Nadchodzący udar rozpoznasz po trzech objawach. Ratowniczka: To nie zawsze opadający kącik ust

Zatrzymanie dopływu krwi do tkanki mózgowej jest bezpośrednim stanem zagrożenia życia, który może prowadzić do kalectwa lub śmierci chorego.

Do udaru może dojść na skutek zamknięcia światła tętnicy zaopatrującej daną część mózgu w krew (udar niedokrwienny), lub na skutek pęknięcia tętnicy mózgowej i wydostania się krwi poza naczynie krwionośne (udar krwotoczny, zwany wlewem).

W zależności od typu, szanse na przeżycie pacjentów są różne. W przypadku udaru krwotocznego dochodzi do uszkodzenia większej części tkanki mózgowej, za którą odpowiada wylewająca się krew z tętnicy. Pacjenci, u których doszło do wylewu, mają mniejsze szanse na przeżycie, a także gorsze rokowania jeśli chodzi o rehabilitację i powrót do sprawności zarówno fizycznej jak i umysłowej.

W udarze niedokrwiennym na obumarcie narażony jest tylko ten fragment tkanki mózgowej, który zaopatrywany jest w krew przez tętnicę, która została zablokowana (przez blaszki miażdżycowe lub zator).

Niektóre objawy udaru są typowe dla tej choroby i zna ja niemal każdy. Jeśli się pojawiają, to nie ma wątpliwości, że właśnie doszło do zablokowania tętnicy mózgowej.

Aby łatwiej zapamiętać te klasyczne symptomy, w 2021 roku wokalista i kompozytor CeZik zaśpiewał rymowankę, w której znajdują się kluczowe informacje dotyczące udaru:

Udarowy alert

Gdy mózg ogarnia zamęt

U jak utrudniona mowa

Język się trudzi, plączą się słowa

D jak dłoń, która opada

Ręką próbuje, lecz nie domaga

A jak asymetria ust

Jeden kącik leci w dół

Te objawy trzy to znak

Że to R - Reakcji czas!

112 w mig wykręcaj, dzwoń po pomoc i nie czekaj

W mózgu udar trzeba czuwać

Do typowych objawów udaru niedokrwiennego mózgu, które występują w ok. 75 proc. przypadkach, zalicza się:

• utrudnioną lub bełkotliwą mowę,
• osłabienie kończyn po jednej stronie ciała,
• opadanie kącika ust,
• zaburzenia widzenia,
• chwiejny chód,
• nagły i przeszywający ból głowy.

Nie każdy pacjent, z jakim ratownik czy lekarz mają do czynienia, doświadcza wyżej wymienionych objawów. Niektórzy pacjenci uskarżają się tylko na jeden z nich, np. silny ból głowy, który może być spowodowany innymi czynnikami, niż udar.

Niepokojącym sygnałem u chorych jest nagłe osłabienie i kłopoty z zebraniem myśli. Pacjenci są rozkojarzeni, nieobecni, nie rozumieją zadawanych im pytań. Nie towarzyszy im przy tym ból głowy czy opadający kącik ust. Istotne jest wtedy powiązanie tych objawów z możliwością wystąpienia udaru mózgu.

U jeszcze innych pacjentów zdarza się, że, oprócz problemów z utrzymaniem równowagi, uskarżają się na silne nudności lub wymioty, co z kolei może sugerować problemy żołądkowo-jelitowe, a nie mózgowe. Dlatego ważne jest, by w przypadku nagłego pogorszenia się samopoczucia z występowaniem nietypowych objawów, pacjenci jak najszybciej skontaktowali się z lekarzem w oddziale ratunkowym lub wezwali karetkę, bowiem czas odgrywa kluczową rolę w rozpoznaniu i leczeniu udaru niedokrwiennego.

Z innymi objawami przebiega udar krwotoczny, w którym u pacjentów dochodzi do pęknięcia tętnicy w mózgu. Pojawia się nagły, przeszywający ból głowy z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami. Pacjenci uskarżają się na uczucie kołatania serca oraz mają problem z oddychaniem. Wraz z rozwijającym się udarem krwotocznym, dochodzi do zaburzeń świadomości, a następnie utraty przytomności.

Leczenie udaru krwotocznego przede wszytym opiera się na zabezpieczeniu podstawowych funkcji życiowych, czyli krążenia i oddychania, a następnie na przeprowadzeniu operacji neurochirurgicznej, która ma na celu zatrzymać krwotok. Rokowania w przebiegu udaru krwotocznego są złe, ponieważ połowa pacjentów umiera w przeciągu miesiąca.

Czas to najważniejszy czynnik w udarze mózgu, decydujący o tym, czy pacjent przeżyje, a jeśli tak - to czy wróci do pełnej sprawności. Wprowadzone procedury udarowe w tzw. oknie terapeutycznym (to czas liczony od momentu wystąpienia pierwszych objawów choroby do czasu wdrożenia leczenia) dają szansę pacjentom nawet na pełny powrót do zdrowia.

Czas na wdrożenie pełnego leczenia w udarze niedokrwiennym mózgu to 4,5 godziny od pierwszych objawów. To właśnie w takim przedziale czasowym można wykonać trombolizę - podanie specjalnego leku przeciwzakrzepowego, który ma za zadanie rozpuścić zator blokujący tętnicę mózgową.

Czas ten jest kluczowy dla pacjenta, ratowników medycznych oraz personelu w szpitalu. Po potwierdzeniu objawów udaru u pacjenta, ratownicy medyczni zgłaszają taką informację do najbliższego oddziału neurologicznego leczącego udary i zanim dotrą z chorym do szpitala - leczenie już jest dla niego przygotowane.

Jeśli jednak zastano pacjenta z pełnymi objawami udarowymi, a najbliżsi nie są w stanie podać, kiedy się one pojawiły - wówczas chory traci szansę na wdrożenie leczenia trombolitycznego, co zmniejsza jego szanse na odzyskanie pełnej sprawności.

W kontakcie z pacjentami, którzy przeszli udar mózgu, charakterystyczne jest to, że część z nich odczuwała objawy zwiastujące na kilka godzin, a nawet dni przed jego rozwinięciem.

To, co szczególnie powinno wzbudzić czujność u pacjenta, to:

• drętwienia ręki bez wyraźnej przyczyny,
• zaburzenia w polu widzenia,
• mniejsza ostrość widzenia w jednym oku,
• osłabienie mięśni obręczy barkowej,
• uczucie ciężkości w jednej kończynie (ręce lub nodze),
• zawroty głowy,
• częste potykanie się w trakcie chodzenia.

Każdy niepokojący objaw, który może sugerować rozwijający się udar mózgu, powinien skłonić do natychmiastowego wezwania pomocy. Szybki transport do szpitala oraz potwierdzenie udaru w badaniu obrazowym (TK głowy) daje szansę pacjentowi na pełne wyleczenie oraz powrót do zdrowia.  

CZYTAJ TAKŻE: 

Prezenterka na wizji dostała udaru. Te objawy zdradziły chorobę

Pogoda samobójców. Jak wiatr wpływa na nasze samopoczucie?