Zmniejsza ryzyko chorób serca, alzheimera i raka. W tych przypadkach ostrożnie

Przez długi czas wśród specjalistów królował pogląd, że kawa zwiększa ryzyko nadciśnienia tętniczego, chorób serca i układu krążenia. Jednak najnowsze dane wskazują na to, że jej właściwości są zupełnie odwrotne. Jedno z badań przeglądowych opublikowanych w "The Ochsner Journal" w 2023 roku wskazuje, że regularna konsumpcja kawy jest powiązana z mniejszym ryzykiem rozwoju nadciśnienia tętniczego, niewydolności serca czy migotania przedsionków.

W przypadku choroby wieńcowej zależność ta jest bardziej skomplikowana - umiarkowana konsumpcja (do trzech kaw dziennie) przyczynia się do zmniejszenia ryzyka jej rozwoju, natomiast większe ilości jej sprzyjają. Warto więc ograniczyć dzienne spożycie kawy do 2-3 filiżanek, aby wyciągnąć z niej nie tylko walory smakowe, ale również korzyści zdrowotne.

Kofeina zawarta w kawie jest stymulantem, dlatego wiele osób pije ją dla zwiększenia energii i koncentracji. Okazuje się jednak, że może ona mieć również inne korzystne dla mózgu właściwości. W pracy Astrid Nehlig, opublikowanej w renomowanym czasopiśmie "Practical Neurology", wskazano, że picie kawy może poprawiać nastrój i zwykle nie prowadzi do uzależnienia. W dodatku kofeina wzmaga efekt przeciwbólowy popularnych leków stosowanych w leczeniu bólu głowy czy migren.

Picie kawy przez całe życie może również wpływać na zapobieganie lub spowolnienie utraty funkcji poznawczych wraz z wiekiem. Dodatkowo istnieją również dane, według których kofeina może też zmniejszać ryzyko udaru mózgu, a także chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona.

Kawa wykazuje również szereg właściwości na przewód pokarmowy. Pobudza perystaltykę jelit, co u niektórych osób objawia się silną potrzebą pójścia do toalety po wypiciu tego napoju. Z tego powodu powinny ją ograniczyć osoby z zespołem jelita drażliwego, ponieważ może ona być przyczyną biegunki. Dodatkowo napar z kawy zawiera kilka substancji o właściwościach prebiotycznych, dobrze wpływających na mikroflorę jelitową.

Z drugiej strony wśród efektów kawy dobrze znane jest działanie zwiększające wydzielanie soku żołądkowego i obniżanie napięcia dolnego zwieracza przełyku. Są to zjawiska, które mogą nasilać objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, dlatego osoby z tą przypadłością powinny w jak największym stopniu ograniczyć jej spożywanie.

Czy kawa może mieć dobry wpływ na płuca? Okazuje się, że tak. W publikacji opublikowanej w "The Cochrane database of systematic reviews" czytamy, że kofeina może wykazywać wiele różnorodnych efektów na drogi oddechowe i płuca. Między innymi działa łagodnie rozszerzająco na oskrzela i oskrzeliki, a także zmniejsza wysiłek mięśni oddechowych. Może również zmniejszać częstość występowania ataków astmy o prawie 30 proc.

Co ciekawe, w medycynie od dawna są stosowane leki zawierające związki będące pochodnymi kofeiny. Zalicza się do nich m.in. teofilinę, którą stosuje się głównie w objawowym leczeniu pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) i astmą oskrzelową. 

Kofeina może mieć korzystny wpływ również na wątrobę. Raport The British Liver Trust z 2016 roku wskazuje, że regularne spożywanie kawy może wiązać się:

• ze zmniejszeniem ryzyka zachorowania na raka wątrobowokomórkowego, co potwierdzono analizą ok. 1000 publikacji;
• ze zmniejszeniem ryzyka włóknienia wątroby i rozwoju jej marskości;
• z opóźnieniem progresji choroby wątroby u niektórych pacjentów.

Nie można jednak zapominać, że pomimo potencjalnej, pomocnej roli kawy w prewencji chorób wątroby do najważniejszych czynników wciąż zalicza się ograniczenie spożywania alkoholu i utrzymywanie prawidłowej masy ciała.

Relacja między kawą a zdrowiem nerek jest prawdopodobnie najbardziej skomplikowana w porównaniu do innych narządów. Przez długi czas sądzono, że picie kawy ma szkodliwy wpływ na nerki. Obecnie jednak wiadomo, że wręcz przeciwnie - umiarkowane jej ilości, wypijane regularnie, mogą przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób tego narządu.

Kawa w niewielkich ilościach jest również akceptowalnym napojem u osób z już rozwiniętymi chorobami nerek, jednak w tej kwestii zawsze warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Okazuje się, że kawa nie jest dobrym rozpoczęciem dnia dla osób zmagających się z problemami skórnymi, w szczególności z trądzikiem. Może ona podnosić poziom kortyzolu we krwi, co sprzyja powstawaniu nowych wyprysków. Ponadto dodatki takie jak mleko czy cukier również sprzyjają pogorszeniu się stanu cery. Z tego powodu osoby z trądzikiem powinny ograniczyć picie kawy do 1-2 filiżanek dziennie, najlepiej czarnej, bez dodatków.

Źródła:

Mendoza M.F., Ralf Martz Sulague, Posas-Mendoza T., Lavie C.J., Impact of Coffee Consumption on Cardiovascular Health, "The Ochsner journal" t. 23 nr 2 (2023), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10262944/.

Nehlig A., Effects of coffee/caffeine on brain health and disease: What should I tell my patients?, "Practical Neurology" t. 16 nr 2 (2015), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26677204/.

Brown S.R., Cann P.A., Read N.W., Effect of coffee on distal colon function., "Gut" t. 31 nr 4 (1990), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1378422/.

Coffee and the Liver [na:] "British Liver Trust", https://britishlivertrust.org.uk/information-and-support/living-with-a-liver-condition/diet-and-liver-disease/coffee-and-the-liver/, 25 września 2023 r., dostęp 18 grudnia 2023 r.

Coffee and Kidney Disease: Is it Safe? [na:] "National Kidney Foundation", https://www.kidney.org/newsletter/coffee-and-kidney-disease, 20 października 2017 r., dostęp 18 grudnia 2023 r.

CZYTAJ TAKŻE:

Tymi dodatkami "podkręcisz" kawę. Nie tylko jej smak, ale i właściwości

Taka kawa to naturalny prebiotyk. Ma mnóstwo cynku i witamin, nie ma kofeiny

Kawa przed śniadaniem: Prosty krok do odchudzania, ale czy na pewno zdrowy?