Kiła - choroba przeszłości aktualnym zagrożeniem
Wiele osób uważa kiłę za relikt przeszłości. Statystyki mówią jednak co innego - od wielu lat liczba chorych wzrasta nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Mimo znacznego postępu w medycynie nieleczona kiła atakuje wiele narządów i może być śmiertelna. Dowiedz się, co wywołuje kiłę, poznaj jej charakterystyczne objawy i możliwości leczenia.
Kiła (syphilis) jest chorobą bakteryjną, a jej objawy wywoływane są przez krętka bladego (Treponema pallidum). Bakteria ta ma zdolność ruchu i aktywnie wnika przez uszkodzoną skórę czy błony śluzowe do wnętrza organizmu. Kiła należy do chorób przenoszonych drogą płciową. Do zakażenia najczęściej dochodzi podczas stosunku płciowego (nie tylko waginalnego, ale także oralnego i analnego) z osobą chorą. Prezerwatywa znacznie zmniejsza ryzyko zarażenia, jednak nie niweluje go całkowicie. Możliwe jest także przeniesienie zakażenia z matki na płód. U dziecka rozwija się wtedy kiła wrodzona, która niesie ze sobą ryzyko rozwoju poronień i wielu wad wrodzonych płodu.
Pierwszym objawem kiły jest najczęściej stwardnienie skóry w okolicy narządów płciowych, jamy ustnej lub na palcach, które następnie przekształca się w owrzodzenie (objaw pierwotny). Jest to pierwszy etap syfilisu, czyli kiła pierwszorzędowa lub pierwotna. Owrzodzenie jest najczęściej niebolesne i ustępuje samoistnie w ciągu 2-4 tygodni. Z tego względu często może ono zostać przez pacjenta przeoczone lub nie niepokoi go na tyle, aby skłonić do szukania pomocy u specjalisty.
Drugi etap zakażenia rozpoczyna się, gdy krętki przedostają się do krwi, co najczęściej objawia się plamistą lub grudkową wysypką na całym ciele. Jest to tak zwana kiła drugorzędowa, wtórna, która pojawia się zwykle między 9. a 16. tygodniem od zakażenia. Zmianom skórnym może towarzyszyć gorączka, ból mięśni i powiększenie węzłów chłonnych. Zarówno kiła pierwszorzędowa, jak i drugorzędowa są zaliczane do wczesnego okresu syfilisu, w którym istnieje największe ryzyko zarażenia innych osób. Jeżeli na tym etapie chory nie zgłosi się do lekarza, przez kolejne lata kiła może nie dawać żadnych objawów, jednak nie oznacza to, że choroba ustąpiła.
Nawrót choroby może wystąpić nawet po 15-30 latach od pierwotnego zakażenia - mówimy wtedy o kile późnej, trzeciorzędowej. Krętki w tym okresie mogą lokalizować się w skórze i narządach wewnętrznych, tworząc guzki zapalne zwane kilakami. W okresie kiły kilakowej może dojść także do zajęcia serca i dużych naczyń. Zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym mogą powodować zaburzenia psychiatryczne, urojenia, zaburzenia wzroku i słuchu, zaburzenia czucia czy porażenie nerwów czaszkowych.
Postawienie diagnozy kiły wymaga przeprowadzenia badań, mających na celu wykrycie bezpośrednio lub pośrednio zakażenia krętkiem bladym. Najlepiej dostępne i najczęściej wykorzystywane w praktyce są badania surowicy krwi na obecność nieswoistych (testy RPR, VDRL, USR) i swoistych dla krętka bladego (testy TPHA, TPPA) przeciwciał IgG i IgM. Testy te warto wykonać po ok. 6 tygodniach od podejrzewanego momentu zakażenia, ponieważ wcześniej przeciwciała mogą być jeszcze niewykrywalne, co niesie ryzyko uzyskania wyniku fałszywie ujemnego. Możliwe jest również badanie mikroskopowe wymazu z owrzodzenia lub zmian skórnych czy wykrycie materiału genetycznego krętka za pomocą badania PCR.
Zarówno diagnostyka, jak i leczenie kiły odbywa się pod kontrolą lekarza dermatologa lub specjalisty chorób zakaźnych. W terapii stosuje się antybiotyki - w pierwszej kolejności penicylinę. U osób uczulonych na tę grupę antybiotyków lub gdy leczenie nie przynosi efektów, włącza się doksycyklinę lub ceftriakson. To, jak długo trwa terapia zależy od tego, jak bardzo zaawansowana jest choroba u danego pacjenta. We wczesnych stadiach choroby antybiotyk przyjmuje się zwykle około 2 tygodnie, natomiast w kile późnej leczenie może trwać od trzech do czterech tygodni. W trakcie leczenia może pojawić się wysoka gorączka, bóle głowy i mięśni, co związane jest z nasilonym rozpadem krętków. Zwykle objawy te ustępują w ciągu doby, jednak gdy utrzymują się dłużej wskazana jest konsultacja z lekarzem.
Przez wiele stuleci kiła była chorobą nieuleczalną, która siała spustoszenie w organizmach chorych i była powodem ogromnej stygmatyzacji osób zakażonych w społeczeństwie. Obecnie dzięki znacznemu postępowi medycyny kiła przestała być chorobą śmiertelną. Jeżeli została wykryta na wczesnych etapach, to całkowite jej wyleczenie jest jak najbardziej możliwe. Z tego względu niezwykle ważne jest, aby nigdy nie ignorować wczesnych objawów kiły, a w razie wystąpienia niepokojących symptomów udać się do lekarza na dalszą diagnostykę.
CZYTAJ TAKŻE:
Możliwe przyczyny swędzenia miejsc intymnych
Opryszczka narządów płciowych. Jakie są jej przyczyny i jak ją leczyć?
Jak prawidłowo dbać o higienę intymną
