Spis treści:
- Skąd się bierze burza?
- Co nam grozi podczas burzy?
- Jak zachować się podczas burzy?
- Czego nie wolno robić podczas burzy?
- Ciekawostki o burzy
Skąd się bierze burza?
Burza to zjawisko meteorologiczne charakteryzujące się nagłymi wyładowaniami w postaci grzmotów i piorunów, zachmurzeniem oraz gwałtownym wiatrem.
Proces powstawania burzy zaczyna się, gdy w atmosferze występują chmury, zwane cumulonimbusami, które mogą mieć wielkość nawet kilkunastu kilometrów. Dochodzi w nich do intensywnego ruchu powietrza: gorące masy unoszą się ku górze, gdzie ulegają ochłodzeniu, co skutkuje skraplaniem się wody i wytworzeniem kryształków lodu. Na dnie chmury gromadzi się znaczna ilość ładunku ujemnego - różnica potencjałów między chmurą burzową a ziemią może sięgać nawet 100 milionów woltów. Ta ogromna dysproporcja powoduje wyładowania elektryczne w postaci piorunów, widocznych w postaci światła (błyskawice), którym zwykle towarzyszy charakterystyczny dźwięk, nazywany grzmotem.
Przyczyny powstawania burz mogą być różnorodne, najważniejsze z nich to: zderzenie dwóch mas powietrza, ruchy atmosferyczne wokół obszarów górskich, występowanie frontalnych stref konwekcyjnych czy też efektywne nagrzewanie się powietrza na dużych obszarach, jak to ma miejsce w gorących letnich miesiącach.
Co nam grozi podczas burzy?
Chociaż istnieją osoby uwielbiające widok rozświetlonego piorunami nieba, warto mieć świadomość, że burza to poważne zagrożenie. Mimo że aż 90 proc. wyładowań nie dociera do powierzchni ziemi, tylko przemieszcza się pomiędzy chmurami, pozostałe 10 proc. może stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia.
Większość porażeń nie jest bezpośrednia, ale częściowa. Wtedy przez ludzkie ciało przepływa tylko część prądu pioruna. Takie przypadki występują najczęściej, podczas uderzenia np. w drzewo lub słup elektryczny, pod którym ofiara szukała schronienia. Wówczas znaczna część prądu spływa do ziemi przez pień drzewa, jednak nawet ten mały, pozostały ułamek natężenia prądu może zabić.
Statystyki mówią, że porażenie piorunem przeżywa nawet 50 proc. osób, jednak doświadczają oni oparzeń, złamań spowodowanych upadkami i zaburzeń czucia. Należy pamiętać, że kontakt z tak wielką energią może skończyć się: zaćmą, głuchotą wywołaną pęknięciem błony bębenkowej, powstaniem znamienia piorunowego zwanego figurą Lichtenberga, a w najgorszym przypadku śmiercią.
Jak zachować się podczas burzy?
Oto kilka zasad, których warto przestrzegać, by zapewnić sobie jak największe bezpieczeństwo w czasie burzy:
- jeśli to możliwe, najrozsądniej jest zostać w domu, zamknąć okna i odłączyć wszelki sprzęt elektroniczny od prądu;
- jeśli akurat prowadzisz samochód, pozostań w nim i nie zatrzymuj się w okolicy drzew;
- jeśli znajdujesz się na otwartej przestrzeni, nie chowaj się pod drzewami lub metalowymi konstrukcjami, ponieważ piorun zwykle uderza w najwyższe miejsca, lepiej schowaj się w zagłębieniu terenu (np. w rowie);
- podczas burzy powinno się chodzić małymi krokami, a jeżeli stoisz w miejscu, trzymaj złączone nogi. Dzięki temu potencjalne porażenie będzie słabsze;
- po burzy lub po silnych i porywistych wiatrach należy uważać na leżące na ziemi zerwane przewody linii energetycznych, nie wolno zbliżać się i dotykać, ponieważ grozi to śmiertelnym porażeniem prądem elektrycznym;
- jeśli jesteś świadkiem niebezpiecznego zdarzenia, wezwij pomoc, dzwoniąc pod numer 112.
Czego nie wolno robić podczas burzy?
Poza tym jak postępować warto również wiedzieć, czego nie wolno robić w czasie burzy:
- podczas burzy nie można przebywać w wodzie - jeśli widzisz, że się na nią zanosi, jak najszybciej zaprzestań pływania i wyjdź na ląd;
- nie kładź się na ziemię;
- osoby przebywające na otwartej przestrzeni w większej grupie, powinny się rozdzielić;
- pod żadnym pozorem nie wchodź na jakiekolwiek wzniesienia.
Zobacz również:
Ciekawostki o burzy
Skoro już wiesz, jak zachować się w obliczu burzy, pora na kilka ciekawostek na temat tego niezwykłego zjawiska atmosferycznego:
- najpierw widoczny jest błysk dopiero potem słychać grzmot - dzieje się tak, ponieważ prędkość światła jest większa od prędkości dźwięku;
- wbrew powszechnej opinii posiadanie telefonu komórkowego nie zwiększa ryzyka porażenia piorunem - generowane przez nie pole elektromagnetyczne jest znikome;
- w Polsce tzw. aleja burz rozciąga się w obszarze gór, zwłaszcza Sudetów i Karpat;
- w czasie wyładowania powietrze wokół pioruna rozgrzewa się do 28 tys. st. C. To 5 razy więcej od temperatury powierzchni Słońca;
- na świecie w tym samym czasie ma miejsce ok. 1800 burz i ok. 100 wyładowań w ciągu sekundy;
- błyskawica i piorun to nie to samo - piorun jest zjawiskiem elektrycznym, a błyskawica jego widocznym efektem;
- chociaż mówi się, że ,,piorun nigdy nie uderza w to samo miejsce" to nieprawda - przykładem są wysokie budynki, jak Empire State Building (średnio ponad 100 razy w roku) i pomnik Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro (średnio kilka razy w roku).
CZYTAJ TAKŻE:
Przegrzanie organizmu. Co się dzieje z ciałem człowieka?
Udar cieplny, udar słoneczny, wyczerpanie cieplne nie oznaczają tego samego
