Afty? To może być objaw grzybicy, celiakii lub spadku odporności

Afty to nieprzyjemne, bolesne zmiany w jamie ustnej. Najczęściej występują na śluzówce policzków lub warg i powierzchni języka, jednak zdarza się, że pojawiają się również pod językiem lub na ściankach gardła.

Charakterystyczne nadżerki mogą występować pojedynczo lub w większych grupach. W większości przypadków afty są znacznie mniej niebezpieczne niż np. opryszczka i znikają samoistnie po 4-8 dniach dniach. W niektórych przypadkach problem może mieć charakter nawrotowy.

Głównym objawem aft są nadżerki lub owrzodzenia. Zazwyczaj są niewielkie, okrągłe i płytkie. Bardzo często afty pokryte są charakterystycznym jasnym nalotem, i otacza je czerwona obwódka. Zmianom towarzyszy ból, szczypanie, kłucie i mrowienie w ustach, a także powiększenie węzłów chłonnych lub stan podgorączkowy. 

Niektórzy pacjenci z powodu aft mogą mieć również problem ze spożywaniem posiłków, a nawet mówieniem, dlatego w trakcie leczenia należy postawić na miękkie lub płynne dania o łagodnym smaku. 

Afty nie są zaraźliwe, ponieważ nie są efektem infekcji wirusowej.

Afty bardzo często mają związek z nieprawidłową higieną jamy ustnej. Inne możliwe przyczyny to niedobór witaminy B12, niedobór żelaza, urazy, źle dobrane protezy na zęby, nieprawidłowo dobrany aparat ortodontyczny, długotrwałe przyjmowanie leków hormonalnych, stosowanie antybiotykoterapii, alergie, silny stres i obniżona odporność. 

Warto pamiętać, że afty mogą mieć również podłoże genetyczne. Szacuje się, że nawet 40 proc. pacjentów z nawracającymi się aftami miało podobny problem w najbliższej rodzinie.

Bardzo często zdarza się również, że afty mają związek z innymi chorobami. 

Nieprzyjemne nadżerki mogą pojawić się u chorych: 

• celiakią, czyli nietolerancją glutenu, 
• chorobą Leśniowskiego-Crohna, 
• syndromem Behceta, 
• zapaleniem zatok, 
• chorobą refluksową, 
• zaburzeniami hormonalnymi, 
• próchnicą zębów, 
• infekcjami grzybicze, grzybica jamy ustnej.

Inną grupą chorych, u których wystąpić mogą afty, są osoby z zaburzeniami autoimmunologicznymi, np. wirusem HIV.

Leczenie zależy przede wszystkim od przyczyny aft. W przypadku, gdy nadżerki wiążą się z inną chorobą, początkowo stosuje się leczenie schorzenia podstawowego. Gdy afty wynikają z niedoborów witaminowych, należy zastosować suplementację, np. witaminy B12 lub żelaza. 

Leczenie samej nadżerki przebiega zazwyczaj miejscowo. Dobre efekty przynoszą maści i kremy o działaniu odkażającym. Większość z nich dostępna jest w aptekach bez recepty. W przypadku nawracających się aft należy skontaktować się z lekarzem, ponieważ może istnieć potrzeba wdrożenia leczenia immunomodulującego lub, jeśli przyczyną wrzodów jest grzybica jamy ustnej, być może konieczne będzie włączenie antybiotyków przeciwgrzybiczych, na przykład nystatyny. 

W trakcie leczenia aft nie należy też spożywać produktów kwaśnych, cytrusów, pomidorów, kefiru czy kiszonek, a także dań gorących, bo to nasila ból i podrażnia śluzówkę. Z diety należy wykluczyć także wszystkie produkty sprzyjające rozwojowi grzybicy, w tym piwo i alkohol, słone przekąski, drożdżowe i białe pieczywo, słodycze.

By uniknąć pojawienia się aft, przede wszystkim należy pamiętać o dokładnej higienie jamy ustnej. Chodzi nie tylko o staranne szczotkowanie zębów, ale także o stosowanie płynów antybakteryjnych i nitek dentystycznych. Istotne są również regularne wizyty u stomatologa i usuwanie kamienia nazębnego oraz leczenie ubytków. 

Kolejnym czynnikiem jest codzienna dieta. Warto zadbać o to, aby codzienny jadłospis zbudowany był na jakościowych produktach bogatych w witaminy i minerały. 

Witaminę B12 znajdziemy głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego (np. mięsie, rybach czy nabiale), dlatego osoby na diecie wegańskiej i wegetariańskiej powinny rozważyć jej suplementacje. Z kolei żelazo (poza mięsem i rybami) znaleźć można w zbożach, ziarnach, pietruszce, burakach i brukselce. 

Jeśli afty nawracają ze względu na obniżoną odporność, warto poprawić florę bakteryjną jelit, poprzez suplementację probiotyków. 

CZYTAJ TAKŻE: 
 
Domowe sposoby na afty