Witamina C: Fakty i mity
Witamina C jest jedną z najlepiej przebadanych witamin, a mimo to wciąż toczą się o nią boje. Czy faktycznie kwas askorbinowy radzi sobie z przeziębieniem i grypą? Czy słuchać się tych, którzy mówią, żeby sięgać tylko po lewoskrętną witaminę C? Ile prawdy jest w tym, że związek ten wspiera odporność? Czy mają rację ci, którzy zalecają codzienną suplementację kwasu askorbinowego? Rozprawiamy się z największymi mitami na temat witaminy C.
Witamina C zapobiega przeziębieniu i grypie oraz je leczy - MIT
To najczęściej powtarzany mit na temat witaminy C. Mimo że upłynęły lata od obalenia go przez lekarzy (dokonano tego w 2007 roku), wielu Polaków wciąż uporczywie powtarza, że to skuteczny sposób na infekcje. Tymczasem kwas askorbinowy nie jest panaceum na przeziębienie i grypę. Zażywanie witaminy C nie sprawi też, że w sezonie jesienno-zimowym na grypę nie zachorujemy lub nie będziemy chodzić zakatarzeni.
Witamina C skraca czas infekcji - FAKT
Witamina C skraca czas infekcji, ale nieznacznie. Jak wykazały badania, przyjmowanie kwasu askorbinowego w przypadku przeziębienia skracało czas jego trwania o 8 proc. u dorosłych, a o 14 proc. u dzieci. Dodajmy, że chodzi wyłącznie o sytuacje, kiedy witaminy C stosowana była przed zachorowaniem, a nie, kiedy już doszło do infekcji.
Witamina C wpływa na kondycję naszej odporności - FAKT
Witamina C wspiera układ odpornościowy. Zwiększa aktywność komórek odpornościowych, wpływa na obniżenie produkcji hormonów stresu (w przewlekłym stresie układ immunologiczny działa gorzej), wykazuje działanie antyhistaminowe i przeciwutleniające. Jej niedobór może objawiać się zwiększoną podatnością na przeziębienia. Z badań wynika, że duże dawki kwasu askorbinowego znacząco zmniejszały ryzyko wystąpienia przeziębienia tylko u osób uprawiających sport oraz intensywnie ćwiczących.
Witamina C jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu - FAKT
Witamina C pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie. Reguluje procesy pochłaniania drobnoustrojów chorobotwórczych przez leukocyty, zwalcza wolne rodniki, wpływa na syntezę niektórych neuroprzekaźników, przyspiesza gojenie się ran, wzmacnia naczynia krwionośne, obniża ciśnienie krwi, spowalnia procesy starzenia się skóry, ułatwia wchłanianie żelaza, a nawet zapewnia ochronę przed próchnicą i wzmacnia dziąsła oraz zęby.
Organizm człowieka nie jest w stanie wytwarzać witaminy C - FAKT
Niestety, jeśli nie dostarczymy witaminy C wraz z pożywieniem, to nie możemy liczyć na pomoc ze strony organizmu - nie jest on w stanie samodzielnie wytworzyć kwasu askorbinowego. Co więcej, tylko w naprawdę niewielkich ilościach witamina C jest magazynowana (w wątrobie, nadnerczach czy trzustce), a nadmiar na bieżąco usuwany jest z moczem. Witaminę C musimy dostarczać regularnie w codziennej diecie. Dorosły mężczyzna potrzebuje 90 mg/dobę witaminy C, kobiety - 75 mg/dobę (w przypadku ciąży i karmienia piersią zapotrzebowanie na kwas askorbinowy jednak rośnie) - wskazuje Ministerstwo Zdrowia.
Suplementy z witaminą C powinni brać wszyscy - MIT
Są osoby, u których istnieje zwiększone zapotrzebowanie na witaminę C (to np. palacze, osoby nadużywające alkoholu, seniorzy, osoby z nadciśnieniem tętniczym czy cukrzycy), ale są i takie, dla których nie jest wskazane dodatkowe suplementowanie kwasu askorbinowego. W drugiej grupie znajdują się osoby, u których wykazano nadwrażliwość na kwas askorbinowy, zdiagnozowano kamicę nerkową, stwierdzono zwiększone stężenia kwasu moczowego bądź wrzody żołądka. Specjaliści zauważają, że prawidłowo zbilansowana i odpowiednio różnorodna dieta to podstawowe źródło witaminy C, a osoby zdrowe nie muszą dodatkowo jej suplementować.
Niedobór witaminy C prowadzi do choroby - FAKT
Niedobór kwasu askorbinowego lub jego zupełny brak w organizmie wywołują chorobę wielonarządową zwaną szkorbutem. Główną przyczyną tej dolegliwości jest dieta uboga w produkty będące źródłem witaminy C. Niegdyś szkorbut stwierdzano głównie u żeglarzy i piratów, dziś, szczególnie w krajach rozwiniętych, rzadko obserwuje się przypadki tej choroby. Główne objawy szkorbutu to: ogólne osłabienie, ból i sztywność stawów, choroby dziąseł i problemy z zębami (mogą wypadać), powstawanie wybroczyn, podrażnione i suche oczy czy powolne gojenie się ran.
