Wysoki cukier możesz rozpoznać bez pomiaru. Zdradza go sześć objawów
Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę choruje ponad 2 miliony osób, z czego ok. 25 proc. nie jest tego świadomych. Dlaczego? Ponieważ wysoki cukier (hiperglikemia) nie boli i często nie daje żadnych objawów. Z tego powodu pacjenci zgłaszają się do lekarza późno, gdy obecne są już powikłania choroby. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie badać poziom cukru we krwi i w razie potrzeby reagować odpowiednio wcześnie. Czym jest hiperglikemia? Jak ją rozpoznać i co robić w momencie, gdy wystąpi? Wyjaśniamy.
Najczęstszą przyczyną hiperglikemii na całym świecie jest cukrzyca. Do jej rozwoju przyczynia się niezdrowa dieta bogata w węglowodany proste i tłuszcze nasycone, a także brak odpowiedniej ilości aktywności fizycznej w ciągu dnia. Hiperglikemia może być również efektem innych schorzeń o podłożu endokrynologicznym, np. niedoczynności tarczycy, akromegalii czy zespołu Cushinga. Czasem pojawia się również u pacjentów z przewlekłym zapaleniem trzustki.
Do innych, rzadszych przyczyn hiperglikemii zalicza się:
- infekcje;
- sepsę;
- zapalenie opon mózgowych i mózgu;
- udar mózgu;
- zawał serca;
- napad padaczkowy;
- urazy;
- guz chromochłonny nadnerczy.
Wyróżnia się kilka typów hiperglikemii. Są to:
● hiperglikemia na czczo, czyli podwyższony poziom glukozy we krwi w godzinach porannych, przed przyjęciem jakiegokolwiek pokarmu;
● hiperglikemia poposiłkowa - poziom glukozy przekraczający 140 mg/dl zmierzony po 2 godzinach od przyjęcia ostatniego posiłku;
● hiperglikemia stresowa - jest wywoływana przez nadmierne wydzielanie hormonów stresu (m.in. kortyzolu i adrenaliny), które podnoszą poziom glukozy we krwi.
● hiperglikemia z odbicia, efekt Somogyi, efekt brzasku - występuje u osób leczonych insuliną, charakteryzuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi spowodowanym zbyt dużą dawką insuliny w trakcie snu.
Hiperglikemię rozpoznaje się, gdy poziom glukozy we krwi żylnej jest równy bądź przekracza 100 mg/dl. Aby stwierdzić hiperglikemię należy oznaczyć poziom glukozy we krwi żylnej na czczo w laboratorium. Pomiary glukometrem są dobrym rozwiązaniem do kontroli glikemii u osób z cukrzycą, natomiast nie są dostatecznie dokładne, aby na ich podstawie rozpoznawać hiperglikemię.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy mierząc glikemię przygodną (tzn. nie na czczo, po posiłkach) w ciągu dnia pomiary glukometru wskazują wartości równe bądź wyższe od 200 mg/dl i obecne są wyraźne objawy hiperglikemii. W takim wypadku można rozpoznać cukrzycę.
Hiperglikemia najczęściej daje objawy dopiero wtedy, gdy poziom cukru zdecydowanie przekracza dopuszczalne wartości. Czasem nawet hiperglikemia rzędu 250-300 mg/dL może przebiegać zupełnie bezobjawowo bądź dając niewielkie dolegliwości. Do objawów hiperglikemii zalicza się przede wszystkim:
- nadmierne pragnienie,
- oddawanie dużej ilości moczu,
- zmęczenie,
- suchość w ustach,
- zaburzenia widzenia,
- problemy z gojeniem się ran.
Niekiedy pacjenci skarżą się również na nawracające infekcje i suchość skóry.
Najwyraźniejsze objawy pojawiają się w przypadku hiperglikemii spowodowanej cukrzycą typu 1, występującą głównie u dzieci. Utrzymująca się hiperglikemia może być przyczyną kwasicy ketonowej, która objawia się m.in. zaburzeniami świadomości, znacznym odwodnieniem, charakterystycznym zapachem acetonu z ust, bólami brzucha i utratą masy ciała.
Postępowanie w przypadku hiperglikemii różni się w zależności od tego, czy pojawia się u danej osoby po raz pierwszy, czy u pacjenta już wcześniej leczonego na cukrzycę. Chorzy z cukrzycą w takich sytuacjach powinni postępować według zaleceń swojego lekarza. Jeśli mimo to hiperglikemia się utrzymuje, należy skontaktować się ze specjalistą. Z kolei w przypadku pierwszego epizodu hiperglikemii należy jak najszybciej szukać profesjonalnej porady lekarskiej. W obu przypadkach jeśli hiperglikemii towarzyszą jej niepokojące objawy, należy wezwać zespół ratownictwa medycznego.
Hiperglikemia nie zawsze musi oznaczać cukrzycę. Wszystko zależy od zmierzonego poziomu cukru we krwi i sposobu jego pomiaru. O cukrzycy mówimy wtedy, gdy spełniony jest jeden z poniższych warunków:
● pomiar przygodnej glikemii przy użyciu glukometru wynosi >200 mg/dl u osoby z objawami cukrzycy;
● dwa niezależnie od siebie oznaczenia glikemii na czczo wskazują wynik wyższy lub równy 126 mg/dl;
● hemoglobina glikowana ma wartość wyższą bądź równą 6,5 proc.;
● w doustnym teście obciążenia glukozą (OGTT) w drugiej godzinie glikemia jest wyższa lub równa 200 mg/dl.
Między górną granicą normy poziomu glukozy a wartościami wskazującymi na cukrzycę istnieją wartości pośrednie, które wskazują na stan przedcukrzycowy. Jeżeli poziom glukozy we krwi żylnej na czczo waha się w granicach między 100 a 125 mg/dl, bądź też w badaniu OGTT w drugiej godzinie poziom cukru wynosi od 140 do 199 mg/dl, mówimy wtedy odpowiednio o nieprawidłowej glikemii na czczo lub nieprawidłowej tolerancji glukozy. Wartości te nie są wystarczające do rozpoznania cukrzycy, jednak powinny być sygnałem do zmiany stylu życia. W przeciwnym wypadku stan przedcukrzycowy może zamienić się w pełnoobjawową cukrzycę wraz ze wszystkimi jej konsekwencjami.
CZYTAJ TAKŻE:
Naukowcy: taki sen zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2. Zaskakujące wyniki badań
Kawa jako broń przed cukrzycą. Ustalono, ile filiżanek dziennie zwiększa tolerancję glukozy
O cukrzycy nie świadczy tylko wysoka glikemia. Ciało wysyła subtelne sygnały
