Boisz się raka trzustki? Tego unikaj jak ognia!

Jak informują eksperci Krajowego Rejestru Nowotworów, w krajach europejskich co piąty przypadek raka jest powodowany przez palenie papierosów. Jest ono m.in. głównym czynnikiem rozwoju raka płuca - szacuje się, że odpowiada aż za 90 proc. zachorowań. Nałóg ten jest też jednym z najważniejszych czynników ryzyka raka trzustki.

Osoby palące są dwukrotnie bardziej narażone na raka trzustki niż osoby, które nigdy nie paliły. Prawdopodobieństwo rozwoju raka trzustki wzrasta zarówno wraz z liczbą wypalanych papierosów, jak i okresem palenia. Ryzyko choroby zmniejsza się dopiero po 10-15 latach od zaprzestania palenia. Uważa się, że ok. 25 proc. przypadków raka trzustki jest spowodowanych paleniem papierosów.

Ryzyko zachorowania na raka trzustki zwiększa również palenie cygar i używanie wyrobów tytoniowych bezdymnych.

Destrukcyjny wpływ na trzustkę ma także alkohol. Konsekwencją nadużywania alkoholu jest 30-40 proc. przypadków ostrego zapalenia trzustki i 65-95 proc. przewlekłego zapalenia trzustki. Jak wskazują badacze, ryzyko rozwoju zapalenia trzustki w przebiegu nadużywania alkoholu zwiększa się wraz ze wzrostem średniej ilości dziennego spożycia alkoholu i czasu jego nadużywania.

Przewlekłe zapalenie trzustki, czyli długotrwały, przewlekły proces zapalny toczący się w miąższu trzustki, prowadzący do nieodwracalnych zmian morfologicznych w obrębie tego narządu, zwiększa ryzyko wystąpienia raka trzustki. 

Nadużywanie alkoholu idące w parze z paleniem papierosów przyspiesza niszczenie miąższu trzustki i przekłada się na jeszcze większe ryzyko rozwoju tego nowotworu. 

Badania wykazały, że również nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko rozwoju raka trzustki. Osoby o wskaźniku masy ciała (BMI) wynoszącym 30 lub więcej są o ok. 20 proc. bardziej narażone na rozwój raka trzustki w porównaniu z osobami o prawidłowej wadze. Ryzyko jest jeszcze większe u osób otyłych we wczesnej dorosłości.

Istotnym czynnikiem ryzyka raka trzustki, jak wskazują badacze, jest otyłość brzuszna. To sytuacja, kiedy nadmiar tkanki tłuszczowej zlokalizowany jest na brzuchu oraz talii. Aby ją ocenić, wystarczy zmierzyć obwód pasa w połowie odległości między dolnym brzegiem łuku żebrowego i górnym grzebieniem kości biodrowej. U kobiet o otyłości brzusznej mówi się, gdy obwód wynosi powyżej 80 cm, a u mężczyzn powyżej 94 cm. 

Drugi sposób to podzielenie obwodu talii w cm przez obwód bioder w cm. Stosunek obwodu talii do obwodu bioder to wskaźnik WHR (Waist-Hip Ratio). Otyłość brzuszną rozpoznajemy, gdy WHR wynosi powyżej 0,8 u kobiet i więcej niż 1 u mężczyzn. Jedno z badań wykazało, że u kobiet po menopauzie duża otyłość typu brzusznego zwiększała ryzyko raka trzustki o 70 proc.

Ze zwiększonym ryzykiem rozwoju raka trzustki została powiązana nieprawidłowa dieta - dieta bogata w tłuszcz zwierzęcy, a także czerwone, przetworzone mięso, a uboga w warzywa i kwas foliowy. Istnieją także dowody na związek między wysokim spożyciem fruktozy a ryzykiem rozwoju tego nowotworu.

American Cancer Society zaleca przestrzeganie zdrowego wzorca żywieniowego, który obejmuje spożywanie dużej ilości owoców, warzyw i produktów pełnoziarnistych oraz ograniczenie lub unikanie czerwonego i przetworzonego mięsa, słodkich napojów i wysoko przetworzonej żywności.

Badania sugerują, że ryzyko raka trzustki może zwiększać także brak aktywności fizycznej. Eksperci zwracają uwagę, że regularne ćwiczenia zmniejszają ryzyko rozwoju wielu nowotworów, nie tylko trzustki, ale też raka jelita grubego, raka płuca czy raka piersi. Wysiłek fizyczny wpływa pozytywnie m.in. na gospodarkę hormonalną, pomaga utrzymać zdrową wagę i wspomaga układ odpornościowy.

W jednym z badań wykazano, że wśród kobiet i mężczyzn spacerowanie lub piesze wędrówki cztery bądź więcej godzin tygodniowo wiązały się z niższym aż o 54 proc. ryzykiem raka trzustki w porównaniu z osobami, u których taka aktywność trwała mniej niż 20 minut tygodniowo.

Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka trzustki zalicza się także:

• wiek - większość zachorowań dotyczy osób po 50. roku życia;
• płeć - rak trzustki nieco częściej jest stwierdzany u mężczyzn niż u kobiet;
• predyspozycje genetyczne - wśród genów, których mutacje sprzyjają rozwojowi raka trzustki, wymienia się m.in. BRCA1, BRCA2, LKB1, MLH1, MSH2, CDKN2A i APC;
• dziedziczne zapalenie trzustki;
• cukrzycę;
• infekcje - niektóre badania sugerują, że zakażenie Helicobacter pylori (przyjmuje się, że Helicobacter pylori jest pierwotną przyczyną 80 proc. wrzodów żołądka i 90 proc. wrzodów dwunastnicy) lub zakażenie wirusem HBV (wirusem zapalenia wątroby typu B) może zwiększać ryzyko zachorowania na raka trzustki;
• ekspozycję na niektóre związki chemiczne - m.in. związki niklu i chromu, pył krzemowy, pestycydy.

CZYTAJ TAKŻE:

Choroby trzustki. Po tym je rozpoznasz

Te produkty szkodzą twojej trzustce. Staraj się ich unikać

Znaleziono mechanizm, który wywołuje raka trzustki. Pomoże w leczeniu