Jedną masz na całe życie, drugą możesz wyleczyć. Cukrzyca ma różne oblicza

Różnice między tymi dwoma, najczęściej występującymi typami cukrzycy, rozpoczynają się już w momencie omawiania ich przyczyn. Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, w trakcie której dochodzi do postępującego niszczenia komórek beta trzustki produkujących insulinę. W efekcie spada wydzielanie tego hormonu, aż do całkowitego jego braku. Niedobór insuliny skutkuje zwiększeniem poziomu glukozy we krwi.

Z kolei mechanizm rozwoju cukrzycy typu 2 jest całkowicie inny. U pacjentów z tym typem cukrzycy przyczyną hiperglikemii jest insulinooporność. Pod wpływem stosowania przez wiele lat niewłaściwej diety, bogatej w cukry proste, tkanki organizmu w pewnym momencie zmniejszają swoją wrażliwość na insulinę. Oznacza to, że aby mogły one wykorzystać nadmiar glukozy krążący we krwi, trzustka musi działać ze zdwojoną siłą i uwalniać znacznie więcej tego hormonu. Przez pewien czas ten mechanizm kompensacyjny działa, jednak z czasem zaczyna on nie wystarczać. Wtedy hiperglikemia utrzymuje się mimo wysokich poziomów insuliny i dochodzi najpierw do rozwoju stanu przedcukrzycowego, a następnie - cukrzycy. 

Oba typy cukrzycy różnią się również pod względem częstości występowania. Cukrzyca typu 2 jest najczęstszym rodzajem cukrzycy - występuje u niemal 90 proc. pacjentów. Wynika to z faktu, że jest ona związana przede wszystkim ze stylem życia i niewłaściwymi nawykami dietetycznymi. Z kolei cukrzyca typu 1 występuje u pozostałych 10 proc. chorych.

Cukrzycę typu 1 nazywało się kiedyś cukrzycą młodzieńczą, ponieważ najczęściej występuje u dzieci i młodzieży. Średni wiek ujawnienia się objawów to w zależności od źródeł, okres między 12. a 15. rokiem życia. Obecnie jednak odchodzi się od tej nazwy cukrzycy typu 1, ponieważ wiadomo, że może się ona ujawnić znacznie później, np. dopiero po ukończeniu 30. roku życia.

Z kolei cukrzyca typu 2 zazwyczaj pojawia się zdecydowanie później, chociaż również nie jest to regułą. Najczęściej rozpoznaje się ją u osób powyżej 45 roku życia. Jednak w ostatnich latach coraz więcej jej przypadków stwierdza się u osób młodszych, a nawet wśród dzieci i młodzieży.

Oba typy cukrzycy różnią się również pod kątem nasilenia objawów. W cukrzycy typu 1 typowe symptomy (nasilone pragnienie, oddawanie dużych ilości moczu, chudnięcie mimo wzmożonego apetytu i inne) pojawiają się zazwyczaj wcześnie, a wraz z zaawansowaniem choroby mogą się nasilać. 

Natomiast cukrzyca typu 2 najczęściej przez bardzo długi czas nie daje żadnych objawów. Jeśli w końcu się pojawią, to zazwyczaj świadczy to o bardzo wysokich poziomach glikemii.

Cukrzycę typu 2 najczęściej rozpoznaje się przypadkowo podczas analizy wyników rutynowych badań kontrolnych. Wynika to z faktu, że ten typ cukrzycy rzadko daje jakiekolwiek objawy. Z kolei w przypadku cukrzycy typu 1 jest zupełnie inaczej. Ze względu na to, że objawy zazwyczaj są dość mocno nasilone, rodzice szukają profesjonalnej pomocy o wiele wcześniej. Nierzadko zdarza się również, że diagnoza stawiana jest dopiero po pierwszym epizodzie kwasicy ketonowej.

Obecnie nie jest do końca jasne, jakie czynniki wpływają na rozwój cukrzycy typu 1. Podejrzewa się przede wszystkim wpływ genów ze względu na to, że choroba ta często występuje rodzinnie. Natomiast nie jest to czynnik, który może być przez nas modyfikowany, ponieważ nie jesteśmy w stanie zmienić genów, z którymi się urodziliśmy. Dlatego cukrzycy typu 1 na chwilę obecną nie da się w żaden sposób zapobiec.

Zupełnie inna sytuacja jest w przypadku cukrzycy typu 2. Tutaj czynniki ryzyka są znane od dawna, są to m.in. zła dieta i brak aktywności fizycznej. W dodatku mogą być one przez nas w całości modyfikowane. Z tego powodu cukrzyca typu 2 jest chorobą, której można całkowicie zapobiegać. 

Oba typy cukrzycy różnią się również sposobem ich leczenia. Cukrzycę typu 1 od początku leczy się insulinoterapią. Wynika to z faktu, że jej przyczyną jest niedobór insuliny, dlatego trzeba go uzupełnić przy pomocy egzogennego hormonu. 

Z kolei w cukrzycy typu 2 lekiem pierwszego rzutu jest metformina. Jest to lek, którego stosowanie zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę. Dzięki temu komórki lepiej odpowiadają na endogenną insulinę, co pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi. Insulinoterapię włącza się najczęściej dopiero po wielu latach trwania choroby, gdy znacznie spada produkcja insuliny przez trzustkę.

Źródła:

A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023.

Ogólnopolski Dzień Walki z Cukrzycą 2022 - Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Siedlcach, https://www.gov.pl/web/psse-siedlce/ogolnopolski-dzien-walki-z-cukrzyca-2022, 2022 r., dostęp 14 listopada 2023 r.

CZYTAJ TAKŻE:

W tych miejscach na ciele ujawnia się cukrzyca. Reaguj natychmiast

Drżenia, mrowienia i zawroty głowy. Ratowniczka: na spadek cukru reaguj natychmiast!

Cukrzyca to plaga naszych czasów. Prof. Tomasz Klupa: To nas gubi