Mastektomia - jakie są wskazania do amputacji piersi?
Rak piersi jest najczęściej wykrywanym nowotworem złośliwym u kobiet. Szacuje się, że występuje on aż u jednej na pięć kobiet chorujących na nowotwory. Zabieg mastektomii jest niekiedy najważniejszą operacją - przedłużającą i ratującą życie wielu chorych. Czym jest mastektomia? Jak wygląda rekonwalescencja po zabiegu?
Mastektomia, nazywana inaczej zabiegiem amputacji piersi, jest chirurgicznym usunięciem gruczołu piersiowego razem z powięzią mięśnia piersiowego większego. Wykonuje się ją, kiedy nie można przeprowadzić operacji oszczędzającej piersi, czyli wtedy, gdy:
- rozpoznany nowotwór posiada wiele ognisk pierwotnych bądź należy do typu mięsaków;
- stwierdzono nawrót miejscowy po leczeniu oszczędzającym pierś;
- proces nowotworowy jest zbyt zaawansowany, aby wykonać operację oszczędzającą (guz jest większy niż trzy cm);
- obecnych jest 4-9 przerzutów do węzłów chłonnych (cecha N2 nowotworu).
Amputację piersi przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Celem operacji jest nie tylko całkowite usunięcie gruczołu piersiowego, ale również węzłów chłonnych pachowych, jeśli stwierdzono w nich obecność przerzutów. Wykonuje się cięcie skośne lub eliptyczne, które obejmuje brodawkę, otoczkę sutkową i zmianę nowotworową.
Usunięty gruczoł i węzły chłonne są wysyłane do badania histopatologicznego w celu określenia wielkości guza, rodzaju nowotworu, a także stopnia zaawansowania. Dzięki tym informacjom można odpowiednio zaplanować dalsze leczenie, które ma na celu maksymalnie zwiększyć szanse całkowitego wyleczenia.
Do rozwoju powikłań po mastektomii może dojść nawet w przypadku operacji wykonywanych przez najbardziej doświadczonych chirurgów. Nawet jeśli po zabiegu pojawią się jakiekolwiek niepokojące objawy, zespół medyczny zrobi wszystko, aby pomóc pacjentce. Najczęściej występujące powikłania w przypadku mastektomii są łagodne i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia - może pojawić się ból barku, ramienia i chrypka lub utrudnione przełykanie śliny, mijające zwykle w ciągu kilku godzin, maksymalnie do kilku dni po operacji.
Po operacji mogą wystąpić także poważniejsze powikłania.
Do powikłań wczesnych, tzn. pojawiających się od razu po zabiegu lub po kilku godzinach i dniach, należą:
- reakcje alergiczne na podane środki znieczulające lub przeciwbólowe,
- zapalenie żył, tkanki podskórnej lub skóry w miejscu podania zastrzyków,
- krwawienie pooperacyjne,
- uszkodzenie nerwów pachy.
Do późnych powikłań zaliczamy:
- powikłania zakrzepowo-zatorowe, szczególnie w przypadku długotrwałego unieruchomienia w łóżku,
- zaburzenia gojenia rany pooperacyjnej,
- wznowę nowotworu.
Nawrót choroby nowotworowej, niestety, może pojawić się w każdym okresie od przeprowadzenia zabiegu, najczęściej jednak mija od trzech do pięciu lat. Każda kobieta musi regularnie stawiać się na badania kontrolne mające na celu monitorowanie aktywności choroby i ewentualne jak najszybsze wykrycie wznowy nowotworu.
Operacja mastektomii dla wielu kobiet może wydawać się wyrokiem - niekiedy bardzo ciężko jest sobie poradzić z wizją życia bez jednej lub obu piersi. Na szczęście możliwe jest przeprowadzenie zabiegu rekonstrukcyjnego.
W celu odtworzenia odpowiedniego kształtu wykorzystuje się własne mięśnie chorej lub specjalne protezy. Zazwyczaj wykonuje się ją po zakończeniu całego cyklu leczenia, czyli po operacji, chemio- i radioterapii, jednak w niektórych ośrodkach może być wykonana bezpośrednio po wykonaniu mastektomii.
Pacjentka po zabiegu amputacji piersi spędza w szpitalu około tygodnia. Rehabilitacja wdrożona już w pierwszej dobie od operacji jest niezwykle istotna i ma na celu zwiększenie ruchomości i siły mięśniowej kończyny po stronie operowanej piersi. Istotne jest również zapobieganie obrzękowi limfatycznemu, który zwykle pojawia się po roku od zabiegu. W tym celu zaleca się automasaż i terapię ułożeniową z wykorzystaniem klina, która poprawia przepływ limfy i jej drenaż. Dodatkowo zaleca się również pielęgnację dłoni przy pomocy kremów nawilżających i unikanie skaleczeń, a także unikanie obciążania ręki po stronie zabiegu.
Mastektomia jest dla każdej kobiety wielkim przeżyciem również w sferze psychicznej. Z tego powodu bardzo istotne jest zapewnienie opieki psychologicznej, aby pomóc kobiecie w adaptacji do nowej rzeczywistości.
Czytaj także:
Oto, które wyniki cytologii są sygnałem alarmowym
