Nadwaga rujnuje kręgosłup i stawy. Pierwsze sygnały bywają niepozorne

Szacuje się, że około 50 proc. osób zmagających się z nadwagą i otyłością cierpi z powodu dolegliwości bólowych w obrębie kręgosłupa, pleców i stawów obwodowych. Nadmiar kilogramów wpływa obciążająco i destabilizująco na cały narząd ruchu. Chory staje się nie tylko ociężały, ale również obolały i może mieć ograniczoną sprawność ruchową. Problem może stać się błędnym kołem, ponieważ nasila się, gdy osoba nie wykazuje aktywności fizycznej, a ta sprzyja otyłości i jest jednym z głównych jej powodów. Jak z niego wyjść? Po wielu miesiącach, a nawet latach zaniedbań bardzo trudno jest samemu stanąć na nogi i często koniecznością jest specjalistyczna pomoc rehabilitanta i dietetyka.

U człowieka z prawidłową wagą, który jest sprawny fizycznie, gorset mięśniowo-powięziowy funkcjonuje we właściwy sposób. To znaczy, że kręgosłup stabilizuje cały tułów, dzięki czemu kończyny górne i dolne mogą ergonomicznie pracować. Powięzie i mięśnie również rozwinięte są prawidłowo: działają w zsynchronizowany sposób, sprawiając, że ruchy wykonywane są płynnie. W wyniku właściwego napięcia mięśni człowiek trzyma kręgosłup w prawidłowym ustawieniu, przez co stawy nie ulegają przeciążeniu. Ciało jest więc zwarte, ma odpowiednią postawę, żaden element nie jest nadwyrężony.

- Większość mięśni tułowia ma swoje przyczepy w obrębie kręgosłupa. Podobnie powięzie otaczające narządy wewnętrzne: w odcinku piersiowym tworzą błony - opłucną i osierdzie, z kolei w obrębie jamy brzusznej - otrzewną. Powięzie w formie omięsnej, śródmięsnej czy namięsnej otaczają każdy mięsień. Organizm tworzy więc jedną całość, wszystko jest ze sobą powiązane i nie ma czegoś takiego, jak wyodrębniona praca tylko jednego mięśnia - opisuje dr n. med. Angelika Wałach, fizjoterapeutka i założycielka Centrum Leczenia Otyłości Grupa Medyczna. 

Taki model stanowi dobry punkt wyjścia dla zrozumienia, co dzieje się u osoby "dźwigającej" dodatkowe, zbędne kilogramy. Narząd ruchu nie jest przystosowany do ponadprogramowego obciążenia, choć ciało początkowo jest w stanie bezobjawowo znosić niewielką nadwagę. Nie oznacza to jednak, że już wtedy zmiany przeciążeniowe nie zachodzą. Jeśli w porę nie zatrzymamy tycia, z czasem będą się one nawarstwiać, prowadząc do wielu problemów.

Zwyrodniania i bóle z powodu otyłości najczęściej dotyczą kręgosłupa, który narażony jest na największe obciążenie. Tłuszcz odkłada się głównie w jamie brzusznej, co powoduje obciążenie mięśni właśnie tego obszaru. Ich przewlekłe nadwyrężanie sprawia, że z czasem stają się mniej wydolne. 

Mięśnie brzucha połączone są z odcinkiem lędźwiowym kręgosłupa, a więc bezpośrednio na niego oddziałują. Jako, że powięź jest bardzo unerwiona, szybko mogą pojawić się objawy bólowe. 

Innym problemem odcinka lędźwiowo-krzyżowego u osób z nadwagą jest ból pochodzenia mięśniowego. Przyczyny są tu podobne - przeciążenia sprawiają, że mięśnie muszą nadwyrężać się, by wszystko utrzymać we względnej równowadze.

- Stawy międzykręgowe, torebki stawowe i więzadła też są nadwyrężane. Przeciążone mięśnie powoli tracą prawidłową funkcjonalność, jednak tkanka tłuszczowa brzucha wciąż musi na nich wisieć. Dlatego pojawiają się problemy o charakterze bólowym czy ograniczenia ruchomości. Również dyski w takiej sytuacji szybciej będą wypompowywać z siebie wodę, ulegać dehydratacji i zmianom zwyrodnieniowym, które są niestety nieodwracalne - wyjaśnia specjalistka. 

Im większa masa ciała, tym również większy nacisk na stawy. Osoby otyłe zmagają się z przeciążeniami głównie stawów kolanowych, które dźwigają ciężar naszego ciała. Objawami jest ból i brak możliwości wyprostowania lub zgięcia kolana. Nadwaga wpływa także w dużym stopniu na kłopoty ze stawem biodrowym.

W walce z problemami układu ruchu związanymi z nadwagą pierwszą i najważniejszą zasadą jest dążenie do redukcji masy ciała. Równolegle powinna być prowadzona specjalistyczna rehabilitacja. Tylko takie holistyczne podejście może przynieść najlepsze i co ważne trwałe efekty.

