Zmiana czasu z zimowego na letni w tym roku wypada w Wielkanoc. Tak może zareagować organizm

W nocy z 30 na 31 marca nastąpi zmiana czasu z zimowego na letni. Jak co roku o tej porze, czyli w ostatnią niedzielę marca, przesuniemy wskazówki zegarów do przodu o godzinę - z godz. 2 w nocy na godz. 3. W tym roku jednak, za sprawą kalendarza, przejście z czasu zimowego na letni będzie miało miejsce w szczególny dzień, bo w Wielkanoc.

Na czas letni przejdziemy po pięciu miesiącach czasu zimowego. Z racji tego, że przestawimy zegarki o godzinę do przodu, będziemy spać krócej, ale za to wieczorami dłużej będzie jasno. Ponownie czas zimowy wprowadzimy dopiero w ostatni weekend października. Zmiana będzie miała miejsce w nocy z 26 na 27 października.

Zmiana czasu to trudny moment dla organizmu. W tym roku przypadnie jednak w święta, co może nieść za sobą pewne korzyści. Ale niestety nie tylko korzyści.

Wielkanoc i jeszcze świąteczny poniedziałek to dni wolne od szkoły, większość z nas nie musi też wtedy pracować. To daje nam więcej czasu na przystosowanie się do nowego rytmu na własnych warunkach. Z drugiej strony święta to często okres wymagający dla wielu osób, z powodu przygotowań czy rodzinnych zobowiązań. Takie osoby zmianę czasu, ze względu na zmęczenie, mogą odczuć dotkliwiej. Zmiana, jak co roku, będzie też trudna dla osób mających problemy ze snem lub mających zaburzony rytm okołodobowy.

Święta pociągają za sobą też nierzadko konieczność podróżowania, a zmiana czasu może prowadzić do osłabienia zdolności koncentracji uwagi. Apeluje się więc o wzmożoną ostrożność. Trudny będzie zwłaszcza poniedziałek. 

Eksperci wskazują, że zmiany czasu w ciągu roku powodują wiele niekorzystnych konsekwencji. Wynikają one z zaburzenia związków pomiędzy czasem słonecznym, zegarowym i biologicznym człowieka.

"Oznacza to, że zmiany zwiększające różnice pomiędzy czasem urzędowym i słonecznym (szczególnie przy przejściu z czasu zimowego na letni) zwiększają różnicę pomiędzy tym, co człowiek musi wykonać ze względu na czas urzędowy (np. iść do pracy rano wcześniej o godzinę), a tym, co jest w stanie wykonać ze względu na swój czas biologiczny (np. obudzić się rano wcześniej o godzinę)" - zwracała uwagę prof. Irena Iskra-Golec, psycholożka z Uniwersytetu SWPS w Poznaniu.

"Potrzebujemy ok. trzech dób, żeby się dostosować do zmiany czasu. Powodem jest fakt, że nasz rytm dobowy, regulowany przez wiele mechanizmów, m.in. hormonalnych i metabolicznych, zostaje zakłócony. Dodatkowo wiosenna zmiana czasu zabiera nam godzinę snu w ciągu doby. Z tych powodów przejście na czas letni jest wręcz niebezpieczne dla zdrowia" - wskazywała z kolei w komunikacie Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu prof. Helena Martynowicz z Laboratorium Snu Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zawodowych, Nadciśnienia Tętniczego i Onkologii.

Zmiana czasu z zimowego na letni może wiązać się z takimi objawami jak:

• zaburzenia koncentracji,
• senność w ciągu dnia,
• uczucie zmęczenia,
• bóle głowy,
• obniżony nastrój,
• rozdrażnienie,
• apatia,
• dezorientacja,
• spadek apetytu lub nadmierny apetyt,
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, m.in. biegunka i zaparcia.

