Płaska stopa, mnóstwo problemów. Co prowadzi do rozwoju płaskostopia i po czym je poznać?

Wyróżnia się dwa główne rodzaje płaskostopia - podłużne i poprzeczne. Oba różnią się mechanizmem powstawania oraz możliwymi konsekwencjami na mechanikę stopy i poruszania się.

Płaskostopie podłużne

Płaskostopie podłużne to stan, w którym wewnętrzny (przyśrodkowy) łuk podłużny stopy pod wpływem różnorodnych czynników ulega obniżeniu. Może się pojawić zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Często może być ono widoczne gołym okiem - przyśrodkowa część stopy nie tworzy łuku, a płasko "osadza się" na podłodze. Warto wiedzieć, że prawidłowo zbudowana stopa ma jedynie trzy punkty styku z podłożem - piętę, a także pierwszą i piątą kość śródstopia. W płaskostopiu podłużnym z podłożem kontaktuje się ponadto cały łuk wewnętrzny stopy, co zaburza jej prawidłową mechanikę.

Płaskostopie poprzeczne

W płaskostopiu poprzecznym z kolei obniżony zostaje łuk poprzeczny przedni stopy. Nie jest to tak łatwo widoczne, jak w przypadku płaskostopia podłużnego, i zazwyczaj może być ono stwierdzone dopiero przez specjalistę. Wada ta polega na tym, że podczas stania na twardym podłożu kontaktuje się z nim nie tylko pierwsza i piąta kość śródstopia (tak jak w łuku prawidłowym), ale czasami wszystkie kości śródstopia. Konsekwencją tego rodzaju płaskostopia jest często przeciążenie przedniej części stopy (przodostopia) i rozwój palucha koślawego.

Płaskostopie rozwija się pod wpływem niewydolności mięśni w obrębie stopy, które są odpowiedzialne za utrzymanie ich prawidłowych łuków. Zalicza się do nich m.in. mięśnie piszczelowe i drobne mięśnie podeszwowej części stopy. Ich osłabienie przyczynia się do ich obniżenia, stanów zapalnych więzadeł i torebek w obrębie stopy, a niekiedy także bólu podczas stania i chodzenia. Warto jednak pamiętać, że do 3., 4. roku życia płaskostopie jest zjawiskiem naturalnym - łuki stopy są w pełni ukształtowane u dzieci dopiero po ukończeniu ok. 8. roku życia.

Wśród czynników ryzyka płaskostopia wyróżnia się m.in.:

• ubieranie dziecka w zbyt ciasne buciki bądź skarpetki, zbyt wczesne rozpoczynanie nauki chodzenia, przekarmianie prowadzące do nadwagi bądź otyłości;
• czynniki genetyczne warunkujące podatną na płaskostopie architektonikę stopy;
• nieodpowiednie obuwie, tzn. zbyt obcisłe, z wysokim obcasem, ze zbyt twardą bądź cienką podeszwą;
• pracę stojącą, przeciążanie stóp w trakcie pracy (np. u fryzjerek, ekspedientek);
• długotrwałe unieruchomienie stopy, np. po złamaniach;
• noszenie nieodpowiednio dopasowanych wkładek ortopedycznych;
• ciążę.

Płaskostopie może zarówno nie dawać żadnych objawów, jak i być przyczyną poważnych trudności w chodzeniu, niekiedy niemal uniemożliwiających codzienne funkcjonowanie. Płaskostopie może wiązać się z przewlekłym bólem przedniej części stopy, nasilającym się podczas chodzenia po płaskim podłożu lub w nieodpowiednich butach. Stopy szybko się męczą, a na podeszwowej ich części mogą pojawiać się liczne modzele i odciski. Stopa płaska również może intensywniej się pocić, co sprzyja grzybicom i otarciom. Skóra w obrębie stopy, szczególnie w jej podeszwowej części, może być nadmiernie sucha i łuszcząca się. Nieleczone płaskostopie w dorosłym życiu może być przyczyną deformacji stóp, np. powstawania haluksów, czyli koślawości palucha.

Diagnostyką płaskostopia zajmuje się podolog, we współpracy z ortopedą i fizjoterapeutą. Do podstawowych badań zalicza się badanie podoskopowe. Jest ono badaniem komputerowym, całkowicie bezbolesnym, pozwalającym ocenić rozłożenie obciążenia w obrębie stopy oraz określić rodzaj płaskostopia. Na jego podstawie można zalecić odpowiednie ćwiczenia oraz dobrać właściwy kształt wkładki ortopedycznej. Innym badaniem jest RTG stóp, które może zlecić lekarz ortopeda jako uzupełnienie diagnostyki.

Sposoby leczenia płaskostopia dobiera się indywidualnie w zależności m.in. od wieku pacjenta i stopnia nasilenia wady. U dzieci aparat ruchu stale się rozwija, dlatego można na niego wpływać ćwiczeniami ortopedycznymi bądź odpowiednio dobranymi wkładkami. Ćwiczenia mają na celu aktywację i wzmocnienie mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowego łuku stopy. Obok fizjoterapii dobre efekty daje również regularne pływanie. Z kolei wkładki ortopedyczne mają znaczenie wspomagające i nie powinny być jedyną metodą leczenia. 

W wadach utrwalonych ważne jest dobranie odpowiedniego, szerokiego obuwia oraz indywidualnie dopasowanych wkładek ortopedycznych. Ważne jest również leczenie nadwagi bądź otyłości, aby zmniejszyć obciążenie stóp. W momencie, gdy dojdzie do rozwoju palucha koślawego, możliwe jest stosowanie odpowiednich aparatów korekcyjnych. W ostateczności może być konieczna operacja korygująca wadę, jeśli w dużym stopniu ogranicza ona codzienne funkcjonowanie pacjenta.

CZYTAJ TAKŻE: 

Wsyp do wody i mocz w tym stopy. Zniknie grzybica i ból, a odciski zmiękną

Masz stopę grecką, rzymską czy egipską? Z kształtu palców można wiele wywnioskować

Domowe sposoby na haluksy. Pomoże produkt, który masz w kuchni