Zapalenie mięśnia sercowego - co trzeba o nim wiedzieć?
Zapalenie mięśnia sercowego (ZMS) jest to choroba, którą charakteryzuje proces zapalny obejmujący komórki mięśnia sercowego, a także tkankę śródmiąższową, naczynia krwionośne, a w niektórych przypadkach również osierdzie. Jest to stan wymagający szybkiej diagnostyki i wdrożenia leczenia, ponieważ może prowadzić do poważnych powikłań, w tym do rozwoju lub pogłębienia się niewydolności serca.
Proces zapalny w mięśniu sercowym może być zapoczątkowany przez wiele czynników. Najczęściej przyczyną jest zakażenie wirusowe. Przeciwciała wytwarzane przez komórki odpornościowe przeciwko antygenom wirusa mogą krzyżowo atakować białka mięśnia sercowego, co dodatkowo nasila jego uszkodzenie. Poza wirusami zapalenie może również wywoływać bakterie, pasożyty, grzyby czy pierwotniaki. Może się również pojawić w przebiegu układowych chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń rumieniowaty układowy czy celiakia. Chorobę mogą wywołać także niektóre antybiotyki (np. ampicylina, tetracyklina), leki przeciwgruźlicze, przeciwdrgawkowe i powszechnie stosowane w leczeniu bólu niesteroidowe leki przeciwzapalne. Stanem sprzyjającym rozwojowi zapalenia mięśnia sercowego jest również ciąża, a w przypadku kobiet z historią ZMS istnieje większe ryzyko pojawienia się powikłań w tym okresie.
Ze względu na przebieg wyróżnia się trzy typy zapalenia:
- ZMS o piorunującym przebiegu - o gwałtownym początku i szybkim narastaniem objawów niewydolności serca, większość chorych wraca do zdrowia i tylko u niektórych dochodzi do rozwoju powikłań;
- Ostre ZMS - o mniej nagłym początku, może być powikłane kardiomiopatią rozstrzeniową;
- Podostre/przewlekłe ZMS - przybiera postać kardiomiopatii rozstrzeniowej, zwykle wywołuje postępującą niewydolność serca i ma złe rokowanie.
W przebiegu choroby dominują objawy takie jak duszność, która jest związana z niewydolnością serca. Początkowo może być jedynie wysiłkowa, jednak w miarę postępu choroby zaczyna występować w spoczynku. Częsty jest również ból w klatce piersiowej, który jest wyrazem postępującego zapalenia i martwicy komórek mięśnia sercowego. Pacjent może także odczuwać kołatanie serca, co świadczy o przyspieszonym biciu serca (tachykardii) lub występowaniu arytmii.
Nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych zwykle nie są charakterystyczne jedynie dla zapalenia mięśnia sercowego. Występuje przyspieszone OB, zbyt duża liczba krwinek białych oraz zwiększone stężenie CK-MB i troponin. Badanie EKG zwykle zawsze jest nieprawidłowe - może przybierać obraz zawału serca z zaburzeniami odcinka ST i załamka T, a także może ukazać arytmie i zaburzenia przewodzenia. Przydatnym badaniem jest także echokardiografia, która pozwala ocenić czynność mięśnia sercowego. W zaawansowanej niewydolności serca obraz echokardiograficzny odpowiada kardiomiopatii rozstrzeniowej. W rezonansie magnetycznym widoczne są cechy obrzęku i przekrwienie mięśnia sercowego. Badaniem pozwalającym postawić ostateczną diagnozę i określić przyczynę zapalenia jest biopsja wraz z badaniem histopatologicznym.
W przypadku rozpoznania zapalenia mięśnia sercowego jednym z pierwszych zaleceń jest możliwie jak największe ograniczenie aktywności fizycznej, w szczególności jeśli towarzyszy gorączka i objawy niewydolności serca. Konieczne jest także ograniczenie picia alkoholu i stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen, które mogą nasilać zapalenie.
W leczeniu niewydolności serca stosuje się leki z grupy ACE inhibitorów, które poprawiają zdolność skurczową i rozkurczową oraz zmniejszają objawy kliniczne. W przypadku zaburzeń zaburzeń rytmu serca i arytmii wykorzystuje się leki antyarytmiczne. Jeżeli terapia zapalenia mięśnia sercowego nie przynosi oczekiwanych efektów i dochodzi do rozwoju ciężkiej niewydolności serca, może być konieczne wykonanie przeszczepu serca.
Karolina Tarnas
Zobacz także:
Choroba, która "udaje" łuszczycę - może napędzić stracha!
Syndrom śmiejącej się kukiełki - na to cierpi syn Colina Farrella
