Kilkadziesiąt osób zakażonych bakterią Legionella pneumophila na Podkarpaciu. Co trzeba wiedzieć

W woj. podkarpackim do 74 wzrosła liczba osób, które trafiły do szpitala z powodu Legionellozy, czyli zakażenia bakterią Legionella pneumophila. Stan niektórych pacjentów jest ciężki. Zmarło pięć osób. O pierwszej zmarłej osobie wiadomo, że był to pacjent w podeszłym wieku, z wielochorobowością, leczony onkologicznie, z obniżoną odpornością. Druga osoba była obciążona kardiologicznie, trzecia przebywała na oddziale chemioterapii, a czwartą był 70-letni mężczyzna, z wielochorobowością, m.in. z zaawansowaną chorobą onkologiczną. W czwartek poinformowano o piątej ofierze - 79-latce z wielochorobowością. 

Nie wiadomo, co jest źródłem zakażenia. Trwa dochodzenie epidemiologiczne. Władze Rzeszowa powołały sztab kryzysowy i podejmują działania prewencyjne.

Legionelloza, a właściwie legionellozy, to choroby wywoływane przez bakterie z rodzaju Legionella. Upodobały sobie one środowisko wodne - występują m.in. w rzekach, jeziorach, stawach, gorących źródłach, sieciach kanalizacyjnych, ale również w urządzeniach klimatyzacyjnych, urządzeniach kąpielowych, fontannach czy glebie. Kolonizacji bakterii sprzyjają: wysoka temperatura (20-45 st. Celsjusza), niskie stężenie dezynfekantów, zastoiny, obecność osadów, mułu, glonów oraz innych mikroorganizmów. Za 80-90 proc. wszystkich zachorowań odpowiedzialna jest bakteria Legionella pneumophila.

Zazwyczaj w kontekście legionelloz mówi się o chorobie legionistów (rodzaj ciężkiego zapalenia płuc) oraz o gorączce Pontiac (choroba grypopodobna). Najczęściej diagnozuje się postać płucną choroby.

Legionelloza rozpoznawana jest dość rzadko. W Europie szczyt zachorowań przypada na miesiące letnie. Co roku na kontynencie odnotowuje się ponad 1000 przypadków legionellozowego zapalenia płuc u osób podróżujących, głównie poza granice kraju. Zakażają się one często w hotelach, pensjonatach czy na kempingach.

Do zakażenia bakteriami z rodzaju Legionella dochodzi poprzez wdychanie skażonych aerozoli, tzn. mikroskopijnych, niedostrzegalnych gołym okiem kropelek wody zawieszonych w powietrzu, w których występują bakterie. To dlatego zwraca się uwagę, że nie tylko korzystanie z miejskich fontann niezgodnie z przeznaczeniem, ale i samo przebywanie w ich pobliżu może być niebezpieczne dla zdrowia.

Nie można zakazić się poprzez picie skażonej wody, ale do zakażenia może dojść w przypadku zachłyśnięcia, tj. w sytuacji, kiedy płyn dostaje się do dróg oddechowych. Do tej pory nie stwierdzono przenoszenia bakteria Legionella z człowieka na człowieka.

Nie każdy, kto ma styczność z bakteriami z rodzaju Legionella, zachoruje. 

Do grupy osób najbardziej narażonych na zachorowanie należą:

• osoby starsze (powyżej 50. roku życia),
• osoby z osłabionym układem odpornościowym,
• mężczyźni,
• osoby palące papierosy,
• osoby nadużywające alkoholu,
• osoby z przewlekłymi chorobami płuc,
• chorujący na nowotwory,
• chorujący na cukrzycę,
• osoby z niewydolnością nerek,
• osoby z niewydolnością wątroby.

Okres inkubacji choroby legionistów, legionellozowego zapalenia płuc, postaci płucnej legionellozy, wynosi od dwóch do 10 dni. Objawy mogą jednak wystąpić nawet po trzech tygodniach.

Choroba legionistów objawia się:

• wysoką gorączką,
• utratą apetytu,
• bólami głowy,
• uczuciem ogólnego rozbicia,
• bólami mięśni,
• dreszczami,
• kaszlem (na początku suchym; u ok. 50 proc. chorych występuje kaszel z wydzieliną - może pojawić się w niej krew),
• dusznościami,
• bólami w klatce piersiowej,
• splątaniem,           
• nadmierną sennością,
• bólami brzucha,
• wymiotami,
• biegunką.

