Pęcherzyk żółciowy. Pomocnik wątroby. Do czego służy i kiedy boli?

Aby zrozumieć rolę pęcherzyka żółciowego w naszym organizmie, konieczne jest uświadomienie sobie, czym jest żółć i jaką pełni funkcję. Żółć jest płynem, który składa się w 97 proc. z wody, a pozostałe 3 proc. to substancje stałe. Wśród nich najliczniejszą część stanowią kwasy żółciowe (64 proc.), obecne są w niej także cholesterol, kwasy tłuszczowe, bilirubina i inne składniki. Żółć pełni istotną rolę jako emulgator tłuszczu - pozwala rozbijać duże jego krople na drobne micele, zwiększając dostępność enzymów trawiennych, dzięki czemu cały proces trawienia tłuszczów jest bardziej efektywny.

Wątroba produkuje żółć stale, niezależnie od tego, czy w jelicie obecny jest pokarm. Stwarza to potrzebę jej magazynowania, aby w okresie między posiłkami nie dochodziło do jej wydzielania do przewodu pokarmowego. Rolę tę pełni właśnie pęcherzyk żółciowy. 

Jest to niewielki narząd zlokalizowany pod prawym płatem wątroby. Gromadzi on żółć produkowaną przez wątrobę. Dodatkowo dzięki możliwości pochłaniania wody i elektrolitów zagęszcza ją od 5 do nawet 20 razy. Żółć wydostaje się z pęcherzyka żółciowego pod wpływem skurczu jego ściany, natomiast aby mogła się dostać do jelita musi dojść do rozkurczu zwieracza bańki wątrobowo-dwunastniczej. Związkiem, który najsilniej pobudza oba te procesy jest cholecystokinina, wydzielana w przypadku obecności produktów rozkładu białek i tłuszczy w dwunastnicy i jelicie cienkim.

Obecność złogów cholesterolowych w pęcherzyku żółciowym jest bardzo częstą przypadłością. Najczęściej pojawia się u kobiet (ok. 4 razy częściej niż u mężczyzn) i osób powyżej 40 roku życia. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są otyłość, zbyt wysoki poziom triglicerydów we krwi, a także przyjmowanie leków, na przykład doustnej antykoncepcji hormonalnej i niektórych antybiotyków.

Złogi w pęcherzyku żółciowym przez długi czas mogą nie dawać żadnych objawów. Jeżeli występują, to najczęściej pod postacią tak zwanej kolki żółciowej, pojawiającej się w przypadku zamknięcia światła dróg żółciowych przez złóg. Objawia się ona napadowym, bardzo silnym bólem brzucha. Dodatkowo mogą się pojawiać nudności i wymioty, wzdęcia, zgaga i uczucie dyskomfortu po spożyciu tłustych pokarmów.

Zapalenie pęcherzyka żółciowego jest najczęstszym powikłaniem kamicy. Jedynie w 10 proc. przypadków zapaleniu nie towarzyszy obecność złogów w pęcherzyku żółciowym. Do rozwoju zapalenia dochodzi pod wpływem upośledzenia lub zablokowania odpływu żółci przez złóg. W przebiegu zapalenia dochodzi do zniszczenia warstwy śluzu ochraniającej nabłonek pęcherzyka. W efekcie żółć silnie drażni i uszkadza komórki nabłonka, co stymuluje reakcję zapalną.

Głównym objawem klinicznym ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest silny ból o charakterze kolki zlokalizowany w prawym nadbrzuszu. Trwa on zwykle długo, powyżej pięciu godzin i towarzyszy mu gorączka oraz dreszcze.

Rak pęcherzyka żółciowego dotyka głównie osoby powyżej 60 roku życia i podobnie jak w przypadku kamicy występuje około 3-4 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jest to nowotwór, który szerzy się bardzo szybko i pod tym względem stoi na podium wśród nowotworów przewodu pokarmowego. Sprzyja temu cienka ściana pęcherzyka żółciowego, ułatwiająca migrację komórek nowotworowych do sąsiednich narządów - wątroby, dróg żółciowych, dwunastnicy czy jelita grubego. 

Ryzyko rozwoju nowotworu wzrasta u osób z przewlekłą kamicą pęcherzyka żółciowego, torbielami dróg żółciowych, przewlekłym zapaleniem pęcherzyka żółciowego i polipami zlokalizowanymi w pęcherzyku.

Objawy kliniczne są zwykle niecharakterystyczne - występuje tępy ból w prawym nadbrzuszu, a także żółtaczka i świąd skóry. Dodatkowo mogą wystąpić nudności, wymioty, niechęć do spożywania pokarmów i niezamierzona utrata masy ciała. Jeśli guz jest duży, może on być wyczuwalny w badaniu palpacyjnym.

Zobacz także:

Jesienne suplementy. Czego teraz potrzebuje twój organizm??