Ciągły lęk i dolegliwości psychosomatyczne? Tak rozpoznasz nerwicę lękową

Zaburzenia lękowe (nazywane do niedawna nerwicą, a przed wiekami histerią) to jedne z najczęstszych zaburzeń psychicznych, które występują w każdej grupie wiekowej. Diagnozuje się je zarówno u młodych dorosłych, jak i u seniorów czy dzieci i młodzieży, choroba częściej jednak występuje u kobiet. Szacuje się, że w Polsce aż 10 proc. populacji zmaga się z zaburzeniami lękowymi, które są powszechniejsze od depresji. Dominującym elementem nerwicy jest częste lub ciągłe odczuwanie lęku. Jednocześnie zmagające się z nią osoby zachowują właściwą ocenę rzeczywistości (w przeciwieństwie do np. zaburzeń psychotycznych). Pacjenci z zaburzeniami lękowymi mogą stosunkowo dobrze radzić sobie w życiu codziennym - jest to uzależnione od stopnia zaawansowania choroby, sposób leczenia i indywidualnych cech.  

Zaburzenia lękowe mogą mieć różnorodne przyczyny. Jedną z nich jest uwarunkowanie genetyczne - obserwuje się, że nerwica częściej występuje rodzinnie (uważa się, że geny odpowiadają za aż 30 proc. ryzyko zachorowania). Z drugiej strony dużą rolę odgrywa też wychowywanie się w rodzinie, w której jeden z rodziców (lub oboje) zmagają się z takim zaburzeniem. Obserwacja zalęknionego rodzica i jego podejścia do życia może mieć duży wpływ na rozwój dziecka i sprzyjać przenoszeniu tego typu wzorców. 

Inne przyczyny zaburzeń lękowych: 

• silny lub przewlekły stres, traumatyczne przeżycie, np. śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód, u dzieci może to być znęcanie się przez rówieśników; 
• długotrwałe tłumienie emocji, wychowywanie się w rodzinie dysfunkcyjnej lub brak okazywania uczuć przez rodziców; 
• niektóre schorzenia somatyczne, zwłaszcza przewlekłe, np. cukrzyca, astma, choroby tarczycy lub nadnerczy; 
• nadużywanie alkoholu i substancji psychoaktywnych. 

Część osób z zaburzeniami lękowymi stara się funkcjonować normalnie - pracuje, zajmuje się dziećmi i obowiązkami domowymi. Od środka jednak zmaga się z ciągłym stresem i napięciem. Określa się to lękiem wysokofunkcjonującym, postronne osoby mogą nie zdawać sobie sprawy z cierpienia takiej osoby. Niestety jest to równie groźna postać nerwicy, bo może prowadzić do całkowitego wycieńczenia - zarówno psychicznego, jak i fizycznego (zaczyna szwankować układ odpornościowy, hormonalny, krążenia). Inni pacjenci są z kolei sparaliżowani strachem - nie są np. w stanie wyjść z domu, boją się zostać sami z dzieckiem albo obsesyjnie martwią się stanem swojego zdrowia. Ciągły ból brzucha, problemy z jelitami czy kręgosłupem łączą z możliwością nowotworu. Tymczasem to właśnie objawy psychosomatyczne - za bóle i różne dolegliwości odpowiada układ nerwowy.  

Najbardziej charakterystyczne objawy nerwicy to: 

• lęk lub uczucie niepokoju; 
• duszności; 
• kołatanie serca; 
• drżenie rąk; 
• nadmierna potliwość; 
• bóle i zawroty głowy; 
• obniżona koncentracja; 
• zaburzenia snu; 
• wzmożone napięcie mięśni; 
• suchość w jamie ustnej; 
• nudności i bóle brzucha. 

Nerwica może mieć różny charakter. Wyróżnia się: 

• zaburzenia lękowe uogólnione - lęk towarzyszy pacjentom przez większość czasu; 

• zespół lęku napadowego - lęk pojawia się od czasu do czasu, może przybrać postać ataku paniki. 

Do grupy zaburzeń lękowych zalicza się też szereg fobii specyficznych, np. klaustrofobię, arachnofobię, lęk wysokości, fobię społeczną, a także nerwicę żołądka czy nerwicę serca.  

Osoba zmagająca się z zaburzeniami lękowymi bardzo często myśli w negatywny sposób - przewiduje najczarniejsze scenariusze, a w codziennym życiu dostrzega mnóstwo zagrożeń. Zazwyczaj ma też niepochlebne opinie na własny temat - postrzega się jako osobę słabą, która nie poradzi sobie w trudnych sytuacjach. Może uważać się za gorszą od innych i podejrzewa, że jest krytykowana przez postronne osoby. Wielu pacjentów z nerwicą przyznaje się też do obsesyjnego lęku o zdrowie czy bezpieczeństwo swoje i bliskich. Myśli te często determinują całe życie i wpływają na codzienne funkcjonowanie. 

Diagnostyką zaburzeń lękowych zajmuje się lekarz psychiatra. Najczęściej do potwierdzenia choroby wystarczy szczegółowy wywiad z pacjentem, rzadziej potrzebne są jeszcze badania diagnostyczne, których celem jest wykluczenie np. zaburzeń hormonalnych. Podstawą leczenia jest psychoterapia (np. terapia poznawczo-behawioralna) oraz farmakoterapia. Nowoczesne leki pozwalają zniwelować objawy obniżenia nastroju oraz wyciszyć myśli lękowe bez dokuczliwych skutków ubocznych. Część leków ma jednak działanie uzależniające, dlatego konieczne jest przestrzeganie zaleceń lekarza i regularne uczęszczanie na psychoterapię. Psychiatrzy podkreślają, że nerwicy nie da się wyleczyć, można nad nią jednak skutecznie panować i trenować nad emocjonalnymi reakcjami na różne sytuacje życiowe.  

Czytaj także: 

Po co nam sen? Co dzieje się z organizmem, gdy śpimy? Tego o śnie nie wiedziałeś

Zespół przewlekłego zmęczenia to nie objaw a choroba. Lekarka: dotyczy osób w każdym wieku

17 mało znanych pozytywów wynikających z ADHD u dorosłych. Same dobre cechy

Źródło: 

www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/77401,zaburzenia-nerwicowe-lekowe-zwiazane-ze-stresem-i-pod-postacia-somatyczna 

zdrowie.pap.pl/wywiady/psyche/zaburzenia-lekowe-czestsze-niz-depresja-jak-sobie-z-nimi-radzic