Choroba legionistów może mieć przebieg od łagodnego do bardzo ciężkiego, zagrażającego życiu chorego.

Stan chorych, którzy nie są leczeni, pogarsza się zwykle w pierwszym tygodniu trwania choroby. Najczęstszymi powikłaniami są: niewydolność oddechowa, wstrząs, ostra niewydolność nerek i niewydolność wielonarządowa. Leczenie opiera się na antybiotykoterapii. W rzadkich przypadkach ciężkie, postępujące zapalenie płuc lub nieskutecznie leczone prowadzi do następstw w mózgu.

Śmiertelność, według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zwykle mieści się w przedziale 5-10 proc. U nieleczonych pacjentów z obniżoną odpornością może jednak sięgać 40-80 proc.

Dlaczego postać płucną legionellozy nazywa się chorobą legionistów?

Bakterię Legionella pneumophila, jak wskazuje WHO, zidentyfikowano po raz pierwszy w 1977 roku i powiązano ją z epidemią, która miała miejsce w 1976 roku w Pensylwanii (USA). Wtedy to, podczas zjazdu weteranów II wojny światowej, członków Legionu Amerykańskiego, zachorowało 186 osób. Wszyscy mieszkali w jednym hotelu w Filadelfii. Z powodu ostrego zapalenia płuc zmarły 34 osoby. Wielu zakażonych miało objawy gorączki Pontiac, o której poniżej.

Chorobę nazwano chorobą legionistów, by upamiętnić jej pierwsze zidentyfikowane ofiary.

Gorączka Pontiac to postać pozapłucna legionellozy, zwykle łagodna, z objawami grypopodobnymi. Okres inkubacji wynosi od pięciu godzin do trzech dni.

Gorączka Pontiac objawia się:

• uczuciem rozbicia,
• gorączką,
• bólami głowy,
• bólami mięśniowo-stawowymi,
• dreszczami,
• suchym, uporczywym kaszlem,
• trudnościami w oddychaniu,
• dusznościami,
• nudnościami, wymiotami (rzadziej).

Wymienione wyżej dolegliwości utrzymują się ok. 2-5 dni i samoistnie ustępują.

Choć ta postać legionellozy jest zdecydowanie łagodniejsza, nie znaczy to, że powinna być bagatelizowana. To znak obecności w środowisku bakterii z rodzaju Legionella, które mogą odpowiadać za ciężkie zapalenie płuc z często występującymi powikłaniami narządowymi.

Infekcja niepłucna ma charakter samoograniczający się i nie wymaga interwencji medycznej, w tym leczenia antybiotykami. Objawy gorączki Pontiac ustępują po kilku dniach. Pacjenci z chorobą legionistów wymagają leczenia antybiotykami. Stosuje się m.in. erytromycynę, klarytromycynę czy roksytromycynę. Im szybciej rozpocznie się terapia, tym mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych powikłań.

Większość przypadków choroby legionistów można z powodzeniem leczyć. By jednak choroba była skutecznie leczona, potrzebna jest właściwa diagnoza, a jak zwraca się uwagę, legionelloza nie jest wykrywana od razu bądź rozpoznawana jest błędnie. Konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych. Materiałem do badań może być plwocina, krew lub mocz.

Większość pacjentów z postacią płucną choroby wymaga leczenia szpitalnego. Leczenie może trwać do trzech tygodni. U niektórych osób, szczególnie z grupy ryzyka, rekonwalescencja może trwać wiele miesięcy.

Nie istnieje szczepionka, która zapobiega legionellozowemu zapaleniu płuc.

Przed podróżą warto sprawdzić, czy hotel, do którego się udajesz, nie znajduje się na liście miejsc o podwyższonym ryzyku zakażenia bakteriami z rodzaju Legionella. Taką listę przygotowało Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób. Można ją znaleźć TUTAJ.

CZYTAJ TAKŻE: 

Niemiecki toksykolog: przed kąpielą w miejscu publicznym zrób jedno. Uchronisz siebie i innych

Zjadł owoce morza, kilka dni później zmarł. Lekarze ostrzegają przed wibriozą

Woda deszczowa już nigdzie na świecie nie nadaje się do picia