Kto nie powinien brać paracetamolu? Może uszkodzić ważne narządy

Paracetamol jest powszechnie stosowanym na całym świecie lekiem przeciwbólowym. W odróżnieniu od niesteroidowych leków przeciwzapalnych wykazuje słabe właściwości przeciwzapalne - w jego działaniu dominuje komponenta przeciwbólowa. Paracetamol jest dostępny bez recepty i pomaga łagodzić m.in. bóle głowy, stawów czy zębów.

Paracetamol jest zaliczany do jednych z najbezpieczniejszych leków przeciwbólowych. Istnieją jednak grupy osób, które powinny się trzymać od niego z daleka, a w najgorszym wypadku stosować go tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne. Są to m.in. osoby z niewydolnością wątroby, nerek i stosujące niektóre leki.

Osoby z alergią na paracetamol lub składniki preparatu

Jednym z podstawowych i bezwzględnych przeciwwskazań do stosowania paracetamolu jest wystąpienie w przeszłości reakcji alergicznej bądź anafilaktycznej na ten lek. Ponadto przeciwwskazaniem jest również alergia na pozostałe składniki danego preparatu. Paracetamol bardzo rzadko wywołuje reakcje nadwrażliwości, jednak mimo to są one możliwe.

Ciężka niewydolność wątroby

Paracetamol powinien być stosowany z dużą ostrożnością u osób z zaawansowaną niewydolnością wątroby. Lek ten w zbyt dużych dawkach ma bowiem właściwości toksyczne wobec komórek tego narządu, przez co może pogorszyć przebieg choroby. Dodatkowo niewydolna wątroba gorzej pełni swoje funkcje detoksykacyjne i metabolizujące leki, przez co, mimo przyjęcia odpowiedniej dawki, jego stężenie we krwi może osiągać wartości toksyczne.

Ciężka niewydolność nerek

Pacjenci z zaawansowaną niewydolnością nerek również powinni ostrożnie stosować paracetamol. Z jednej strony jest on powszechnie stosowany w łagodzeniu bólu w przebiegu przewlekłej choroby nerek, jednak jednocześnie w zbyt dużych dawkach ma właściwości toksyczne na te narządy. A w przypadku pacjentów z niewydolnością nerek leki wydalane są z organizmu mniej efektywnie, co może prowadzić do ich akumulacji we krwi. Koniecznie jest więc dostosowanie dawki paracetamolu do aktualnego stanu funkcjonalnego nerek.

Pacjenci przyjmujący niektóre leki

Jak w przypadku każdego leku, w trakcie leczenia jednym preparatem zawierającym paracetamol nie powinno się przyjmować innych leków z tą substancją. Nie jest to wcale takie oczywiste, ponieważ wiele preparatów o różnych nazwach, bądź stosowanych w leczeniu przeziębienia, ma w swoim składzie paracetamol. Nie należy go również łączyć z niektórymi grupami leków.

• Leki przeciwzakrzepowe

Paracetamolu w wysokich dawkach nie powinno się stosować jednocześnie z lekami przeciwzakrzepowymi, rozrzedzającymi krew. Przy stosowaniu powyżej 1300 mg na dobę przez co najmniej siedem dni zwiększa się ryzyko rozwoju nadmiernych krwawień. Przed rozpoczęciem terapii warto więc skonsultować się z lekarzem.

• Leki przeciwpadaczkowe

Niektóre leki przeciwpadaczkowe, uspokajające czy przeciwgruźlicze są induktorami enzymów wątrobowych, które uczestniczą w metabolizmie paracetamolu. Sprawia to, że przyjmowanie ich jednocześnie może obniżyć skuteczność działania paracetamolu i innych przyjmowanych leków. Do induktorów enzymów wątrobowych zalicza się m.in.:

• ryfampicynę, stosowaną m.in. w leczeniu gruźlicy;
• karbamazepinę, wykorzystywaną jako lek przeciwpadaczkowy czy zmniejszający dolegliwości w przebiegu niektórych rodzajów neuralgii;
• rytonawir i wiele innych leków przeciwwirusowych;
• fenobarbital o działaniu przeciwpadaczkowym i uspokajającym;
• fenytoinę, czyli lek przeciwpadaczkowy.

Wśród innych leków, które mogą być przyczyną istotnych interakcji z paracetamolem, wymienia się:

• furazolidon - lek przeciwbakteryjny, który w połączeniu z paracetamolem może przyspieszać rozpad krwinek czerwonych i być przyczyną anemii;
• leflunomid - lek stosowany w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. Jednocześnie z paracetamolem zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby;
• prymachina - lek przeciwmalaryczny. Razem mogą wywoływać leukopenię i anemię;
• sulfasalazyna - lek przeciwzapalny stosowany w leczeniu chorób zapalnych jelit. W połączeniu z paracetamolem sprzyja leukopenii i anemii;
• teryflunomid - lek stosowany w leczeniu stwardnienia rozsianego. Razem z paracetamolem zwiększa ryzyko zaburzeń funkcjonowania wątroby;
• lenalidomid - lek przeciwnowotworowy stosowany w terapii szpiczaka mnogiego i niektórych chłoniaków. Stosowane jednocześnie zwiększają ryzyko uszkodzenia wątroby;
• mirabegron - stosowany w leczeniu pęcherza nadreaktywnego. Paracetamol może nasilać jego działanie;
• liksysenatyd - lek przeciwcukrzycowy. Może osłabiać działanie paracetamolu.

Źródła: 

A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023. Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna wyd. 11. 

CZYTAJ TAKŻE:

Leki na ból i gorączkę bez recepty nie są dobre dla każdego. Co trzeba wiedzieć o NLPZ?

Łączenie tych leków jest niebezpieczne. Tak objawia się zespół serotoninowy

Łącz z nią witaminę C. Zwiększa jej wchłanianie, wzmacnia odporność i żyły