Zakrzep w podróży. Bądź wyczulony na pierwsze objawy
Mimo, że do zakrzepicy w podróży statystycznie dochodzi dość rzadko, to jednak jest ona realnym zagrożeniem dla osób do niej predysponowanych. Zazwyczaj pojawia się ona w trakcie wielogodzinnych, długodystansowych lotów samolotem, gdzie mobilność i możliwość ruchu jest znacznie ograniczona. W sezonie wakacyjnym wiele osób zapewne ma w planach podróżować tym środkiem transportu. Z tego powodu warto jest znać i być wyczulonym na pierwsze jej oznaki, aby móc odpowiednio szybko udzielić pomocy sobie lub najbliższym. Kto jest najbardziej narażony na zakrzepicę w podróży? Gdzie jeszcze może wystąpić? Wyjaśniamy.
Zakrzepica może rozwinąć się w czasie podróży każdym środkiem transportu, jednak najczęściej dochodzi do niej podczas lotu samolotem. Dzieje się tak, ponieważ możliwości ruchu w samolocie są mocno ograniczone przez wąskie korytarze i dość rygorystyczne zasady bezpieczeństwa. Statystyki pokazują, że na ryzyko wystąpienia zakrzepicy ma wpływ wiele czynników. Najważniejszym, obok wcześniejszych skłonności do incydentów zakrzepowo-zatorowych, jest długość lotu. Pojawia się ona częściej w trakcie podróży trwającej 8h i więcej - częstość występowania w takiej sytuacji wynosi ok. 0,5 proc. wszystkich lotów.
Ryzyko rozwoju zakrzepicy u osób zdrowych jest dość niewielkie. Szacuje się, że występuje z częstością ok. 1 na 4600 lotów. Większość z przypadków zakrzepicy pojawia się u osób z predysponującymi do niej czynników ryzyka. Zalicza się do nich m.in.:
- starszy wiek;
- otyłość;
- przebyty zabieg operacyjny bądź uraz w ciągu 3 miesięcy przed podróżą;
- stosowanie antykoncepcji hormonalnej zawierającej estrogen (tzw. tabletki dwuskładnikowe);
- ciążę i okres połogu;
- genetyczne skłonności do zakrzepicy;
- rodzinne występowanie zakrzepicy;
- aktywną chorobę nowotworową, chemioterapię, radioterapię i stan po operacjach onkologicznych;
- obecność cewników naczyniowych;
- unieruchomienie w postaci np. gipsu;
- żylaki kończyn.
Zakrzepica podczas podróży może przejawiać się w dwojaki sposób. Może wystąpić pod postacią zakrzepicy żył głębokich bądź zatorowości płucnej.
Zakrzepica żył głębokich
Szacuje się, że w ok. 50 proc. przypadków zakrzepicy żył głębokich nie daje ona żadnych uchwytnych objawów. Jeśli się pojawią, jest to zazwyczaj bolesność i obrzęk w okolicy kończyny górnej lub dolnej, a także nadmierne ucieplenie i zaczerwienienie skóry zajętej kończyny.
Zatorowość płucna
Zatorowość płucna jest najczęściej powikłaniem obecnej już zakrzepicy żył głębokich. Dochodzi do jej rozwoju wtedy, gdy fragment zakrzepu z kończyny odrywa się, i drogą naczyń krwionośnych dostaje się do krążenia płucnego. Tam, w zależności od swojej wielkości, blokuje przepływ krwi w małych bądź większych naczynia, co znacznie utrudnia wymianę gazów w obrębie zajętego obszaru płuca.
W przypadku zatorowości, w której zamknięciu uległy drobne kapilary płucne, pacjent może nie odczuwać żadnych objawów. W bardziej rozległych zatorach pojawiają się symptomy, takie jak trudności w oddychaniu, duszność, przyspieszenie oddechu, a także ból lub dyskomfort w klatce piersiowej. Dodatkowo może się pojawić krwioplucie, zawroty głowy i nagłe uczucie osłabienia.
Istnieją pewne kroki, które można podjąć, aby w jak największym stopniu zmniejszyć ryzyko rozwoju zakrzepów w trakcie podróży. Podstawowym zaleceniem jest dostarczanie w trakcie podróży organizmowi odpowiednią ilość ruchu. W sytuacji, gdy w środku transportu jest mało miejsca (np. w samolocie), postaraj się co jakiś czas wyprostować nogi na siedząco i poruszać stopami do siebie i od siebie. Innym zalecanym ćwiczeniem jest przyciągnięcie nóg do klatki piersiowej i ich przytrzymanie przez ok. 15 sekund. Należy wykonać ok. 10 powtórzeń.
Innym sposobem na zapobieganie zakrzepicy w trakcie podróży jest założenie specjalnych pończoch uciskowych. Jest on jednak zazwyczaj rekomendowany osobom z grupy wysokiego ryzyka incydentów zakrzepowo-zatorowych.
Osoby zdrowe, bez wymienionych wyżej czynników ryzyka zakrzepicy, mają niskie ryzyko jej rozwoju w trakcie podróży. Natomiast jeżeli wiesz, że jesteś w grupie ryzyka bądź u członków twojej rodziny występowały podobne epizody, przed podróżą, skonsultuj się ze swoim lekarzem pierwszego kontaktu. Oceni on, czy zachodzi u ciebie potrzeba dodatkowej profilaktyki choroby zakrzepowej, np. stosowanie specjalnej odzieży uciskowej.
Zakrzepica u osób predysponowanych może pojawić się czasami w mało spodziewanych momentach. Największe ryzyko występuje m.in. u pacjentów z pracą wymagającą długotrwałego siedzenia bądź stania, np. u pracowników biurowych czy ochroniarzy. Czasem może dać o sobie znać przy staniu w długiej kolejce do kasy w sklepie, w trakcie seansu kinowego czy wielogodzinnej gry na komputerze.
CZYTAJ TAKŻE:
Tego dnia najczęściej dochodzi do zawałów. Kluczowe znaczenie ma sen
Osłabienie serca widać na ciele. To znak, że zawał lub wylew są blisko
Żylaki kończyn dolnych - jakie są ich pierwsze sygnały?
