Tani, a "potężny" dodatek. Zbija cukier, pomaga przy anemii i osteoporozie
Zielony dodatek w okresie wielkanocnym? Można wymienić co najmniej dwa - bukszpan i rzeżuchę. Podczas gdy bukszpan jest rośliną typowo ozdobną, używaną do zdobienia wielkanocnych koszyków, talerzy, a także wnętrz w formie stroików, to już rzeżucha, oprócz funkcji dekoracyjnej, spełnia inną, znacznie ważniejszą. Rzeżucha zawiera wiele składników odżywczych i jest świetnym, bo zdrowym dodatkiem do kanapek czy sałatek. Sprzyja m.in. zachowaniu odpowiedniego poziomu glukozy we krwi, pomaga przy anemii, wykazuje działanie moczopędne. A to nie wszystko. Dlaczego warto sięgać po rzeżuchę, i to nie tylko w czasie świąt? Podajemy kilka dobrych powodów.
Rzeżucha (Lepidium sativum), popularna ozdoba świątecznych stołów i wielkanocnych koszyczków, to jednoroczna roślina z rodziny kapustowatych (krzyżowych), do której zalicza się też m.in. brokuły, rzodkiewkę czy brukselkę. Pochodzi z południowo-zachodniej Azji oraz północno-wschodniej Afryki, ale jest uprawiana w wielu miejscach na świecie. W Polsce jest tradycyjnie wysiewana i spożywana na wiosnę, zwłaszcza w okresie Wielkanocy, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by jeść ją cały rok. Jej delikatne, soczyście zielone listki świetnie się prezentują, ale też dobrze smakują. Kiełki rzeżuchy mają lekko pikantny, lekko musztardowy smak, co czyni je popularnym składnikiem w kuchni. To nie tylko smaczny i dekoracyjny dodatek, ale też potężne źródło składników odżywczych, które warto dorzucać do posiłku.
Rzeżucha stanowi bogactwo witamin i składników mineralnych, zawiera związki o właściwościach antyoksydacyjnych. Z przeciwutleniaczy należy wymienić przede wszystkim witaminę C i beta-karoten. Kiełki rzeżuchy zawierają też witaminę K (rzeżucha jest jednym z najlepszych źródeł tego składnika), dostarcza witamin z grupy B, witaminy E, a poza tym potasu, magnezu, manganu, wapnia, fosforu, żelaza czy miedzi. Jak inne warzywa z rodziny kapustowatych charakteryzuje się zawartością związków zwanych glukozynolanami. Z badań wynika, że ich spożycie może odgrywać ważną rolę w profilaktyce chorób nowotworowych.
Rzeżucha cechuje się małą wartością energetyczną. 100 g kiełków to zaledwie 32 kcal. W 100 g produktu znajdziemy też 1,2 g błonnika.
Rzeżucha, jako roślina lecznicza, wykorzystywana jest od wieków. Siali ją już starożytni Grecy i Rzymianie. Dziś, gdy dobrze zdajemy sobie sprawę z jej właściwości, gdy jest na wyciągnięcie ręki, a do tego jest bardzo łatwa w uprawie i szybko rośnie, warto korzystać z tego, co ma do zaoferowania. Regularne jej spożywanie może zapewnić wiele zdrowotnych korzyści.
Rzeżucha to wiele witamin, minerałów i związków o właściwościach antyoksydacyjnych istotnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zawiera znaczne ilości polifenoli oraz glukozynolanów, dzięki którym wykazuje się działaniem przeciwzapalnym oraz antykancerogennym. Witamina K, której sporo w rzeżusze, jest niezbędna do prawidłowego przebiegu procesu krzepnięcia krwi i wpływa na metabolizm tkanki kostnej. Witamina C, poza tym, że jest skutecznym przeciwutleniaczem, bierze udział w podnoszeniu odporności organizmu czy w metabolizmie tłuszczów, cholesterolu i kwasów żółciowych. Witaminy z grupy B to nieocenione wsparcie m.in. dla układu nerwowego. Potas odgrywa dużą rolę m.in. w regulowaniu ciśnienia, mangan jest pierwiastkiem, który jest ważny m.in. dla zachowania prawidłowej budowy kości. Magnez z kolei jest niezbędny dla układu mięśniowego i nerwowego. Rzeżucha to też źródło żelaza - z tego powodu może być dodatkowym jego źródłem u osób cierpiących na anemię. Jest zalecana również w osteoporozie.
Rzeżucha wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Obniża stężenie glukozy we krwi, dlatego jest polecana osobom z cukrzycą. Badania wykazały, że ekstrakty z rzeżuchy mogą wpływać ochronnie na komórki wątroby, a także sprzyjać naprawie już wyrządzonych uszkodzeń, co prawdopodobnie związane jest z wysoką zawartością przeciwutleniaczy.
Rzeżucha wykazuje także silne działanie moczopędne. Wspomaga pracę nerek i pomaga oczyszczać drogi moczowe. Co więcej - pobudza apetyt i wspomaga trawienie.
Obecność glikozydu izosiarkocyjanowego może pozytywnie wpływać na stan włosów i paznokci. Regularne jej spożywanie może poprawić również stan skóry.
Choć jest tyle plusów ze spożywania rzeżuchy, można wskazać pewne grupy, dla których nie będzie najlepszym wyborem. Należą do nich osoby uczulone na rośliny z rodziny kapustowatych (mogą zareagować także na rzeżuchę), osoby ze stanami zapalnymi lub chorobami wrzodowymi żołądka i jelit (rzeżucha, ze względu na zawarte składniki, może działać drażniąco, pogarszając objawy choroby), a także osoby ze stwierdzonymi chorobami nerek (rzeżucha może działać moczopędnie i zaburzać dobową diurezę). Ostrożność powinni zachować także ci, którzy przyjmują leki przeciwzakrzepowe.
Rzeżucha to tani środek na zdrowe urozmaicenie diety. Jest dobra dla kości, łagodzi anemię, pomaga wzmocnić odporność, obniża poziom cukru. Najlepiej jeść ją na surowo, a do potraw dodawać dopiero po ich ugotowaniu, by zminimalizować utratę cennych składników. Sprawdza się jako dodatek do kanapek, sałatek, świetnie komponuje się z jajkami (można ją dodać nie tylko do jaj ugotowanych na twardo, ale też np. do pasty jajecznej czy jajecznicy), a także białym serem. Warto dorzucić ją do pesto, smoothie czy zupy (sama też może stanowić główny jej składnik). Jest przedstawiana jako świetny zamiennik soli i innych przypraw.
CZYTAJ TAKŻE:
Superfoods dla oczu. Co jeść, by cieszyć się sokolim wzrokiem?
Nie są mięsem, a mnóstwo w nich białka. Na liście skyr i cztery inne produkty
Są nie tylko tańsze, ale i zdrowsze. Cztery powody, by wybierać sezonowe warzywa i owoce
