Osteoartroza - leczenie, dieta
Osteoartroza to choroba zwyrodnieniowa stawów spowodowana zużyciem chrząstki stawowej pokrywającej kości. Z wiekiem chrząstka ta ściera się, traci zdolność do regeneracji, co sprawia, że staje się podatna na uszkodzenia. Pogarsza się też skład płynu stawowego, który odżywia i smaruje chrząstki stykających się w stawie kości. Ta choroba dotyka wszystkie stawy, ale najczęściej biodrowe i kolanowe. Już przy pierwszych dolegliwościach warto iść do lekarza, ponieważ wcześnie wykryte zwyrodnienie można skutecznie leczyć metodami nieoperacyjnymi.
W początkach choroby przede wszystkim trzeba odciążyć stawy, pozbywając sięnadwagi czy otyłości. Mimo bólu nie można unikać ruchu - powinien być niezbyt intensywny. Aby stawy były sprawne, trzeba ich używać. Ruch wzmacnia kości i mięśnie, które podtrzymują stawy.
W łagodzeniu dolegliwości można stosować leki przeciwbólowe, a gdy bólowi towarzyszy obrzęk, wysięk czy też nadmierna ciepłota stawu, potrzebne będą niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Czasem konieczna może być kuracja preparatami o bardzo silnym działaniu przeciwzapalnym - lekami steroidowymi, podawanymi miejscowo w formie zastrzyków okołostawowych.
Oprócz leków ważną rolę w terapii odgrywa fizykoterapia połączona z odpowiednią rehabilitacją. Zabiegi fizykoterapii, np. fonoforeza, jonoforeza, ultradźwięki, pole magnetyczne, działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Rehabilitacja natomiast w znacznym stopniu zmniejsza ból i sztywność stawów, chroni przed zanikiem mięśni i wiotczeniem więzadeł.
Jedną z nieoperacyjnych metod leczenia osteoartrozy jest tzw. wiskosuplementacja. Polega ona na podawaniu do stawu kwasu hialuronowego (np. Synocrom) w bezbolesnych zastrzykach. Kwas hialuronowy jest głównym składnikiem płynu stawowego. Warunkuje jego lepko-sprężyste właściwości i odgrywa istotną rolę w prawidłowym ruchu stawu. Przy osteoartrozie maleje jego ilość w płynie stawowym. Wiskosuplementacja służy uzupełnieniu tych ubytków syntetycznym odpowiednikiem.
Potrzebnych jest 3-5 zastrzyków do stawu w odstępach ok. 7 dni. Zwykle po upływie roku należy powtórzyć terapię. Niektórzy czują poprawę już po jednym zastrzyku, ale pełny efekt kuracji występuje po kilku tygodniach od podania pierwszej dawki leku.
Zaletą kwasu hialuronowego jest prawie całkowity brak efektów ubocznych. Lek jest dobrze tolerowany przez osoby przewlekle chore na serce czy choroby układu oddechowego i alergików. To często jedyna metoda leczenia nieoperacyjnego, gdy nie pomagają leki i fizykoterapia. Często pozwala odroczyć operację o kilka lat, a czasem w ogóle jej uniknąć.
Niestety, zabieg ten nie jest refundowany, a roczny koszt kuracji to ok. 300-700 zł, w zależności od liczby zastrzyków oraz stężenia preparatu.
Podstawą takiej diety powinny być owoce i warzywa. Są źródłem antyutleniaczy, flawonoidów i witaminy C, potrzebnych do wytwarzania kolagenu, odpowiadającego za ruchomość i elastyczność stawów. Na talerzu powinny znaleźć się rośliny strączkowe oraz produkty pełnoziarniste, potrzebne do produkcji mazi stawowej. Nabiał jest źródłem pełnowartościowego białka, które buduje chrząstkę stawową.
Dwa razy w tygodniu jedzmy ryby morskie. Zawierają dużo kwasów omega-3, które poprawiają ruchomość stawów i łagodzą stany zapalne. Ograniczmy produkty nasilające bóle stawowe tj. czerwone mięso, tłuszcze zwierzęce, białe pieczywo i potrawy mączne oraz picie mocnej kawy i herbaty.
Stawy kolanowe. Wykonując prace na podłodze nie należy przysiadać na piętach ani przykucać. Lepiej przyklęknąć na jedno kolano, drugie pozostawiając jak w przysiadzie. Gdy podnosimy coś ciężkiego, trzeba kucać, uginając kolana (nie przy wyprostowanych nogach). Stawy kolanowe obciąża chodzenie po schodach, skoki z dużej wysokości i nagłe skręty.
Stawy biodrowe. W trakcie siedzącej lub stojącej pracy trzeba robić kilkuminutowe przerwy i poruszać się. Gdy musimy długo stać, np. podczas prac w kuchni, ustawmy mały stołeczek i stawiajmy na nim na kilkanaście minut raz jedną, raz drugą nogę. Kiedy długo musimy stać na przystanku, oprzyjmy nogę o krawężnik.
Stawy barkowe. Barkom szkodzi dźwiganie ciężkiej torby na jednym ramieniu. Najlepiej nosić torbę przewieszoną przez ramię. Niosąc zakupy, trzeba rozkładać ciężar równomiernie na obie ręce.
Stawy skokowe. Nie służy im chodzenie w szpilkach oraz w butach z twardymi podeszwami. Korzystne będzie obuwie z grubszą, elastyczną podeszwą lub wkładką amortyzującą wstrząsy.
