Dereniówka - szlachetny trunek na odporność, przeziębienie i problemy żołądkowe

Dereń jadalny, zwany też dereniem właściwym, to gatunek rośliny z rodziny dereniowatych występujący pod postacią rozłożystego krzewu lub drzewa. Uprawiany jest głównie dla owoców, ale traktuje się go też jako roślinę ozdobną. W naszym kraju można go spotkać m.in. w parkach czy przydomowych ogródkach. Owoce, o podłużnym kształcie i efektownym, czerwonym kolorze, pojawiają się jesienią - dojrzewają we wrześniu i październiku. Z jednego, dorosłego drzewka (plenność zależy od wieku rośliny) można zebrać nawet do 100 kg owoców. Są one cenionym surowcem wykorzystywanym do produkcji nalewek, dżemów czy soków. Można je spożywać na surowo, ale wielu jest zwolennikami ich wcześniejszego przemrożenia. Ten zabieg ma na celu pozbycie się charakterystycznego, cierpko-gorzkiego posmaku.

Owoce derenia jadalnego to dziś mało znane owoce, zapomniane, a szkoda, bo zalicza się je do polskich superowoców - bogatych w składniki odżywcze, o wyjątkowych właściwościach prozdrowotnych. Zdecydowanie chętniej korzystały z nich nasze babcie czy prababcie. Odczarujmy derenia. Dlaczego warto po niego sięgać?

Owoce derenia są źródłem wielu witamin i minerałów. Charakteryzują się przede wszystkim wysoką zawartością witaminy C, ale znajdziemy w nich też:

• witaminę A,
• witaminę P,
• żelazo,
• wapń,
• potas,
• magnez,
• cynk,
• fosfor,
• miedź,
• mangan.

Dereń to także: flawonoidy, antocyjany, pektyny, cukry, garbniki i kwasy organiczne - kwas chinowy i kwas jabłkowy.

Właściwości lecznicze derenia jadalnego cenione są od wieków. Najcenniejszą jego częścią są oczywiście owoce, ale warto wiedzieć, że w medycynie ludowej wykorzystywano i w niektórych przypadkach wciąż wykorzystuje się także liście, korzenie i korę tej rośliny. Dla przykładu - okłady i kąpiele z dodatkiem wywaru z liści i kory derenia stosowane były przez osoby cierpiące na reumatyzm czy zmagające się z artretyzmem, w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych.

Owoce derenia pojawiają się w idealnym momencie. Pełne witaminy C z powodzeniem można wykorzystać w okresie jesienno-zimowym w diecie wzmacniającej odporność. Polecane są w przypadku przeziębienia i grypy. Mają właściwości przeciwwirusowe, antybakteryjne i przeciwzapalne. Nalewka z owoców lub kwiatów derenia jadalnego znalazła zastosowanie m.in. jako skuteczny środek przeciwgorączkowy, ale traktowana bywa także jako lek na podagrę. Sok lub wywar z derenia z kolei stosowany jest głównie przy problemach trawiennych. Sprawdzają się, gdy zmagamy się np. z biegunką.

Dereń stosowany jest pomocniczo w leczeniu chorób nerek i dróg moczowych, gdyż działa m.in. moczopędnie - zwiększa poziom wody i sodu wydalanych wraz z moczem. Owoce te wspomagają również przemianę materii, dlatego warto, by zwróciły na nie uwagę osoby, które chcą zrzucić zbędne kilogramy.  

Warto wiedzieć, że dereń to nie tylko wysoka zawartość witaminy C, ale również żelaza, dlatego to świetny produkt dla osób cierpiących na anemię. Okłady z wywaru z owoców derenia, jak utrzymują niektórzy, zwalczają migrenę i bóle reumatyczne.

Najpopularniejszym ze sposobów wykorzystania owoców derenia jadalnego jest zrobienie domowej nalewki - dereniówki, nazywanej "królową nalewek". To trunek, który chętnie przygotowywano w kuchniach dworskich i pałacowych.

Nalewka z derenia:

• działa rozgrzewająco,
• uważana jest za skuteczny lek przeciwgorączkowy,
• wzmacnia odporność,
• jest pomocna przy przeziębieniu i grypie,
• łagodzi dolegliwości żołądkowe,
• wspomaga leczenie podagry.

By otrzymać dereniówkę, potrzebujesz:

• 1 kg owoców derenia jadalnego (im bardziej dojrzałe, tym lepiej; najlepsze będą ciemnoczerwone, pozbawione skaz i uszkodzeń),
• 0,5 l spirytusu 96 proc.,
• 0,5 l wódki 40 proc.
• 0,5 kg cukru (można go zastąpić miodem).

Owoc derenia dokładnie umyj i osusz, a następnie ponakłuwaj wykałaczką, by wyciekło z nich jak najwięcej soku. Tak przygotowane umieść w dużym słoju i zalej alkoholem. Dokładnie zakręcony słój odstaw w chłodne, zacienione miejsc na 1-2 miesiące. Od czasu do czasu nim poruszaj.

Po tym czasie alkohol należy przelać do drugiego naczynia i przechowywać w lodówce. Owoce z kolei trzeba zasypać cukrem lub zalać miodem i odstawić pod przykryciem na kilka dni. Przez ten czas także można słojem potrząsać. Otrzymany syrop zlewa się, cedząc przez gazę lub bardzo gęste sitko, i łączy z alkoholem. Po tygodniu nalewkę trzeba jeszcze raz przefiltrować i rozlać do butelek.  

Nalewka z derenia powinna postać przynajmniej pół roku, jednak niektórzy sugerują, że by dereniówka nabrała pełnej mocy i smaku, powinna odczekać nawet kilka lat.

CZYTAJ TAKŻE: 

Pomijany składnik służy zdrowiu. Na co pomaga herbata z liści malin?

Jeżyny - na anemię, wysoki cukier i rany

Jesienny zielnik. Które zioła można teraz zbierać i co warto z nich przygotować?