Toną "na sucho" po wyjściu z wody. Objawy występują nawet trzy doby później
Zachłyśnięcie wodą lub podtopienie może być tragiczne w skutkach, nawet gdy poszkodowana osoba o własnych siłach opuściła basen lub morze. Każdego roku w sezonie urlopowym, gdy masowo korzystamy z kąpielisk, lekarze apelują o wzmożoną ostrożność także po wyjściu z wody. Zjawisko suchego lub wtórnego utonięcia jest podstępne, i wbrew pozorom wcale nie dotyczy tylko dzieci. Co oznacza i czy można je przewidzieć, oraz jak postępować w przypadku, gdy ktoś tonie, choć nie jest w wodzie? Wyjaśniamy.
Wtórne utonięcie, to jedno z powikłań występujących po podtopieniu. Zachłyśnięcie wodą prowadzi do jej przedostania się do płuc, co grozi ich obrzękiem, utrudniającym wymianę gazową. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń oddychania, a nawet zatrzymania akcji serca w wyniku niedotlenienia.
Wtórne utonięcie dotyka najczęściej najmłodszych (szacuje się, że występuje u 5 proc. dzieci, które doznały podtopienia). Zdarza się zwykle w ciągu 15 min do 72 godzin od próby ratowania tonącego. Rokowanie jest lepsze u osób, które doznały podtopienia w wodzie słodkiej, a nie słonej, ponieważ jest szansa, że zostanie wchłonięta przez pęcherzyki płucne do krwioobiegu.
Jak już zostało wspomniane największe niebezpieczeństwo wtórnego utonięcia, pojawia się po podtopieniu w słonej wodzie. Zawiera ona dużo substancji rozpuszczonej, przez co roztwór jest stężony, więc nawet po wykrztuszeniu wody, sól wciąż pozostaje w płucach, a to grozi obrzękiem. Wśród najczęstszych sytuacji, w których może dojść do wtórnego utonięcia, wymienia się:
- kąpiel we wszelkiego typu zbiornikach wodnych;
- zachłyśnięcie się podczas picia;
- kąpiel w wannie (szczególnie u małych dzieci);
- uprawianie sportów wodnych.
Pierwsze objawy wtórnego utonięcia mogą wystąpić już po kwadransie od zakrztuszenia się wodą, dlatego jeśli sam go doświadczyłeś lub byłeś jego świadkiem pamiętaj, by zwracać uwagę na niepokojące objawy, takie jak:
- zmęczenie;
- uciążliwy kaszel nasilający się w pozycji siedzącej;
- problemy z oddychaniem;
- ból w klatce piersiowej;
- otumanienie;
- zawroty głowy;
- senność;
- nudności i wymioty.
W razie wystąpienia jakichkolwiek z wyżej wymienionych symptomów należy niezwłocznie udać się do lekarza. Ogromne znaczenia ma monitorowanie ewentualnych dolegliwości u dzieci, które często same nie są zdolne do opisania swojego stanu. Czujność u opiekunów powinny wzbudzić: ospałość i problemy z koncentracją u najmłodszych.
Pomoc medyczną należy wezwać natychmiast po pojawieniu się świszczącego oddechu, wzrastającej duszność, sinicy, bladości skóry, początkowo suchego kaszel później kaszlu z odkrztuszaniem wydzieliny. Wymienione objawy mogą świadczyć o obrzęku płuc, który stanowi zagrożenie życia, może wymagać intubacji, podania tlenu i innego specjalistycznego zaopatrzenia, w związku z czym musi być leczony w warunkach szpitalnych.
Pierwsza pomoc jest kluczowa dla poszkodowanego i w znacznym stopniu decyduje o rokowaniu. Można jej udzielić w chwili, w której doszło do zachłyśnięcia lub gdy widoczne są objawy. Po pierwsze nie należy hamować odruchu kaszlu, który służy odblokowaniu dróg oddechowych. Jeżeli jednak przez dłuższy czas pozostaje on nieefektywny, problemy z oddychaniem pogłębiają się i dochodzi do utraty świadomości - konieczne jest wezwanie pogotowia.
Brak oddechu jest bezwzględnym wskazaniem do podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej, czyli naprzemiennych 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 wdechów. Na krótko po zachłyśnięciu można zastosować uderzenia w plecy lub manewr Heimlicha, polegający na objęciu ramionami tułowia podtopionego na wysokości nadbrzusza i zaciśnięciu dłoni w pięść. Następnie silnym naciśnięciu przepony w swoim kierunku i nieznacznie ku górze.
Jeśli jesteś świadkiem zachłyśnięcia się wodą przez dziecko, upewnij się, że wykrztusiło lub przełknęło całą zawartość. Jeśli tak się nie dzieje, można ustawić malucha z głową poniżej linii tułowia i uderzać w okolicę międzyłopatkową. Podobnie jak i u dorosłych nie należy zwlekać z wezwaniem pomocy.
Suche utonięcie i utonięcie wtórne, często bywają mylone, chociaż wcale nie są tym samym. Oba wbrew swojej nazwie nie mają wiele wspólnego z klasycznym utonięciem, różnią się mechanizmem i czasem występowania.
Suche utonięcie polega na dostawaniu się niewielkiej ilości płynu do nosogardzieli, co prowadzi do pobudzenia nerwu krtaniowego, skurczu głośni, a w konsekwencji niedotlenienia i utraty przytomności. Objawy nie różnią się od tych występujących w przypadku wtórnego utonięcia, jednak można zaobserwować je przeważnie zaraz po dostaniu się wody do dróg oddechowych. Postępowanie przy podejrzeniu ryzyka suchego utonięcia polega na obserwacji osoby, u której doszło do zachłyśnięcia wodą i zgłoszeniu się do szpitala w razie pojawienia się alarmujących dolegliwości.
CZYTAJ TAKŻE:
Jak udzielić pierwszej pomocy przy zatrzymaniu krążenia? Ratowniczka wyjaśnia
Zagrożenie czyha w basenach i jacuzzi. Pierwszym objawem gorączka
Mięsożerne bakterie w Bałtyku. Dla dziecka kontakt z nimi może skończyć się tragicznie
