Spis treści:
- Choroba Hashimoto - czym jest?
- Jak dochodzi do rozwoju choroby Hashimoto?
- Choroba Hashimoto a wyniki badań
- Niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto to nie to samo
- Niedoczynność tarczycy a choroba Hashimoto - różnice
- Jak odróżnić niedoczynność tarczycy od Hashimoto?
Choroba Hashimoto - czym jest?
Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, znane także jako zapalenie limfocytowe. Jest to najczęstsze spośród wszystkich zapaleń tego gruczołu i zarazem najpowszechniejszą przyczyną niedoczynności tarczycy w naszym kraju. Dotyka głównie kobiet niezależnie od wieku. U wielu pacjentów współwystępuje z innymi schorzeniami z autoagresji np. cukrzycą typu 1 lub celiakią.
Jak dochodzi do rozwoju choroby Hashimoto?
Jak już zostało wspomniane choroba Hashimoto klasyfikowana jest jako zaburzenie autoimmunologiczne, co oznacza, że organizm rozpoznaje własne komórki jako obce i próbuje je zwalczyć. Jako broń wykorzystuje przeciwciała zwane przeciwtarczycowymi - przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) i przeciwko tyreoglobulinie (anty-Tg). W efekcie dochodzi do niszczenia komórek tarczycy przez komórki układu odpornościowego.
Uszkodzone komórki pęcherzykowe uwalniają wcześniej nagromadzone w nich hormony tarczycy, co na tym etapie choroby może prowadzić do przejściowej nadczynności tarczycy (Hashitoxicosis). Wynikiem destrukcji tkanki gruczołu i spadku liczby aktywnych komórek pęcherzykowych jest obniżenie poziomu hormonów tarczycy: tyroksyny i trójjodotyroniny - to właśnie na tym tle rozwija się niedoczynność tarczycy.
Choroba Hashimoto a wyniki badań
W konsekwencji spadku hormonów tarczycy wzrasta stężenie TSH (hormonu tyreotropowego produkowanego przez przysadkę), który powoduje powiększenie gruczołu, co może skutkować rozwojem wola. W badaniach laboratoryjnych obserwuje się zatem:
- wzrost TSH;
- stężenie tyroksyny (fT4) w normie lub obniżone;
- wzrost anty-TPO, anty-Tg (u około 90 proc. pacjentów) - przy czym izolowane podniesienie poziomu przeciwciał nie może stanowić o rozpoznaniu.
Z kolei w USG pacjentów z chorobą Hashimoto stwierdza się najczęściej hipoechogeniczność tarczycy, czyli obszar o obniżonej echogeniczności. Na obrazie USG zmiana taka jest ciemniejsza niż otaczająca ją tkanka. U niektórych pojawiają się także wole lub zanik tarczycy.
Niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto to nie to samo
Niedoczynność tarczycy to choroba, w której tarczyca produkuje niewystarczającą ilość hormonów, zatem jest to pojęcie bardziej ogólne niż Hashimoto, w którym rolę odgrywa mechanizm autoimmunologiczny. Niedoczynność tarczycy może przyjmować następujące postacie:
- pierwotna niedoczynność tarczycy - jest spowodowana dysfunkcją gruczołu, stanowi ok. 99 proc. przypadków. Charakteryzuje się podwyższonym stężeniem TSH;
- wtórna niedoczynność tarczycy - wiąże się z niedoborem TSH. Wynika z dysfunkcji przysadki;
- trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy - wywołuje ją niedobór TSH, do którego doszło w efekcie uszkodzenia podwzgórza.
Zobacz również:
Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być rozmaite, począwszy od: zapaleń różnego typu (innych niż Hashimoto), guzów w układzie nerwowym, przez nieprawidłowe dostarczanie jodu do organizmu, stosowanie niektórych leków, aż po napromienianie okolicy szyi lub całkowite wycięcie tarczycy. Niedoczynność tarczycy dzieli się także na:
- subkliniczną, bez charakterystycznych objawów niedoczynności tarczycy;
- jawną - czyli związaną z występowaniem typowych symptomów.
Niedoczynność tarczycy a choroba Hashimoto - różnice
W przypadku niedoczynności tarczycy najczęstszymi problemami, które zgłaszają pacjenci, są: problemy z utrzymaniem ciepłoty ciała (oziębienia kończyn, drżenia), zażółcenie i wysuszenie skóry, tycie, zaparcia, chrypkę, wypadanie włosów, przewlekłe zmęczenie i brak energii.
W autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy objawy mogą być podobne, chociaż przeważnie są to: zaburzenia koncentracji, drażliwość, lęk, obniżenie nastroju i problemy z płodnością.
Jak odróżnić niedoczynność tarczycy od Hashimoto?
Choroba Hashimoto często prowadzi do trwałej niedoczynności tarczycy, ponadto zwiększa ryzyko wystąpienia chłoniaka tego gruczołu. Natomiast rokowanie w leczeniu niedoczynności tarczycy, zależy od jej przyczyny. W celu rozróżnienia podłoża choroby bada się poziom przeciwciał anty-TPO i anty-Tg. Leczenie niedoczynności tarczycy polega na zastępczym podawaniu hormonów (lekiem z wyboru jest l-tyroksyna). Substytucja trwa najczęściej do końca życia pacjenta.
Źródła:
B. Jarząb, A. Lewiński, E. Płaczkiewicz-Jankowska, Choroby układu wewnątrzwydzielniczego. Choroby tarczycy, red. B. Jarząb, E. Płaczkiewicz-Jankowska, w: Interna Szczeklika 2022, red. P. Gajewski, Kraków 2022
X. Żórawska‑Wasilewska i in., Choroby tarczycy, w: Podstawy endokrynologii, red. T. Bednarczuk, Warszawa 2017
CZYTAJ TAKŻE:
Jak wygląda tycie hormonalne? Zwróć uwagę na pięć szczegółów
Warzywa krzyżowe. Czy można je jeść mając niedoczynność tarczycy?
Bierzesz lewotyroksyne na tarczycę? Uważaj na te połączenia
