Hamują łaknienie, obniżają cukier, pomagają chudnąć. Działają jak naturalne analogi GLP-1

Agoniści receptora GLP-1 to nowoczesna grupa leków stosowanych w leczeniu cukrzycy typu 2, których działanie naśladuje naturalne mechanizmy regulujące poziom glukozy we krwi. Poza tym, że nasilają po posiłkowe wydzielanie insuliny, hamują opróżnianie żołądka i redukują apetyt, działając na poziomie ośrodkowego układu nerwowego. Efektem jest nie tylko lepsza kontrola glikemii, ale także zmniejszenie masy ciała i poprawa parametrów metabolicznych. 

Analogi GLP-1 są syntetycznymi pochodnymi hormonu inkretynowego, co oznacza, że wytwarza się je w laboratoriach. Z kolei naturalny GLP-1 jest hormonem inkretynowym, wydzielanym przez komórki jelitowe w odpowiedzi na spożycie pokarmu. Zatem: jakie substancje naturalne wykazują zbliżone do nich działanie?  

Berberyna, aktywny składnik rośliny o nazwie złotnika chińska, od lat budzi zainteresowanie jako naturalny środek wspomagający leczenie cukrzycy typu 2 i otyłości. Choć jej stężenie w osoczu po podaniu doustnym jest niskie, coraz więcej dowodów wskazuje, że to właśnie jej metabolity, zwłaszcza: berberubina i palmityna, odpowiadają za wiele korzystnych efektów biologicznych. 

Badania wykazały, że obie substancje nasilają wydzielanie GLP-1 w komórkach jelita, zarówno podstawowe, jak i stymulowane glukozą, a także poprawiają tolerancję glukozy i wspomagają sekrecję insuliny u myszy. Co więcej, berberubina i palmityna wykazują działanie cytoprotekcyjne, zmniejszają stres oksydacyjny, uszkodzenia mitochondriów i apoptozę w warunkach stanu zapalnego.

Znany i lubiany cynamon również wykazuje działanie podobne do analogów GLP-1.  W badaniu przeprowadzonym na zdrowych ochotnikach wykazano, że spożycie 3 g cynamonu dodanego do deseru, znacząco zwiększało stężenie GLP-1 w osoczu, jednocześnie obniżając poziom insuliny po posiłku, aczkolwiek bez istotnego wpływu na poziom glukozy, uczucie sytości czy tempo opróżniania żołądka. Co ciekawe, niższa dawka (1 g) nie dawała już takich efektów, co sugeruje istnienie progu działania.

Kurkumina, znana głównie jako składnik przyprawy curry, zyskała uwagę ze względu na stymulację wydzielania GLP-1 przez komórki jelita, co znajduje swoje potwierdzenie także w badaniach. Mechanizm działania kurkuminy jest dość nietypowy, zamiast uruchamiać "klasyczne ścieżki hormonalne", pobudza komórki jelitowe poprzez mechanizm zależny od wapnia.

O tym, że żeń-szeń ma dobry wpływ na zdrowie, wiadomo nie od dziś. Ale to, co najciekawsze, dzieje się na poziomie jego składników aktywnych - tzw. ginsenozydów. Okazuje się, że związki te mogą pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi przez stymulację sekrecji GLP-1, a co za tym idzie zwiększenie po posiłkowego wydzielenia insuliny. W badaniach na komórkach i szczurach z cukrzycą wykazano, że ginsenozydy zwiększają ilość GLP-1, poprawiają gospodarkę cukrową i tłuszczową, a przy tym aktywują mechanizmy związane z wapniem i energetyką komórkową.

Błonnik to nie tylko sprzymierzeniec dobrego trawienia, dużo  mówi się także o jego roli w walce z nadwagą. I nie bez powodu. Działa wielotorowo: wypełnia żołądek, opóźnia opróżnianie, stabilizuje poziom cukru i co szczególnie ciekawe, pobudza jelita do produkcji hormonów sytości, takich jak GLP-1 czy PYY. Dodatkowo, produkty fermentacji błonnika (krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe) również wpływają na komórki wydzielnicze jelit, wzmacniając ten efekt. To sprawia, że po posiłkach z dużą ilością błonnika, przez dłuższy utrzymuje się uczucie najedzenia i znika chęć na podjadanie. Choć wyniki badań nie są w 100 proc. zgodne co do skali opisywanych efektów, jedno jest pewne: błonnik to sprytny, naturalny sposób na wsparcie apetytu i metabolizmu. Błonnik zawarty jest m.in. w: fasoli, awokado, nasionach, jabłkach czy groszku.

Na to pytanie można opowiedzieć powołując się na przykład, wspomnianej wyżej berberyny, która wzbudza spore emocje w kontekście wspierania metabolizmu i kontroli masy ciała. Badania pokazują, że może pomóc zrzucić średnio ok. 2 kg i nieco zmniejszyć obwód talii, ale klu tkwi w szczegółach: dawki w poszczególnych badaniach wahały się od 300 do aż 1500 mg dziennie, a długość kuracji: od miesiąca do kilku lat. Trudno więc jednoznacznie określić, czego dokładnie się spodziewać. W przeciwieństwie do leków na receptę, takich jak np. semaglutyd, suplementy nie są standaryzowane ani tak rygorystycznie badane. 

A choć berberyna uchodzi za "naturalną", może wywoływać podobne skutki uboczne jak leki GLP-1: nudności, wzdęcia, zaparcia. Dodatkowo wchodzi w interakcje z lekami na ciśnienie, cukrzycę czy cholesterol, dlatego przed sięgnięciem po nią warto porozmawiać z lekarzem. Jeśli już decydujesz się na suplementację,  wybieraj produkty z certyfikatem jakości i wprowadzaj je pojedynczo, aby móc obserwować, co rzeczywiście działa, a co niekoniecznie służy.

Źródła:

Yaribeygi H, Jamialahmadi T, Moallem SA, Boosting GLP-1 by Natural Products. Adv Exp Med Biol. 2021;. doi: 10.1007/978-3-030-73234-9_36

Hlebowicz J, Hlebowicz A, Lindstedt S,. Effects of 1 and 3 g cinnamon on gastric emptying, satiety, and postprandial blood glucose, insulin, glucose-dependent insulinotropic polypeptide, glucagon-like peptide 1, and ghrelin concentrations in healthy subjects. Am J Clin Nutr. 2009. doi: 10.3945/ajcn.2008.26807

Liu C, Zhang M, Hu MY,. Increased glucagon-like peptide-1 secretion may be involved in antidiabetic effects of ginsenosides. J Endocrinol. 2013 Apr  doi: 10.1530/JOE-12-0502.

Akhlaghi M. The role of dietary fibers in regulating appetite, an overview of mechanisms and weight consequences. Crit Rev Food Sci Nutr. 2024;. doi: 10.1080/10408398.2022.2130160.

CZYTAJ TAKŻE:

Pięć objawów, które zwiastują insulinooporność. Tak ciało daje znać o zaburzeniu

Stąd się bierze ochota na słodkie. Najczęściej problem dotyczy kobiet

Doskonały napój dla jelit, który wspiera odchudzanie. Tak kombucha pomoże w utracie wagi

Najczęściej popełniane błędy w diecie na insulinooporność. Pięć posiłków dziennie to jeden z nich