Rehabilitacja osób otyłych to zestaw działań składający się z różnych zabiegów, terapii i ćwiczeń. Program jest najbardziej skuteczny, gdy jest dopasowany do indywidualnej sytuacji pacjenta i gdy łączy co najmniej kilka technik i metod: ćwiczenia wytrzymałościowe i oporowe, które poprawiają wydolność organizmu, ćwiczenia mające na celu odtworzenie prawidłowych wzorców ruchowych, zabiegi i ćwiczenia oddziałujące na cały układ nerwowo-mięśniowy oraz masaż leczniczy i fizykoterapię w tym: laseroterapię, magnetoterapię, elektroterapię lub światłoterapię. 

Bardzo ważną częścią rehabilitacji jest codzienna aktywność fizyczna. Regularny ruch zalecany pacjentom może mieć różną formę, w zależności od preferencji i możliwości.

Istotne jest to, że rehabilitacja w przypadku osób z nadmiarem kilogramów może spełniać kilka funkcji. Nie tylko wspomaga powrót narządu ruchu do odpowiedniej formy, redukuje ból i napięcie, ale również wspomaga zmniejszenie masy ciała i odzyskanie atrakcyjnej sylwetki oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia efektu jo-jo.

Najpoważniejszą barierą w czasie terapii jest brak wystarczającej motywacji do zmiany. Tymczasem osiągnięcie sukcesu wymaga systematyczności, zaangażowania i współpracy pacjenta z dietetykiem i fizjoterapeutą. Same rozmowy ze specjalistami czasami nie wystarczają i chory wymaga wsparcia bliskich lub nawet pomocy psychologa. Warto szukać ich pomocy, ponieważ wygrana jest wysoka, jest nim nasze zdrowie.

Objawami dolegliwości odcinka szyjnego mogą być zawroty i bóle głowy (zwłaszcza w części potylicznej), szumy uszne czy zaburzenia widzenia. Inne niepokojące symptomy to drętwienia, mrowienie i zaburzenia czucia rąk i dłoni, co może iść w parze z osłabieniem siły mięśniowej.

- W przypadku problemów z odcinkiem piersiowym, sygnały najczęściej pochodzą z okolic klatki piersiowej. Mogą to być różnego rodzaju uciski i bóle w tym obszarze, często nasilające się w nocy - tłumaczy dr n. med. Angelika Wałach. - Pojawiać mogą się też duszności czy hiperwentylacja. Niepokojące powinny być również przewlekłe objawy bólowe, odczuwane między łopatkami lub - podczas głębszego oddychania - w żebrach i samym kręgosłupie na tym odcinku. Problemy z odcinkiem piersiowym mogą manifestować się również mrowieniem i drętwieniem kończyn górnych.

Typowe objawy nieprawidłowego funkcjonowania odcinka lędźwiowego to po prostu jego ból promieniujący w stronę nóg. Towarzyszy mu też bardzo silne napięcie mięśni przykręgosłupowych. Innymi symptomami może być mrowienie i drętwienie różnych części ciała czy niedowład mięśni.

Wszystkie przedstawione objawy, jeśli tylko utrzymują się przez dłuższy czas, powinny skłonić pacjenta do skorzystania z profesjonalnej pomocy.

Nieco rzadziej mówi się o drętwieniu ręki i osłabieniu czucia, choć to również bardzo ważne objawy. Warto pamiętać także o bólu promieniującym od barku lub łokcia w dół. Podobnie w przypadku problemów z chwytaniem drobnych przedmiotów, co również może świadczyć o przeciążeniach kręgosłupa, w tym przypadku odcinka szyjnego.

Bóle pod kolanem, w łydce czy stopie - mogą być objawem problemów z odcinkiem lędźwiowym kręgosłupa. Do mniej specyficznych symptomów zaliczyć można również ucisk w klatce piersiowej (chociaż w tym przypadku najpierw należy wykonać diagnostykę wieńcową), bóle i zawroty głowy, zaparcia oraz wzdęcia.

Nieprawidłowe funkcjonowanie kręgosłupa odbija się na całym ciele, a nawet psychice. Powszechnymi konsekwencjami dla organizmu jest przygarbienie, sztywność ciała i obniżony nastrój. Warto jednak pamiętać, że objawy towarzyszące nieprawidłowemu funkcjonowaniu poszczególnych odcinków są specyficzne, charakterystyczne dla danej części kręgosłupa. Dlatego żadna dolegliwość mogąca mieć związek z nieprawidłowościami kręgosłupa nie powinna być lekceważona.

CZYTAJ TAKŻE:

Naukowcy odkryli sekret długowieczności. Jedz to, a dożyjesz setki 

Najlepsza i najgorsza pozycja do spania dla kręgosłupa i żołądka