Hipercholesterolemia. Objawy podwyższonego cholesterolu

Za nieprawidłowe uznaje się stężenie cholesterolu LDL ≥3,0 mmol/l (115 mg/dl) i cholesterolu całkowitego ≥5,0 mmol/l (190 mg/dl). Te wartości są jednak inne, jeżeli odnoszą się do osób z podwyższonym ryzykiem sercowo-naczyniowym, leczących się na cukrzycę, albo cierpiących na niewydolność serca. W takich przypadkach powinny wynosić: cholesterol LDL poniżej 2,5 mmol/l (100 mg/dl), oraz cholesterol całkowitego (TC) poniżej 4,5 mmol/l (175 mg/dl). Warto zaznaczyć, że LDL jest uznawany za "zły cholesterol", natomiast HDL za "dobry".

Jakie znamy przyczyny hipercholesterolemii? Za jej pierwotną przyczynę, uznaje się nieprawidłowości zlokalizowane w obrębie jednego lub wielu genów. Jeżeli błąd leży w jednym genie, mówi się o hipercholesterolemii rodzinnej, ewentualnie o defekcie apolipoproteiny B100, jeżeli w kilku genach najpewniej jest to hipercholesterolemia wielogenowa- jej pojawieniu się sprzyja niewłaściwa dieta, to właśnie ona występuje najczęściej.

Hipercholesterolemia wtórna, może być wynikiem:

• niedoczynności tarczycy;
• zespołu Cushinga;
• niewydolności nerek;
• anoreksji;
• zespołu nerczycowego;
• chorób wątroby związanych ze zwiększonym stężeniem kwasów żółciowych w tkankach i we krwi.

Poza wyżej wymienionymi do wystąpienia hipercholesterolemii wtórnej może dojść na skutek przyjmowania niektórych leków, na przykład: glikokortykosteroidów, progestagenów, inhibitorów proteaz, tiazydowych leków moczopędnych, oraz określonych beta-blokerów.

Pacjenci cierpiący na hipercholesterolemię wielogenową, zasadniczo raczej nie odczuwają żadnych objawów, o tym, że chorują, dowiadują się po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych podczas okresowych kontroli. Jeżeli u podstaw zwiększonego stężenia cholesterolu we krwi leży jakaś choroba, to pacjent będzie odczuwał dolegliwości z nią związane i to na ich podstawie lekarz dokonuje diagnozy, a przy okazji sprawdza profil lipidowy.  

U chorych na hipercholesterolemię rodzinną, pojawiają się żółtaki w okolicy powiek albo ścięgien stawowych, występują bóle dławicowe w klatce piersiowej, odczuwalny jest ból w okolicy ścięgna Achillesa, widoczna jest biała obwódka na rogówce, zwana rąbkiem starczym. Rodzinny defekt apolipoproteiny B100 charakteryzuje się występowaniem hipercholesterolemii w stosunkowo młodym wieku.

Hipercholesterolemia jest rozpoznawana na podstawie analizy wyników lipidogramu- czyli badania laboratoryjnego wykonywanego z krwi. Oznacza się w nim cholesterol całkowity, LDL, a czasem także HDL oraz trójglicerydy. 

Zdarza się, że hipercholesterolemia jest wykrywana u pacjentów, u których poziom cholesterolu LDL jest niższy niż 115 mg/dl, taka sytuacja ma miejsce u chorych na cukrzycę (dopuszczalne stężenie tego typu cholesterolu w przebiegu tej choroby wynosi 100 mg/dL), zaś u osób z chorobą niedokrwienną serca wartością uznawaną za prawidłową jest 70 mg/dL. Wyniki są zwykle odnoszone do skali SCORE, która określa ryzyko sercowo naczyniowe, w zależności od: ciśnienia skurczowego krwi, płci, cholesterolu całkowitego, wieku, oraz palenia papierosów.

Metodami niefarmakologicznymi, stosowanymi w walce zza wysokim stężeniem cholesterolu są: dbanie o zdrową dietę, regularna aktywność fizyczna i niepalenie papierosów. Głównymi lekami stosowanymi w celu obniżania stężenia cholesterolu są statyny. Mają one jednak sporo działań niepożądanych i nie można stosować ich w każdym przypadku. 

Alternatywą dla statyn mogą być żywice jonowymienne, ale nie wtedy gdy u pacjenta wykryto wysokie stężenie trójglicerydów.

Pamiętaj, że hipercholesterolemia może powodować szereg poważnych chorób:

• chorobę niedokrwiennej serca
• udar niedokrwienny mózgu
• chorobę naczyń obwodowych
• tętniaka aorty brzusznej.

Oczywiście zdecydowanie lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego tak ważne jest wyeliminowanie czynników rozwoju hipercholesterolemii i regularne badania.