparatów z żelazem, ale i modyfikacji codziennej diety. Powinny się w niej znaleźć produkty bogate w ten pierwiastek. Co jeść i jak komponować posiłki, by uniknąć zachorowania lub jak najszybciej wrócić do zdrowia? Podpowiadamy.

Charakterystyka anemii - co to za choroba?

Anemia z braku żelaza, inaczej niedokrwistość, to choroba krwi związana ze spadkiem poziomu hemoglobiny, hematokrytu oraz czerwonych krwinek. Badania diagnostyczne potwierdzają anemię, jeśli poziom hemoglobiny we krwi kobiety spada poniżej 12 g/dL, a we krwi mężczyzny poniżej 14 g/dL

Przyjmuje się, że istnieją cztery stopnie nasilenia choroby:

Reklama

anemia łagodna (poziom hemoglobiny mieści się w granicach ok. 10 -11,5 g/dL u kobiet i ok. 12-13,5 g/dL u mężczyzn),
anemia umiarkowana (poziom hemoglobiny znajduje się w granicach 9,9 g/dL - 8 g/dL),
anemia ciężka (poziom hemoglobiny znajduje się w granicach 7,9 g/dL - 6,5 g/dL),
anemia zagrażająca życiu (poziom hemoglobiny spada poniżej 6,5 g/dL).

W grupie ryzyka są m.in. osoby na restrykcyjnych dietach eliminacyjnych, pacjenci cierpiący na choroby wyniszczające, kobiety w ciąży, kobiety mające obfite menstruacje, wegetarianie i weganie (jeśli ich dieta nie jest właściwie ułożona), pacjenci z chorobami przewlekłymi, w wyniku których występuje u nich zaburzenie wchłaniania żelaza, osoby, które utraciły wiele krwi w wyniku wypadków, zabiegów, etc.), a nawet krwiodawcy, o ile nie suplementują żelaza i nie stosują odpowiedniej diety.

Jak rozpoznać anemię?

Charakterystyczne objawy anemii to przede wszystkim:

osłabienie, brak energii,
poczucie, że odpoczynek nie przynosi regeneracji,
senność (wielu pacjentów przyznaje, że wstają rano i już są zmęczeni),
zawroty głowy (np. podczas szybkiej zmiany pozycji),
bladość skóry i błon śluzowych,
spadek odporności,
problemy z koncentracją uwagi, pamięcią, mniejsza wydolność umysłowa,
chroniczne uczucie zimna,
przyspieszona czynność serca (a nawet tzw. kołatanie),
obniżenie nastroju, niekiedy aż do depresji,
pogorszenie stanu włosów, cery i paznokci,
pękające kąciki ust.

Nieleczona anemia skutkuje w perspektywie zaburzeniami ze strony układów kardiologicznego i neurologicznego, ponieważ taki przedłużający się stan sprawia, że zdolność krwi do transportowania tlenu do poszczególnych komórek spada, a to właśnie te układy są wyjątkowo wrażliwe na niedotlenienie.

Produkty zawierające żelazo - wskazane przy anemii

wątróbka i inne podroby,
kaszanka, salceson, czernina (te produkty, podobnie jak podroby, nie są polecane kobietom w ciąży!)
ryby,
jaja,
wołowina, cielęcina,
pełnoziarniste produkty zbożowe (płatki owsiane górskie, pieczywo razowe, kasza gryczana),
warzywa strączkowe (fasola biała, groch, soczewica, soja, bób),
orzechy, pestki dyni, nasiona słonecznika,
warzywa (buraki, czerwona kapusta, szpinak, pietruszka - korzeń i natka, brokuły, jarmuż, szczypiorek).

Najlepiej przyswajalne jest żelazo hemowe, czyli zawarte w produktach pochodzenia zwierzęcego (szpinak, często opisywany jako jedno z lepszych źródeł żelaza ma go prawie pięć razy mniej aniżeli wątróbka cielęca, poza tym organizm wchłonie niewielką ilość żelaza niehemowego ze szpinaku - ok. 1 proc., a z wątróbki cielęcej ponad 20 proc.).

Aby jednak organizm przyswoił żelazo dostarczane z pożywieniem i wykorzystał je w procesach krwiotwórczych, potrzebuje równolegle "dostaw" witamin z grupy B (B6, B9, B12) oraz witaminy C, dlatego posiłki zwłaszcza mięsne i rybne bogate we wspomniany pierwiastek należy uzupełniać o świeże warzywa, dodatek kasz czy pieczywa z pełnego ziarna.

Kawa i herbata, zwłaszcza wypijane do posiłków lub/i w większych ilościach utrudniają wchłanianie żelaza, dlatego najlepiej zastąpić je sokami lub wodą.