Swędzenie jednym z pierwszych objawów raka. Wykrywany jest zwykle w późnym stadium

Pojęcie sromu odnosi się do żeńskich narządów płciowych zewnętrznych. Zalicza się do nich m.in. wzgórek łonowy, wargi sromowe mniejsze i większe, łechtaczkę oraz przedsionek pochwy. Srom pełni wiele istotnych funkcji. Przede wszystkim chroni wewnętrzne narządy płciowe przed wirusami i bakteriami oraz urazami mechanicznymi. Niestety, ze względu na swoje umiejscowienie jest on w większym stopniu narażony na różne choroby i dolegliwości. Do chorób, które go dotyczą, zalicza się m.in. grzybicę warg sromowych i sromu (prawie zawsze występuje wraz z grzybicą pochwy), zapalenie gruczołu Bartholina, liszaj twardzinowy sromu, a najpoważniejszą z chorób jest rak sromu.

Rak sromu rozwija się zwykle na wargach sromowych większych, rzadziej na wargach sromowych mniejszych, a także w okolicy łechtaczki i spoidła tylnego (miejsca połączenia warg sromowych większych z tyłu). Jest stosunkowo rzadkim nowotworem. W Polsce odnotowuje się kilkaset zachorowań rocznie. Większość dotyczy kobiet po 60. roku życia, ale chorują też młodsze pacjentki - ok. 20 proc. przypadków stanowią zachorowania, które występują przed 50. rokiem życia. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na tego raka wśród kobiet młodych.

Najczęstszym nowotworem złośliwym sromu (ok. 90 proc. przypadków) jest rak płaskonabłonkowy. Czerniak stanowi 2-5 proc. przypadków.

Współcześnie wyróżnia się dwie główne grupy raka płaskonabłonkowego sromu. To: 

• rak związany z infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) - obejmuje ok. 30 proc. przypadków zachorowań. Dotyczy młodszych kobiet. Jest poprzedzony infekcją dolnego odcinka narządu płciowego (głównie wirusami HPV-16, HPV-18);
• rak niezwiązany z infekcją HPV - występuje częściej. To ok. 70 proc. wszystkich przypadków. Chorują starsze kobiety. Czynnikami, które predysponują do zachorowania, mogą być np. przewlekłe zapalenia nabłonka i tkanki podnabłonkowej skóry, a także błony śluzowej sromu.

Do czynników zwiększających ryzyko tego raka zalicza się przede wszystkim:

• wiek - ryzyko choroby wzrasta z wiekiem (najczęściej chorują kobiety po 60. roku życia),
• zakażenie wirusem HPV i HIV,
• stany obniżonej odporności, 
• palenie papierosów,
• śródnabłonkową neoplazję sromu (to stan przednowotworowy, który często powoduje długotrwały ból oraz świąd skóry),
• choroby skóry obejmujące srom (np. liszaj twardzinowy sromu),
• przebycie w przeszłości kiły lub ziarniniaka pachwinowego, zakażenia chlamydią,
• wielu partnerów seksualnych i wczesne rozpoczęcie współżycia.

Rak ten może się objawiać poprzez:

• uporczywy świąd i pieczenie sromu,
• ból, tkliwość,
• plamy na skórze okolic sromu, które mogą być ciemne, czerwone lub białe,
• guzek lub brodawkowaty wzrost na sromie,
• krwawienie, które nie jest spowodowane menstruacją,
• zabarwione krwią upławy między miesiączkami,
• otwartą ranę w okolicach sromu,
• zaburzenia oddawania moczu (bolesne lub trudne oddawanie moczu, niezupełne opróżnianie pęcherza moczowego, przewlekłe zaleganie moczu),
• zaburzenia defekacji,
• pieprzyk na sromie, który zmienia kształt lub kolor.

Rak zwykle rozwija się powoli przez kilka lat. We wczesnym okresie może nie dawać żadnych objawów.

Najwcześniejszym, a zarazem najczęściej pojawiającym się objawem z wymienionych powyżej jest świąd (co ważne - świąd nie musi oznaczać raka, może mieć podłoże alergiczne, może być objawem zakażenia bakteryjnego czy grzybiczego). Uporczywy świąd, pieczenie, a także zmiana na sromie to ważne sygnały, które powinny zostać skonsultowane z lekarzem.  

Nie istnieją badania przesiewowe w kierunku wczesnego wykrywania nowotworów sromu. W większości przypadków są one wykrywane w zaawansowanym stadium.

Lekarz, do którego zgłosiła się pacjentka z objawami, które mogą świadczyć o raku, zbiera szczegółowy wywiad, a następnie przeprowadza badanie ginekologiczne. Rak sromu jest schorzeniem widocznym, badalnym ręcznie - zwracają uwagę eksperci Krajowego Rejestru Nowotworów. Do badań, jakie również przeprowadza się u pacjentek, zalicza się też m.in. badanie cytologiczne, wulwoskopię czy USG jamy brzusznej. Podejrzane i niepokojące zmiany sromu są weryfikowane w badaniu histopatologicznym.

Sposób leczenia i rokowanie zależą od stopnia zaawansowania raka. 

Głównym sposobem leczenia raka sromu jest leczenie chirurgiczne. Chirurg spróbuje usunąć cały nowotwór wraz z częścią zdrowej tkanki zwanej marginesem. Ma to na celu zmniejszenie ryzyka nawrotu raka. Niekiedy usuwa się węzły chłonne pachwinowe. Jako leczenie uzupełniające lub gdy operacja chirurgiczna jest niemożliwa, stosuje się radioterapię. W leczeniu stosowana bywa również chemioterapia (przedoperacyjnie, w celu ograniczenia masy guza, a także u chorych z nawrotem choroby niepoddajacym się leczeniu miejscowemu).

CZYTAJ TAKŻE: 

U 7-latki zdiagnozowano raka piersi. To najmłodsza pacjentka z tym nowotworem

Profilaktyka nowotworów. Sześć najważniejszych zasad

To dlatego kobiety częściej chorują na nowotwory