Zatorowość żylna i płucna - co powinniśmy o niej wiedzieć?
Zatorowość żylna to choroba polegająca na tworzeniu się zakrzepów w żyłach nóg. Zakrzepy pojawiają się zazwyczaj w okolicy łydek, a później wędrują przez żyły udowe, aż do żył okolicy brzucha. Należy zaznaczyć, że w niektórych przypadkach zakrzepy mogą dostać się do serca i płuc. Warto podkreślić, że zakrzep to struktura tworzona przyżyciowo wskutek zlepiania się płytek krwi, natomiast skrzep tworzony jest pośmiertnie.
Do zatorowości żylnej dochodzi w wyniku blokowania naczyń przez powstałe zakrzepy. Wspomniane zakrzepy to nic innego jak skumulowane trombocyty (płytki krwi) przyklejone do uszkodzonego przez stan zapalny śródbłonka (pojedyncza warstwa komórek zlokalizowana w wewnętrznej warstwie naczynia). Stan zapalny w naczyniach spowodowany jest zaburzonym przepływem krwi. Zablokowanie drożności uniemożliwia prawidłowy odpływ krwi.
W prawidłowych warunkach cofaniu się krwi zapobiega obecność zastawek, a pracujące mięśnie wywierając na naczynia ucisk, wspomagają przepływ. Patologia objawia się często na osadzaniu się zakrzepów w okolicy zastawek, mimo tego, że część z nich się wchłania, większość i tak ulega odnowieniu. Do pojawienia się zakrzepów predysponują następujące stany: ciąża, rekonwalescencja po zabiegu chirurgicznym, zwiększona lepkość krwi, choroby zakaźne i choroby naczyń oraz zwiększona krzepliwość.
Często powinny badać się także osoby otyłe, uzależnione od nikotyny i alkoholu, oraz których praca zawodowa zmusza do siedzenia przez długi czas w jednej pozycji. Zwiększonej gęstości krwi spodziewamy się u osób, u których w rodzinie pojawiał się wspomniany problem i u tych, którzy przeszli: zawał albo udar.
Zdarza się, że pacjenci przechodzą chorobę bezobjawowo, czasami rozpoznanie stawiane jest w oparciu o występowanie następujących objawów: obrzęku, bólu w miejscu, gdzie obecny jest zakrzep, stwardnienia i zmiany koloru skóry. W przypadku zakrzepicy żył powierzchniowych, dominuje stwardnienie i zmiana koloru skóry, natomiast w przypadku zakrzepicy żył głębokich przeważa obrzęk i ból.
Najbardziej zauważalne dolegliwości pojawiają się, gdy zakrzep dojdzie do jednego z narządów, których prawidłowe funkcjonowanie jest kluczowe dla życia, to jest do: serca, płuc, lub mózgu. Zatorowość płucna jest stanem zagrażającym życiu. Objawia się: dusznością, krwiopluciem, omdleniem i bólem w klatce piersiowej.
Zakrzepicę żylną diagnozuje się na podstawie badania przedmiotowego i podmiotowego. Zdarza się, że lekarz określa ryzyko wystąpienia zakrzepicy w oparciu o skalę Wellsa. Przydatne okazują się badania krwi, szczególnie te, które umożliwiają ocenę układu krzepnięcia - USG Dopplerowskie, pokazujące dynamikę przepływu krwi przez naczynia oraz flebografia, czasami zleca się również USG z kontrastem.
Podejrzenie zatorowości płucnej wymaga przede wszystkim wykonania EKG i RTG klatki piersiowej.
W leczeniu zakrzepicy żylnej stosuje się przede wszystkim farmakoterapię przeciwzakrzepową, która ma na celu zapobieganie powstawaniu nowych zakrzepów i niedopuszczenie do zatoru płucnego. W terapii zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych stosuje się heparynę w formie żeli i aerozoli. Istotna jest też kuracja prowadząca do rozrzedzenia krwi oraz wzmacniająca naczynia. Czasami konieczne okazuje się operacyjne usuwanie zakrzepów lub ich stabilizacja.
W domowych warunkach można pomóc sobie, utrzymując ciało w pozycji leżącej, stosując bieliznę uciskową, dbając o prawidłową pielęgnację skóry.
Aby nie dopuścić do zakrzepicy żylnej, powinieneś dbać o zbilansowaną dietę, unikać używek, podejmować aktywność fizyczną, skupiającą się przede wszystkim na pracy mięśni nóg, niezbędne jest też odpowiednie nawodnienie (należy pić przynajmniej dwa litry wody dziennie). Jeżeli przebywasz zbyt długo w jednej pozycji, staraj się napinać mięśnie, przechadzać się co jakiś czas i nie krzyżować nóg podczas siedzenia.
Aleksandra Oracz
