Co oznacza, gdy tłuszcz gromadzi się w okolicy brzucha? Przez oponkę cierpią narządy wewnętrzne

Wskaźnik BMI, pozostaje najpopularniejszym narzędziem w ocenie otyłości. Klinicyści wskazują jednak, że o wiele dokładniejszym wskaźnikiem oceny masy ciała jest pomiar obwodu pasa i bioder (Waist-Hip Ratio - WHR). Dzięki niemu możliwe jest odróżnienie otyłości pośladkowo-udowej (typu gynoidalnego) od otyłości typu brzusznego (typu androidalnego). Dlaczego jest to tak ważne? O ile ta pierwsza wiąże się z mniejszym ryzykiem powikłań zdrowotnych, to otyłość brzuszna niesie za sobą znaczne niebezpieczeństwo powikłań metabolicznych.  

Otyłość brzuszna występuje u kobiet, gdy wartość WHR jest równa lub większa niż 0,85, natomiast u mężczyzn - równa lub większa niż 0,9. Co więcej nawet wtedy gdy BMI danego pacjenta jest w normie, nie można wykluczyć występowania otyłości brzusznej.

Przed ciekawostkami należy wspomnieć o dość oczywistych, aczkolwiek poważnych patologiach będących powikłaniem otyłości, która sama w sobie klasyfikowana jest jako niezakaźna choroba przewlekła. Wśród problemów zdrowotnych spowodowanych nadmierną masą ciała wymienia się:

• cukrzycę - tkanka tłuszczowa, zwłaszcza brzuszna produkuje wiele substancji aktywnych hormonalnie, zwanych adipokinami, które powodują narastanie odporności na insuline, zwiększając ryzko cukrzycy;
• nadciśnienie tętnicze - na jego rozwój wpływają: leptyna, będąca hormonem kontrolującym uczucie głodu i sytości oraz insulina, które zwiększają napięcie układu współczulnego. Dodatkowo insulina wzmaga zatrzymywanie sodu w nerkach. W rozwoju choroby znaczną rolę także stres oksydacyjny oraz zaburzenia lipidowe prowadzące do zwiększenia sztywności i grubości ścian tętnic;
• miażdżycę - stres oksydacyjny związany z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i hipercholesterolemią, będący powikłaniem otyłości, uszkadza śródbłonek naczyń;
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby - nadmiar tłuszczu w organizmie, zwłaszcza wokół wątroby, może prowadzić do stłuszczenia tego narządu;
• nowotwory układu pokarmowego - zwłaszcza raka: jelita grubego, trzustki. wątroby oraz  gruczolakoraka przełyku i wpustu.

Inne powikłania otyłości różnią się w zależności od wieku i płci pacjentów.

Kobiety zmagające się z otyłością typu androidalnego są zagrożone występowaniem:

• zaburzeń miesiączkowania - wynikających z insulinooporności i nadmiernej produkcji androgenów, czyli horomonów o działaniu maskulinizującym, które u pań powinny występować w niewielkich stężeniach;
• zespołu policystycznych jajników - będącego jednocześnie najczęstszą przyczyną damskiej niepłodności;
• problemów z pokwitaniem - według badań, u otyłych dziewczynek szybciej występuje pierwsza miesiączka, prędzej niż u rówieśniczek pojawiają się także włosy łonowe i piersi;
• raków piersi, jajnika i szyjki macicy - wzrasta także ryzyko trudności diagnostycznych i powikłań w trakcie leczenia. Prawdopodobny mechanizm związku otyłości z tymi nowotworami, wynika z nadmiaru estrogenów, działania insuliny i komórek tkanki tłuszczowej, które są hormonalnie czynne.

Mężczyźni zmagający się z otyłością brzuszną znacznie częściej niż reszta społeczeństwa cierpią na:

• problemy z potencją - nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha może powodować zaburzenia hormonalne prowadzące do obniżenia poziomu testosteronu;
• obturacyjny bezdech senny - brzuszne nagromadzenie tkanki tłuszczowej oraz jej nadmiar w przedniej części szyi powodują spłycenie oddechu w czasie snu, a nawet epizody bezdechu. Warto zaznaczyć, że mężczyźni chorują od 2 do 4 razy częściej niż kobiety;
• poranne bóle głowy, trudności w koncentracji, wzmożoną potliwość w nocy i nadmierną senność w ciągu dnia - są one bezpośrednim skutkiem bezdechu sennego;
• nowotwory prostaty - ryzyko zgonu z powodu raka prostaty jest ponad dwukrotnie większe u otyłych mężczyzn niż u tych z prawidłową masą ciała;
• łagodny rozrost stercza - udowodniono, że  prawdopodobieństwo zwiększa się o 10 proc. przy każdym wzroście WHR o 0,05. Uważa się, że odpowiadają za niego stres oksydacyjny i uogólniony stan zapalny;
• dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych. 

Źródła:

M. Chrostowska i in., Rozpowszechnienie otyłości brzusznej u chorych z nadciśnieniem tętniczym w Polsce (...), "Arterial Hypertension", nr 15 (3) 2011.

M. Olszanecka-Glinianowicz, L. Ostrowska, E. Placzkiewicz-Jankowska, Zaburzenia odżywiania. Otyłość, red. E. Płaczkiewicz-Jankowska, w: Interna Szczeklika 2022, red. P. Gajewski, Kraków 2022.

http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?2551

CZYTAJ TAKŻE:

Jak rozpoznać insulinooporność? Objawy niewrażliwości komórek ciała na insulinę

Jak wygląda tycie hormonalne? Zwróć uwagę na pięć sygnałów

Wysoki cukier możesz rozpoznać bez pomiaru. Zdradza go sześć objawów