Wiele osób ma problem z dostosowaniem harmonogramu snu do nowej pory. Przez pierwsze kilka dni lub nawet tygodni mogą później chodzić spać lub budzić się wcześniej niż zwykle. Jedno z badań wykazało, że w poniedziałek po zmianie czasu na letni śpimy przeciętnie o 40 minut mniej w porównaniu z innymi nocami w roku.

Zakłócenia snu pociągają za sobą zmęczenie, oszołomienie i zaburzenia koncentracji. Mogą też zaostrzyć istniejące problemy - depresję, stany lękowe czy chorobę afektywną sezonową. 

Zmiana czasu z zimowego na letni uchodzi za bardziej szkodliwą niż zmiana czasu z letniego na zimowy. Uważać muszą m.in. osoby z problemami sercowo-naczyniowymi, bo niedobory snu zwiększają ryzyko zawału serca. W poniedziałek po zmianie czasu odnotowuje się więcej zawałów serca niż w pozostałe dni tygodnia. To nie wszystko, bo rośnie także liczba wypadków komunikacyjnych oraz wypadków w miejscach pracy. Badanie ponad 700 tys. wypadków samochodowych od połowy lat 90. do 2017 roku wykazało sześcioprocentowy wzrost liczby wypadków w tygodniu po wejściu w życie czasu letniego.

Po zmianie czasu z zimowego na letni lekarze obserwują również wzrost liczby udarów mózgu, zaburzeń rytmu serca, szczególnie migotania przedsionków, co przekłada się na większą liczbę przyjęć pacjentów do szpitali.

Na zmianę czasu można się w pewnej mierze przygotować. Jak? Eksperci mają kilka rad:

• na kilka dni przed przejściem na czas letni zaleca się wstawanie 15-20 minut wcześniej niż zwykle. Następnie w sobotę poprzedzającą zmianę czasu warto nastawić budzik na jeszcze wcześniejszą porę, o kolejne 15-20 minut wcześniej. Dostosowanie godziny pobudki do zmiany czasu może pomóc organizmowi w płynniejszym przejściu w czas letni;
• w sobotę wieczorem, tuż przed przestawieniem zegarków, warto zapewnić sobie relaks - pójść na spacer, wziąć odprężającą kąpiel, posłuchać spokojnej muzyki. Poza tym przewietrzyć sypialnię i zjeść lekkostrawną kolację;
• pamiętaj o tym, by odpowiednio wcześnie odłożyć ekrany emitujące światło niebieskie, w przeciwnym wypadku możesz mieć problemy z zaśnięciem, a rano jeszcze bardziej odczuwać niewyspanie (dobrze to zrobić już dwie godziny przed snem);
• podczas przechodzenia na czas letni warto zaplanować sobie urlop, przynajmniej na początek tygodnia (w tym roku zmiana czasu wypada w święta, więc wiele osób będzie miało wolne i tak, ale warto zapamiętać tę radę, szczególnie jeśli ciężko znosisz zmianę czasu);
• warto odłożyć ważne decyzje na później (zmiana czasu i brak snu mogą zaburzać ocenę i zdolność podejmowania decyzji);
• ostrożnie z kawą - nie spożywaj kofeiny zbyt blisko pory snu. Kofeina spożyta w ciągu sześciu godzin przed snem może zakłócić cykl snu. Należy unikać też alkoholu.

Źródła:

https://publichealth.jhu.edu/2023/7-things-to-know-about-daylight-saving-time;

https://www.sleepfoundation.org/circadian-rhythm/daylight-saving-time;

https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/the-dark-side-of-daylight-saving-time;

http://www.usk.wroc.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2987Itemid=28.

CZYTAJ TAKŻE: 

Nie bierz ich na noc. Zaburzą sen, spowodują problemy żołądkowe

Ujawnia się podczas snu. Jest groźny dla serca, zwiększa ryzyko problemów z pamięcią

Przyspieszą zasypianie i pomogą utrzymać sen. Jedz i pij w porze kolacji