Sekret zdrowej skóry. Dlaczego pH skóry ma znaczenie? Jak o nie dbać?

Co właściwie oznacza pH? To wartość odzwierciedlająca stopień zakwaszenia danego środowiska, którą przedstawia się na skali o rozpiętości od 1 do 14, przy czym 7 oznacza odczyn obojętny, wartości niższe niż 7 są kwaśne, zaś wyższe niż 7 - zasadowe.

W odniesieniu do skóry - pH może decydować o tym, czy skóra będzie piękna, gładka i zdrowa, albo czy stanie się wrażliwa, podrażniona i narażona na infekcje. Dlaczego? 

To właśnie odczyn skóry sprawia, że:

• bakterie, wirusy i inne drobnoustroje chorobotwórcze tak łatwo nie atakują naszego ciała;
• utrzymana jest pierwsza linia obrony przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak zanieczyszczenia powietrza;
• zachowana jest równowaga lipidowa, co zapobiega nadmiernemu wydzielaniu sebum lub jego niewystarczającej produkcji i chroni skórę przed stanami zapalnymi;
• podtrzymane jest nawilżenie, dzięki barierze, która zapobiega nadmiernej utracie wody.

Ludzka skóra ma pH oscylujące wokół wartości 5,5. Można odnieść to do: pH żołądka (1,5-2,0), pH pochwy (3,8-4,5), moczu (6,5-7,0) i łez (7,25-7,45). Co z tego wynika? Lekko kwaśne pH sprawia, że enzymy obecne w skórze mają właściwe środowisko, w którym efektywnie mogą brać udział w tworzeniu bariery, jaką jest warstwa rogowa skóry, regulując stopień, w jakim się złuszcza, regeneruje oraz ile składników lipidowych zawiera.

Chociaż pH nadal może wydawać się dość abstrakcyjną wartością, lepiej wiedzieć, jak zadbać o optymalne środowisko dla skóry. 

Żeby utrzymać równowagę i jak najdłużej cieszyć się jej zdrowiem, pamiętaj o tym, by:

• wybierać odpowiednie kosmetyki - do mycia skóry najlepiej używać produktów o pH zbliżonym do naturalnego pH skóry, czyli zawierającym się w przedziale od 4,5 do 5,5. Unikaj silnie zasadowych mydeł, które mogą przesuszać skórę, i silnie drażniących kosmetyków;
• dbać o nawilżenie - samo nieprzesuszanie nie wystarczy, warto regularnie stosować nawilżające kremy i olejki, które pomogą odbudować barierę hydrolipidową;
• jeść zdrowo - wzbogać swój jadłospis o owoce i warzywa będące źródłem witamin A, C i E, które wspierają regenerację skóry;
• stosować odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną - promieniowanie UV może zaburzać pH skóry, dlatego warto stosować kremy z filtrem, które chronią przed nadmiernym działaniem słońca;
• unikać zbyt częstego mycia skóry - oczywiście skórę należy myć, ale i z tym można przesadzić. Zbyt częsty kontakt, zwłaszcza z gorącą wodą, może uszkodzić barierę ochronną skóry. Staraj się myć skórę tylko tyle razy, ile to naprawdę konieczne, i wybieraj produkty dostosowane do twoich potrzeb.

Równowaga pH skóry jest delikatna i bardzo łatwo ją zaburzyć. Istnieje wiele czynników, które mogą wpłynąć na pH naszej skóry, a są to m.in.:

• nieodpowiednie środki pielęgnacyjne, takie jak wspomniane już mydła o zasadowym pH (mogą naruszyć naturalny odczyn skóry). Z kolei niektóre preparaty silnie kwasowe mogą obniżyć pH skóry, prowadząc do podrażnień;
• zmiana pór roku - zimą skóra może stać się bardziej sucha i wrażliwa, gdyż zmieniają się warunki atmosferyczne. Z kolei w lecie nadmierne opalanie i wysokie temperatury mogą podrażniać skórę i wpływać na jej pH;
• stres - zwiększa produkcję hormonów, które zaburzają równowagę pH;
• niektóre choroby skórne, takie jak egzema czy łuszczyca, a także leki (określone grupy antybiotyków) mogą zmieniać pH skóry.

Nieprawidłowe pH skóry może prowadzić do licznych uciążliwych komplikacji, a nawet do rozwoju chorób skórnych. Podwyższenie pH skóry sprzyja wzrostowi chorobotwórczych mikroorganizmów, takich jak bakteria Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty, który kolonizuje skórę i błony śluzowe (rozwija się w pH 7,5), i Propionibacterium acnes (bytuje głównie w pH o wartości ok. 6,3), czyli patogenu powodującego powstawanie wykwitów trądzikowych.

Przy wyższym pH skóry wzrasta ryzyko rozwoju infekcji grzybiczych, spowodowanych np. grzybami z rodzaju Malassezia, które mogą pogłębiać objawy wyprysku kontaktowego u osób ze zdiagnozowanym atopowym zapaleniem skóry. Jednak to niejedyna jednostka związana z zaburzeniami wartości pH, obserwuje się je także w przebiegu:

• mocznicy,
• rybiej łuski,
• kontaktowego zapalenia skóry,
• trądziku.

Źródła:

Dąbrowska AK, Spano F, Derler S, Adlhart C, The relationship between skin function, barrier properties, and body-dependent factors. Skin Res Technol. 2018.

Proksch E. pH in nature, humans and skin. J Dermatol. 2018.

CZYTAJ TAKŻE: 

Wypryski i zmiany skórne to problem nawet 40-latków. Winne nie tylko hormony

Najgorsze rzeczy, które szkodzą skórze. Wystrzegaj się w ciągu dnia i przed snem

Mają silne działanie przeciwstarzeniowe. Pij nawet trzy razy dziennie