Pierwszy sygnał, że pora na detoks cyfrowy. Dla swojego dobra odłóż telefon
Dążenie do nieosiągalnych wzorców piękna, rezygnacja ze znajomości w "realu" na rzecz tych internetowych, budowanie poczucia własnej wartości na lajkach, a nawet depresja - to tylko niektóre z zagrożeń związanych z korzystaniem z social mediów. Szczególnie młodzi, niedoświadczeni ludzie nieumiejący odróżnić fikcji od rzeczywistości, wierzą w to, co widzą w internecie, z rozgoryczeniem stwierdzając, że ich życie wygląda zupełnie inaczej. Niestety, dla wielu z nich ma to poważne konsekwencje. Jakie są objawy i skutki zdrowotne nadużywania social mediów?
Uzależnienie odnosi się do stanu, w którym jednostka odczuwa silne pragnienie angażowania się w określone zachowanie i nie jest w stanie kontrolować swoich działań, co prowadzi do negatywnego wpływu na jej życie. Początkowo termin ten odnosił się tylko do uzależnień od różnych substancji, ale z czasem rozszerzono go o uzależnienia behawioralne.
Uzależnienia behawioralne także łączą się z fiksacją i podporządkowaniem życia pod nałóg, a więc zachowaniami destrukcyjnymi. Nie inaczej jest w przypadku uzależnienia od social mediów. Chociaż nie przypomina tego dotyczącego używek, jest stosunkowo nowym i niebezpiecznym zjawiskiem, z którym mierzą się przede wszystkim ludzie młodzi.
Social media stały się integralną częścią naszej codzienności, oferując niezliczone możliwości komunikacji i dzielenia się różnymi, często niezweryfikowanymi treściami. Szacuje się, że na tego typu portalach spędzamy aż 2 godz. i 20 min na dobę. To bardzo dużo, biorąc pod uwagę, że życie online niejednokrotnie toczy się kosztem tego offline. Rzecz jasna, portale społecznościowe mają też swoją jasną stronę, np. pozwalają odnowić dawne znajomości lub ułatwiają utrzymanie kontaktu osobom, które dzieli znaczna odległość. Jak zatem nie przegapić momentu, w którym normalne użytkowanie zamienia się w uzależnienie? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na potencjalne objawy problemu, jak np.:
- częste sprawdzanie powiadomień - jednym z pierwszych sygnałów uzależnienia od social mediów jest nieustanne sprawdzanie powiadomień. Osoby uzależnione mogą czuć przymus, aby ciągle kontrolować swoje telefony, nawet w trakcie pracy, nauki czy rozmów z bliskimi;
- emocjonalne podejście do internetowej aprobaty - kolejnym niepokojącym symptomem świadczącym o nieprawidłowym stosunku do social mediów jest uzależnianie swojej wartości i samopoczucia od lajków, liczby wyświetleń lub komentarzy. Obsesja na punkcie reakcji innych użytkowników może prowadzić do poczucia niepokoju i stresu, gdy oczekiwane powiadomienia nie pojawiają się tak szybko, jakbyśmy tego chcieli;
- zaniedbywanie codziennych obowiązków i pasji - jeśli przeglądanie social mediów staje się nadrzędne względem obowiązków i zainteresowań, to znak, że doraźna rozrywka przestała być niewinna;
- zaburzenia snu - przewijanie postów, oglądanie filmików czy pisanie wiadomości do późna w nocy może zakłócać naturalny rytm dobowy organizmu. Dodatkowo światło emitowane przez ekrany hamuje produkcję melatoniny, co utrudnia zasypianie i obniża jakość snu.
Nawykowe i nadmierne korzystanie z social mediów często wiąże się z zaburzeniami nastroju. Nieustanne porównywanie się z innymi użytkownikami, którzy często prezentują idealizowane wersje swojego życia, może prowadzić do niskiego poczucia własnej wartości, lęków, a nawet depresji. Nieprzychylne komentarze czy ogólnie panujący w internecie hejt mogą bardzo źle odbić się na psychice, zwłaszcza młodych, nieukształtowanych jeszcze ludzi. Choć social media mają na celu łączyć ludzi, uzależnienie od nich może prowadzić do paradoksalnej izolacji społecznej. Osoby uzależnione mogą spędzać więcej czasu w wirtualnym świecie niż na realnych spotkaniach z rodziną i przyjaciółmi. W rezultacie mogą doświadczać poczucia samotności i wyobcowania.
Rozpoznanie objawów uzależnienia od social mediów to pierwszy krok w kierunku odzyskania kontroli nad swoim życiem. Kluczowe jest także wprowadzenie zasad ograniczających czas spędzany online. Warto również skupić się na rozwijaniu relacji w świecie rzeczywistym oraz znaleźć alternatywne formy rozrywki, które dostarczą satysfakcji i radości bez potrzeby ciągłego przebywania w mediach społecznościowych.
Oczywiście dla osoby zmagającej się z uzależnieniem może okazać się to zbyt trudne, dlatego nie należy bać się korzystania ze specjalistycznej pomocy. W celu opracowania strategii radzenia sobie z problemem można zgłosić się do psychologa lub terapeuty.
Źródła:
Tullett-Prado D, Stavropoulos V, Gomez R, Doley J. Social media use and abuse: Different profiles of users and their associations with addictive behaviours. Addict Behav Rep. 2023.
Montag C, Demetrovics Z, Elhai JD, Grant D, Koning I, Rumpf HJ, M Spada M, Throuvala M, van den Eijnden R. Problematic social media use in childhood and adolescence. Addict Behav. 2024.
CZYTAJ TAKŻE:
Obniżą kortyzol i ciśnienie, zwiększą poczucie szczęścia. Cztery przytulenia dziennie są konieczne
Od tego warto zaczynać dzień. Zrób jeszcze przed śniadaniem
Test czterech kolorów. Wybierz jeden, a dowiesz się o sobie czegoś nowego
