Najwyższy czas sprawdzić skórę po wakacjach. Czego szukać i gdzie szukać?

Latem zależy nam na perfekcyjnej opaleniźnie. Niektórzy łapią naturalne promienie, leżąc na plaży, inni korzystają z solarium. W obu przypadkach, zwłaszcza jeżeli nie zadbamy o odpowiednią ochronę, może dojść do uszkodzenia komórek skóry. Co więcej, podczas wypoczynku na łonie natury licznym pasożytom, w tym kleszczom, łatwiej się do nas dostać. Skutkiem takich "spotkań" mogą być poważne problemy zdrowotne. Dlatego o skórę należy się troszczyć. Jednak nie tylko latem. Nawet jeśli nigdzie nie wyjeżdżałeś - koniec wakacji możesz potraktować jako pretekst do sprawdzenia, czy twojemu zdrowiu nic nie zagraża.

Samobadanie skóry pozwala na wczesne wykrycie niepokojących zmian jak: przebarwienia, które mogą oznaczać np. bielactwo, narośli - charakterystycznych dla raka kolczystokomórkowego, a także rumienia, typowego dla boreliozy. Wczesne stadium czerniaka i innych nowotworów oraz chorób ujawniających się na powierzchni ciała jest często w pełni wyleczalne. Oczywiście nie każda zmiana na skórze musi zwiastować poważny problem, niektórzy mają ciało usiane pieprzykami, inni posiadają wrodzone znamiona lub niegroźne włókniaki albo naczyniaki - i takich przypadków jest na szczęście zdecydowanie więcej. Niemniej warto trzymać rękę na pulsie i zgłaszać się do lekarza w razie jakichkolwiek wątpliwości.

Skoro już wiesz, jak istotne jest samobadanie skóry, przygotowaliśmy dla ciebie krótką instrukcję, jak je przeprowadzić krok po kroku.

Krok 1: Przygotowanie

Zanim rozpoczniesz samobadanie, zadbaj o kilka elementów. Potrzebujesz:

• dużego lustra oraz mniejszego poręcznego lusterka, które, odbijając obraz, pozwolą ci zobaczyć trudno dostępne obszary ciała;
• dobrego oświetlenia - jeśli pogoda za oknem nie sprzyja, skorzystaj ze sztucznego źródła światła;
• zdjęć znamion z poprzednich badań (o ile nimi dysponujesz) - jeśli przeprowadzasz samobadanie, koniecznie wykonaj fotografię znamion. Dzięki temu dermatolog będzie mógł porównać ich zmiany w czasie. Zaleca się, by samobadanie skóry było wykonywane co kilka miesięcy.

Krok 2: Sprawdź twarz, szyję i uszy

Rozpocznij od dokładnego obejrzenia twarzy, szyi oraz uszu, w każdym miejscu, do którego zdołasz się dostać. Wiele osób pomija okolice uszu, które są często wystawiane na działanie słońca, a to znaczący błąd. Pamiętaj, by powiedzieć lekarzowi, jakich obszarów ciała nie udało ci się skontrolować.

Krok 3: Obejrzyj ramiona, klatkę piersiową i brzuch

Stań przed dużym lustrem i dokładnie obejrzyj skórę na klatce piersiowej, brzuchu oraz ramionach. Zwróć szczególną uwagę na wszelkie nowe znamiona, zmiany kształtu lub koloru istniejących pieprzyków, a także na zmiany w strukturze skóry. Nie zapominaj o każdym, nawet najmniejszym obszarze ciała - np. okolicy wokół sutków, ponieważ tam również mogą pojawić się groźne zmiany.

Krok 4: Zerknij na plecy

Używając ręcznego lusterka, obejrzyj plecy i łopatki. To obszary, które trudno zobaczyć bez pomocy, dlatego dokładność jest tutaj niezwykle ważna. Jeśli nie zdołasz poradzić sobie sam, możesz poprosić o wsparcie bliską osobę. 

Krok 5: Nie ignoruj dłoni i paznokci

Zwróć uwagę na dłonie, szczególnie na przestrzenie między palcami i pod paznokciami. Czerniak może pojawić się również w tych miejscach, choć są one mniej narażone na słońce. Następnie obejrzyj przedramiona, w tym wewnętrzną stronę rąk.

Krok 6: Przyjrzyj się nogom i stopom

Stań przed lustrem i obejrzyj uda, łydki oraz stopy. Zwróć uwagę na podeszwy stóp oraz skórę między palcami.

Krok 7: Sprawdź skórę głowy

Badanie skóry głowy może być utrudnione, zwłaszcza jeśli masz gęste włosy. Co prawda, za pomocą szczotki, możesz odgarniać poszczególne pasma włosów i uwidaczniać kolejne partie skóry, ale to raczej mało wiarygodna metoda. Ten fragment ciała lepiej pozostawić do oceny dermatologowi.

Krok 8: Zwróć uwagę na wszystkie nietypowe zmiany

Podczas badania skóry szukaj symptomów, które mogą sugerować rozwój czerniaka lub innych nowotworów skóry. Zasada ABCDE, w uproszczony sposób, pomaga rozróżnić zmiany potencjalnie niebezpieczne od łagodnych:

• A (asymmetry) - asymetryczny kształt zmiany;
• B (border) - nierówne, postrzępione brzegi;
• C (color) - różne kolory w obrębie jednej zmiany.
• D (diameter) - duży rozmiar;
• E (evolution) - zmiana kształtu, koloru lub rozmiaru w czasie.

Niektóre zmiany mogą również swędzieć, krwawić lub stawać się wypukłe.

Krok 9: Idź do lekarza

Jeśli podczas badania skóry zauważysz jakiekolwiek zmiany, które wydają się podejrzane, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, najlepiej dermatologiem. Szybka reakcja może zapobiec rozwojowi poważnych chorób, w tym nowotworów skóry. Regularne badania dermatologiczne, zwłaszcza po okresach intensywnej ekspozycji na słońce, są kluczowe dla zdrowia skóry. Specjalista udzieli ci także cennych rad dotyczących tego, jak zminimalizować ryzyko zachorowania na choroby skóry, i podpowie, jak najlepiej możesz o siebie zadbać.

Źródła:

Najczęstsze dermatozy w praktyce lekarza rodzinnego, red. J. Narbutt, Wrocław 2019.

M. Czarnecka-Operacz, A. Sadowska-Przytocka, Klasyczne zmiany skórne u noworodków jako trudny problem w codziennej praktyce klinicznej, "Pediatria po Dyplomie" 2017, tom 21, nr 1.

Davis LE, Shalin SC, Tackett AJ. Current state of melanoma diagnosis and treatment. Cancer Biol Ther. 2019.

CZYTAJ TAKŻE: 

Wystarczy chwila. Lekarka mówi, czego nie fundować skórze w przypadku oparzenia słonecznego

Najgorsze rzeczy, które szkodzą skórze. Wystrzegaj się w ciągu dnia i przed snem

Wakacyjne kąpiele w morzu mogą postarzać. Tak słona woda wpływa na skórę i włosy