Prosty test na niedobór jodu w organizmie? Nie daj się nabrać
"Wykonaj prosty test i sprawdź, czy problem dotyczy też ciebie" - każdy z nas choć raz natknął się na to zdanie. W niektórych przypadkach proste testy, które można zrobić bez wychodzenia z domu, faktycznie potrafią zwrócić naszą uwagę na poważne problemy ze zdrowiem. Ale na pewno nie jest tak w przypadku domowego testu, który "reklamowany" jest jako sposób na sprawdzenie poziomu jodu w organizmie. Przed fałszywym testem ostrzega w mediach społecznościowych lekarz Szymon Suwała, specjalista z zakresu endokrynologii.
Jod jest nam niezbędny. Nie jest syntetyzowany w organizmie człowieka, dlatego musi być dostarczany z zewnątrz, przede wszystkim wraz z dietą.
Najważniejszą rolą jodu jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Pomaga regulować produkcję hormonów - tyroksyny i trójjodotyroniny. Uzyskanie jego wystarczającej ilości zapobiega niedoczynności tarczycy. Właściwa podaż tego pierwiastka zmniejsza również ryzyko rozwoju wola miąższowego i guzków tarczycy. Zbyt duża ilość może mieć jednak negatywny wpływ na działanie tego gruczołu.
Więcej jodu w swojej diecie potrzebują kobiety w ciąży. Jest on konieczny do prawidłowego rozwoju płodu. Badania wykazały, że dzieci urodzone przez kobiety, które nie otrzymywały wystarczającej ilości jodu w czasie ciąży, częściej są opóźnione w rozwoju i mają niższe IQ niż dzieci urodzone przez kobiety, które otrzymywały go w odpowiedniej ilości. Przyjmowanie właściwej dawki jodu ma także wpływ na utrzymanie prawidłowej masy urodzeniowej.
Większe zapotrzebowanie na jod występuje też u kobiet karmiących piersią. Dostarczanie odpowiednich dawek jodu (z mlekiem matki) i w tym przypadku ma ogromne znaczenie dla rozwoju mózgu i układu nerwowego dziecka. Jod jest istotny dla dzieci także w późniejszym okresie.
W ostatnim czasie dużo mówi się o jodzie przede wszystkim w kontekście wojny w Ukrainie. Lekarze ostrzegają przed stosowaniem preparatów z jodem - czy to w postaci płynu Lugola, czy tabletek - bez żadnego uzasadnienia.
Jak wykazaliśmy powyżej, jod jest pierwiastkiem ważnym dla naszego organizmu. Co więcej, Światowa Organizacja Zdrowia uznała jego niedobór za jeden z czynników mających bezpośredni wpływ na stan zdrowia ludzi. Ale należy pamiętać, że kiedy nie ma wskazań do jego przyjmowania, może on przynieść więcej szkody niż pożytku. Może prowadzić m.in. do rozwoju niedoczynności lub nadczynności tarczycy, a także choroby Hashimoto.
Są tacy, którzy twierdzą, że istnieje prosty test na sprawdzenie poziomu jodu w organizmie. Test, który każdy może wykonać w domu. Metoda ta ma polegać na ocenie szybkości wchłaniania jodyny przez skórę. Ale to sposób, który ma niewiele wspólnego z prawdą. A właściwie nic, o czym informuje lekarz Szymon Suwała, specjalista z zakresu endokrynologii.
"Wielokrotnie czytałem, ale też i słyszałem od pacjentów, że istnieje prosty test, by sprawdzić poziom jodu w organizmie i zweryfikować, czy mamy problem z jego niedoborem - wystarczyć miałoby posmarowanie skóry niewielką ilością jodyny i ocenienie, jak szybko zostaje ona "wchłonięta" (im szybciej, tym większy rzekomo niedobór jodu). Zdecydowanie ten sposób odradzam - nie dlatego, że jest niebezpieczny (przy zastosowaniu małej ilości jodyny, raczej nie), co po prostu dlatego, że jest bezsensowny i pozbawiony merytorycznych podstaw" - pisze. I tłumaczy: "Wchłanianie jodu przez skórę nieuszkodzoną (biodostępność tą drogą wynosi ok. 12 proc.) jest zależne głównie od innych czynników niż niedobór pierwiastka, m.in. temperatury otoczenia".
Ten domowy test akurat nic nam nie powie. Jak w takim razie wygląda właściwa procedura?
"W jaki sposób zatem diagnozować niedobór jodu u pacjenta? Co ciekawe, w Polsce - nie robi się tego. Podstawą dotychczas stosowanych metod rozpoznania i monitorowania niedoboru jodu w badaniach epidemiologicznych stanowi ocena wielkości wola w badaniu USG oraz wydalania jodu z moczem (jodurii dobowej) - stosować można też ocenę stężenia tyreoglobuliny oraz odsetka stężenia TSH>5mIU/l u noworodków. Jednak, co najważniejsze, jest to ocena niedoboru jodu na poziomie POPULACYJNYM, nie jednostkowym (co laboratoria wykonujące badanie jodurii powinny podkreślać)" - wyjaśnia Suwała.
W Polsce w 1997 roku wprowadzono narodowy program profilaktyki jodowej, który polega m.in. na obowiązkowym jodowaniu soli kuchennej przeznaczonej do użytku domowego. To sprawiło, że w Polsce tak naprawdę niedobór jodu nie jest dużym problemem i jeśli już się pojawia, to jest to raczej niedobór o charakterze lokalnym. W przypadku braku zaleceń od lekarza po preparaty z jodem w składzie, suplementy jodu samemu nie wolno sięgać.
"(...) w Polsce nie ma wskazań do leczenia i suplementacji jodu w innych grupach niż kobiety ciężarne i karmiące piersią" - zaznacza endokrynolog.
CZYTAJ TAKŻE:
Polacy zaopatrzyli się w płyn Lugola i jod w tabletkach. Lekarz o skutkach ubocznych
