Choroba żelaznych żył częściej dotyczy kobiet. Objawy w konkretnych miejscach

Choroba Mondora, czyli zespół zakrzepowego zapalenia powierzchownego żył przedniej ściany klatki piersiowej, została opisana po raz pierwszy w 1939 roku przez francuskiego lekarza, Henriego Mondora. Chirurg zauważył na ciele pacjenta uwypuklone żyły, które przywiodły mu na myśl żelazne nici, stąd inna nazwa tej jednostki - choroba żelaznych żył. W jej przebiegu nie dochodzi do rozwoju ogólnego stanu zapalnego organizmu, co odróżnia ją od zakrzepicy żył głębokich. Zmienione naczynia uwidaczniają się przeważnie na ścianie klatki piersiowej lub brzucha, a w rzadkich przypadkach także na prąciu i kończynie górnej.

Kiedy zlepione płytki skupiają się w większe agregaty, może dojść do zatkania światła żyły. Powstały zator utrudnia przepływ krwi, powodując jej zastój. W chorobie Mondora najczęściej zajętymi naczyniami są: żyła nabrzuszna górna, żyła piersiowo-nabrzuszna i żyła piersiowa boczna, co tłumaczy miejsca na ciele, w których zwykle obserwowane są zmiany.

Pacjenci dotknięci opisywaną przypadłością odczuwają ból, a na ich skórze pojawiają się obrzęknięte i zaczerwienione komponenty. Dolegliwości bywają poprzedzone ogólnym osłabieniem organizmu i gorączką. Bardzo charakterystycznym objawem jest pojawianie się podczas naprężenia skóry mocno napiętych żył przypominających żelazne sznury.

Choroba uznawana jest za rzadką, a jej etiologia nie została do końca poznana. Badacze sugerują, że może istnieć powiązanie pomiędzy występowaniem charakterystycznych uwypukleń żylnych a lokalnymi urazami, a nawet noszeniem przez kobiety zbyt ciasnych biustonoszy i bandaży służących do spłaszczania piersi (tzw. binderów) czy zbyt intensywnymi ćwiczeniami fizycznymi. Wśród innych potencjalnych przyczyn powstawania "żelaznych żył" wymienia się: operacje na piersiach (mammoplastykę kosmetyczną, mastektomię, zabiegi oszczędzające w raku piersi), biopsję, stosowanie używek oraz powiększenie węzłów chłonnych pod pachą wskutek zakażenia bakteryjnego, wirusowego lub pierwotniakowego. Szacuje się, że na chorobę Mondora zapada trzy razy więcej kobiet niż mężczyzn, najczęściej między 30. a 60. rokiem życia.

Najskuteczniejszą metodą diagnostyczną stosowaną w przypadku choroby Mondora jest USG metodą Dopplera. Pozwala dokładnie przyjrzeć się zmianom, a także okolicznym tkankom. Skierowanie na badanie może wystawić lekarz rodzinny lub inny specjalista w ramach współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Do postawienia właściwego rozpoznania konieczne jest także przeprowadzenie dokładnego wywiadu chorobowego. Jeśli lekarz uzna to za konieczne, może zlecić także wykonanie USG z kontrastem lub obrazowania z użyciem rezonansu magnetycznego. 

Choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie w ciągu trzech do sześciu miesięcy od momentu pojawienia się pierwszych objawów. Jednak naukowcy podejrzewają, że czasem może mieć związek z ukrytym nowotworem, nadkrzepliwością lub naczyniopochodnym stanem zapalnym, w związku z tym pacjenci manifestujący jej objawy powinni być poddani dalszej diagnostyce.

Mimo dobrego rokowania czasami konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Początkowo zaleca się stosowanie ciepłych okładów, masaże fizjoterapeutyczne i zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Należy pamiętać, by w czasie kuracji zrezygnować z noszenia obcisłej odzieży. W literaturze można znaleźć doniesienia o terapii schorzenia z użyciem heparyny drobnocząsteczkowej lub aspiryny. Jednak znajduje ona zastosowanie tylko u pacjentów, u których potwierdzono tendencje do nadkrzepliwości. Czasem niezbędne okazuje się przeprowadzenie flebektomii, czyli usunięcia żylaków i skrzepów obecnych w żyłach. 

W celu zapobiegania chorobie Mondora dąży się do zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia zmian zakrzepowo-zatorowych. Żeby zminimalizować zagrożenie, warto zadbać o codzienną aktywność fizyczną i zdrową dietę. Jest to szczególnie ważne dla pacjentów z grupy szczególnego ryzyka, tzn. chorych na nowotwory, długotrwale hospitalizowanych, cierpiących na niewydolność układu oddechowego lub serca, otyłych i leczonych hormonalnie.  

Źródła: 

Rountree KM, Barazi H, Aulick NF. Mondor Disease. 2023 May 22. In: StatPearls [Internet]. 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30855866/.

Shah NA, Gryskiewicz J, Crutchfield CE. Successful Treatment of a Recalcitrant Mondor's Cord Following Breast Augmentation. J Clin Aesthet Dermatol. 2014  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24765231/.

CZYTAJ TAKŻE: 

Zakrzep w podróży. Bądź wyczulony na pierwsze objawy

Po tym poznasz zatkane żyły i początki miażdżycy. Pierwszy sygnał alarmowy

Najgorsze, co ludzie dodają do zupy. Zapycha żyły, podnosi ciśnienie i tuczy