Schizofrenia - choroba młodych. Atakuje nawet 15-latków

Schizofrenia to zaburzenie psychiczne, którego pierwsze objawy pojawiają się zwykle pomiędzy 15. a 30. rokiem życia. Szacuje się, że na schizofrenię cierpieć może nawet 24 milionów osób. Choroba w takim samym stopniu dotyka kobiety, jak i mężczyzn. Czym się charakteryzuje?

Chorzy na schizofrenię mają przede wszystkim problem z adekwatnym postrzeganiem rzeczywistości, co bardzo często powoduje pogorszenie relacji społecznych. To pewnego rodzaju rozszczepienie (co nawiązuje zresztą to łacińskiej nazwy choroby chizein - rozszczepić i phren - umysł) pomiędzy tym, co chory myśli, czuje i jak działa. Warto pamiętać, że choroba może mieć różny przebieg. Pierwsze objawy mogą pojawiać się zarówno nagle, jak i stopniowo. W drugim przypadku początkowo mogą być nawet niezauważalnie. Wyróżnić można kilka rodzajów schizofrenii. To przede wszystkim:

•    schizofrenia paranoidalna - u chorego dominują urojenia,
•    schizofrenia hebefreniczna - u chorego dominują infantylne zachowania
•    schizofrenia katatoniczna - u chorego dominują stany zwiększonej lub zmniejszonej aktywności ruchowej,
•    schizofrenia prosta - u chorego pojawiają się wyłącznie negatywne objawy (brak apetytu, brak woli, apatia),
•    schizofrenia rezydualna - to długo trwające (co najmniej rok) objawy negatywne, podczas których u chorego nie występują (lub występują w ograniczonym zakresie) objawy pozytywne,
•    schizofrenia niezróżnicowana - u chorego nie dominuje żaden z wyżej opisanych objawów, wszystkie przebiegają z podobną intensywnością, co sprawia, że ten typ schizofrenii jest trudny do rozpoznania.

Schizofrenia jest wciąż tematem badań wielu naukowców. Jak do tej pory nie udało się określić głównej i bezpośredniej przyczyny choroby. Wśród możliwych powodów schizofrenii wymienia się jednak trzy czynniki:

1. Czynniki genetyczne - istnieje duże prawdopodobieństwo, że choroba może być dziedziczona. Chodzi konkretnie o dziedziczenie konkretnego wariantu genu. Jak pokazują badania, w przypadku gdy choroba występuje  u obojga rodziców, ryzyko zachorowania dziecka to ponad 45 proc.

2. Czynniki biologiczne - chodzi przede wszystkim o kwestie związaną z ciążą i porodem. Kluczowe mogą być infekcje wirusowe, zatrucia toksynami występującymi u matki lub niedotlenienie podczas porodu. Badania pokazują, że każda z opisywanych sytuacji może w przyszłości powodować schizofrenię.

3. Czynniki środowiskowe - przede wszystkim chodzi o silny stres, dorastanie w przemocowej rodzinie, nadużywanie środków psychoaktywnych czy doświadczanie izolacji społecznej.

Tak jak zostało już napisane - choroba może mieć różny przebieg. Pierwsze objawy mogą pojawiać się zarówno nagle, jak i stopniowo. Poniżej przedstawiamy najpowszechniejsze objawy schizofrenii:

1. Objawy pozytywne (inaczej wytwórcze) - to zaburzenia funkcji psychicznych. Zaliczyć można do nich urojenia (zaburzenia myślowe) oraz omamy. Wyróżnić można omamy słuchowe, czuciowe, smakowe, węchowe i wzrokowe.

2. Objawy negatywne - chodzi przede wszystkim o takie objawy jak wycofanie z codziennych aktywności, wycofanie z kontaktów społecznych, niechęć do wyrażania emocji, zmniejszenie lub całkowita niezdolność do przeżywania jakichkolwiek pozytywnych emocji, brak apetytu. U chorego dominuje uczucie "wszystko mi jedno".

3. Zaburzenia poznawcze - u chorego może pojawić się problem z koncentracją czy równowagą. Chory nie jest w stanie zaplanować podstawowych czynności i zapomina o zadaniach, jakie ma do wykonania.

4. Zaburzenia efektu - chodzi przede wszystkim o takie emocje jak żal, smutek czy brak zadowolenia z życia codziennego. Kluczowe jest to, że przeżywane emocje mają niewiele wspólnego z realną sytuacją życiową  czy zawodową chorego.

5. Dezorganizacja psychiczna - chory ma problem ze zrozumieniem otaczającego go świata. Zdarza się, że nie jest w stanie zrozumieć także tego, co mówią do niego inne osoby.

W przypadku zauważenia u siebie lub u kogoś ze swoich bliskich wymienionych objawów, należy poszukać pomocy u specjalisty. Leczeniem schizofrenii zajmuje się lekarz psychiatra. Rozpoznanie nie zawsze jest łatwe. Schizofrenia bywa mylona z takimi schorzeniami jak choroba afektywna dwubiegunowa czy zaburzenie osobowości borderline.

Leczenie schizofrenii opiera się przede wszystkim na farmakoterapii. Chorym podaje się leki przeciwpsychotyczne - przede wszystkim haloperidol, aripiprazo i klozapinę. Istotnym elementem leczenia jest także psychoterapia i zajęcia tematyczne. Chodzi o takie aktywności jak m.in. psychorysunek, muzykoterapia czy psychodrama. Należy pamiętać jednak, że schizofrenia jest chorobą przewlekłą, której nie można całkowicie wyleczyć. Możliwe jest jedynie osiągnięcie pewnej remisji. Szacuje się, że u 1/3 pacjentów zaobserwować można widoczną poprawę stanu zdrowia.