Jak żyć z zespołem jelita drażliwego? Leki, dieta i domowe sposoby
Chociaż zespół jelita drażliwego nie jest chorobą o złym rokowaniu, dolegliwości, z jakimi się wiąże, mogą bardzo istotnie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Dlatego też pacjenci z IBS często poszukują informacji na temat sposobów radzenia sobie z tym schorzeniem. Jak uspokoić jelito drażliwe? Sprawdzamy!
Zespół jelita drażliwego (IBS) to przewlekła choroba jelit, która wiąże się z przykrymi dolegliwościami utrudniającymi codzienne funkcjonowanie, do których należą m.in. zmiana rytmu wypróżnień i bóle brzucha. Mimo że naukowcy wciąż nie znają przyczyn tego schorzenia, wiadomo, że u pacjentów cierpiących z powodu IBS występują zaburzenia czynności wydzielniczej i motorycznej jelit, wzmożenie czucia trzewnego, zaburzenia składu mikrobioty jelitowej, a także nieprawidłowości w przekaźnictwie pomiędzy jelitami a mózgiem. Warto wspomnieć, że chociaż funkcja, jaką mózg odgrywa w wywoływaniu zespołu jelita drażliwego, nadal pozostaje nieodgadniona, udało się odkryć, że aż u 70 do 90 proc. chorych występują zaburzenia psychiczne.
Jeżeli pacjent przebędzie biegunkę infekcyjną, zwłaszcza o etiologii bakteryjnej, i w wyniku tego wystąpi u niego IBS, mówi się o poinfekcyjnym zespole jelita drażliwego. Co ciekawe, dotyczy on częściej pań, szczególnie tych, które uprzednio zażywały antybiotyki i zmagają się z depresją lub zaburzeniami lękowymi.
To, jakie leczenie zostanie zastosowane, zależy od rodzaju zespołu jelita drażliwego. Wyróżnia się cztery, w zależności od tego, który z objawów przeważa:
- IBS z dominującą biegunką (dotyczy aż 1/3 chorych),
- IBS z dominującymi zaparciami,
- IBS z naprzemiennymi biegunkami i zaparciami,
- IBS niespecyficzny oznacza, że pacjenci nie spełniają kryteriów rozpoznania powyższych rodzajów, ale nadal doskwierają im objawy wynikające z choroby.
Podstawową zasadą ogólnego leczenia zespołu jelita drażliwego jest właściwa edukacja i uspokojenie chorego, ponieważ nie istnieje generalnie przyjęty schemat terapeutyczny. O ile IBS nie wiąże się z nowotworem, nie zagraża życiu pacjenta, chociaż może być dla niego niezwykle uciążliwy.
W przypadku, gdy nasilenie objawów powiązane jest ze stanem emocjonalnym, warto rozważyć terapię, która pomoże zniwelować stres i zmniejszy odczuwane dolegliwości. Farmakoterapia pełni rolę wyłącznie wspomagającą dla modyfikacji diety i wsparcia psychologicznego (terapii behawioralnej, treningu relaksacyjnego czy hipnoterapii). Postępowanie lecznicze w IBS powinno być zawsze dostosowane do dominującego objawu.
Lekami najczęściej stosowanymi w leczeniu zespołu jelita drażliwego są:
- leki rozkurczowe - np. mebeweryna, hioscyna, drotaweryna czy też olejek z mięty pieprzowej. Mogą przynieść ulgę od bólów skurczowych brzucha, a także rozluźniają mięśnie jelit po posiłku;
- trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne - np. amitryptylina i nortryptylina;
- leki przeciw biegunce - takie jak loperamid, rifaksymina i eluksadolina. Hamują aktywność jelit, zagęszczają konsystencję stolca, a także zmniejszają częstotliwość biegunek;
- leki przeciw zaparciom - np. makrogole, lubiproston i inaklotyd. W przypadku zaparć sprawdza się także przyjmowanie wraz z płynami rozpuszczalnego błonnika.
Osoby chorujące na zespół jelita drażliwego powinny zwracać szczególną uwagę na swoją dietę. Posiłki muszą być spożywane regularnie i w wolnym tempie.
Do produktów, których należy unikać, zalicza się te bogate w węglowodany złożone (FODMAP, czyli fermentujące oligo-, di- i monosacharydy oraz poliole), które nie rozkładają się w przewodzie pokarmowym, ulegają fermentacji (np. fruktoza zawarta w owocach, laktoza z mleka, sacharoza z tradycyjnego cukru), czy powodują wzdymanie. Należy zrezygnować z picia alkoholu, mocnej kawy i herbaty.
Wskazane jest natomiast włączenie do diety błonnika, który wykazuje swoje korzystne działanie dopiero po kilku tygodniach. Można go znaleźć w świeżych warzywach i owocach. Pamiętaj jednak, że błonnik nierozpuszczalny, pochodzący głównie ze zbóż, uważany jest za niekorzystny dla chorych, ponieważ może nasilać dolegliwości bólowe. U tych pacjentów, u których poza IBS rozpoznaje się dodatkowo nieceliakalną nadwrażliwością na gluten, konieczne jest jego odstawienie.
Jeżeli rozpoznano u ciebie zespół jelita drażliwego, warto, byś zaopatrzył swoją domową apteczkę w wymienione zioła: rumianek, miętę pieprzową, melisę, ziele dziurawca. W zmaganiach z biegunkami przydatne są czarne jagody o właściwościach zapierających, a w zaparciach aloes, który dodatkowo łagodzi stany zapalne i podrażnienia jelit. Postaraj się codziennie ćwiczyć, zwłaszcza tak, by wzmocnić kontrolę nad własnym ciałem i stymulować relaksację.
Jeżeli zauważasz, że pewne pokarmy wzmagają nieprzyjemne objawy, a ich odstawienie powoduje poprawę samopoczucia, odnotuj to i powiedz o tym swojemu lekarzowi.
CZYTAJ TAKŻE:
Złogi w jelitach. Jak się ich pozbyć?
Zdrowie mieszka w jelitach. "Ich kondycja wpływa na nasz stan psychiczny"