Witamina C w nadmiarze nie szkodzi - MIT
Zarówno niedobór witaminy C, jak i jej nadmiar są stanem niekorzystnym dla naszego zdrowia. Chociaż nadmiar kwasu askorbinowego wydalany jest z organizmu wraz z moczem, nie oznacza to, że witaminy C nie można przedawkować. Grozi nam to, kiedy sięgamy po preparaty z witaminą C. Ryzyko przedawkowania rośnie także u osób z upośledzoną czynnością nerek. Nadmiar kwasu askorbinowego w organizmie objawiać się będzie nudnościami, rozwolnieniem czy wysypką. Mogą tworzyć się również kamienie nerkowe.
Witamina C zapobiega i wspomaga leczenie COVID-19 - MIT
W pandemii pojawiły się doniesienia sugerujące, że witamina C w dużych dawkach może uchronić nas przed zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 oraz wspomóc leczenie COVID-19. Doprowadziło to do tego, że suplementy z witaminą C masowo znikały z aptek. Prawda jest jednak taka, że mimo że od wybuchu pandemii upłynęło ponad półtora roku, to wciąż brak rzetelnych dowodów na to, by witamina C była skuteczna w walce z tym groźnym wirusem. W jednym z badań, u zakażonych osób, które przyjmowały kwas askorbinowy 2-3 razy dziennie, wraz z posiłkami, nie zauważono redukcji najbardziej charakterystycznych objawów COVID-19 takich jak gorączka, kaszel czy duszności.
Witamina C może wyleczyć raka - MIT
Nad witaminą C w kontekście walki z rakiem naukowy świat zastanawia się od drugiej połowy XX wieku. Od tej pory przeprowadzono liczne badania eksperymentalne, również z udziałem ludzi. Ich wyniki nie dają żadnych podstaw do traktowania witaminy C jako leku przeciwnowotworowego. Co więcej, według niektórych badaczy witamina C w postaci dożylnych wlewów u części pacjentów z nowotworem może zmniejszać skuteczność chemioterapii, co tylko przyczynia się do dalszego rozwoju guza.
Lewoskrętna witamina C jest skuteczniejsza niż prawoskrętna - MIT
Dało się również słyszeć głosy, że witamina C prawoskrętna jest gorsza od tej lewoskrętnej. Problem w tym, że witamina C lewoskrętna nie istnieje. Skąd się więc wzięła? Witamina C to dokładnie kwas L-askorbinowy i z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że dla kogoś literka L miała świadczyć o jej lewoskrętności. Tymczasem każda witamina C ma budowę prawoskrętną (roztwór kwasu L-askorbinowego skręca płaszczyznę światła spolaryzowanego w prawo), niezależnie od tego, czy pochodzi z suplementów, leków, owoców bądź warzyw. Witamina C lewoskrętna, dodajmy, że droższa, to po prostu chwyt marketingowy. Co prawda, w przyrodzie występuje coś takiego jak kwas D-askorbinowy, który jest lewoskrętny, ale nie ma on właściwości witaminy C i dla naszego organizmu jest bezwartościowy.
Najlepszym źródłem witaminy C są cytrusy - MIT
Owoce cytrusowe, czyli pomarańcze, mandarynki, cytryny, limonki, grejpfruty, pomelo, bierzemy często za najlepsze źródło witaminy C. Otóż tak do końca nie jest. Cytrusy, żeby znaleźć się w naszym kraju, muszą przebyć długą drogę, podczas której używa się nierzadko środków antyseptycznych służących ich konserwowaniu (wszystko po to, by dotarły do nas, na oko, w jak najlepszym stanie). Środki te działają zabójczo na witaminę C. A wystarczy rozejrzeć się po rodzimym podwórku, by znaleźć owoce i warzywa, które witaminy C mają pod dostatkiem. To chociażby natka pietruszki, czerwona papryka, czarna porzeczka, owoce dzikiej róży czy owoce jagodowe.
Witamina C to związek bardzo nietrwały, łatwo stracić ją podczas gotowania - FAKT
Kiedy sięgamy po owoce i warzywa z myślą o solidnej dawce witaminy C, musimy pamiętać, że najlepszym wyborem będą one w wersji na surowo lub przygotowywane na parze. Kwas askorbinowy to związek bardzo nietrwały i wiele czynników wpływa na to, ile znajdziemy go w danym produkcie (m.in. temperatura, sposób przechowywania czy przygotowywania). Gotując produkty bogate w witaminę C, możemy tracić jej aż 50 proc. To dlatego, że witamina C pod wpływem wysokiej temperatury zwyczajnie ginie. Przygotowujesz sałatki na długo przed podaniem? Tak też dochodzi do utraty witaminy C - zwyczajnie się utlenia.
Czytaj także:
"Płynne złoto" w okresie infekcji. Kto powinien, a kto nie może po nie sięgać?
